عملکرد کلانتري‌هاي زنان در ايران و جهان
سابقه تأسيس کلانتري زنان در ايران به سال ۸۲ برمي‌گردد که در اين سال اولين کلانتري ويژه زنان در شهر مشهد و در محدوده حرم امام رضا (ع) به دليل نوع گردشگران خارجي و حجم حضور زنان تأسيس شد.
به گزارش به دخت به نقل از مهرخانه، اسفندماه سال ۸۷ سردار احمدي‌مقدم؛ فرمانده نيروي انتظامي از آمادگي پليس براي راه‌اندازي شعب ويژه زنان در کلانتري‌ها خبر داد و يکي از اهداف پليس را در برنامه پنجم توسعه، افزايش تعداد و توانمندي‌هاي مأموران زن در کشور عنوان کرد.
اولين‌بار در سال ۱۹۸۵ در کشور برزيل فعالان مدني دولت را قانع کردند که براي کمک به زنان خشونت‌ديده، وجود پليس زن ضروري است و به اين ترتيب، اولين کلانتري پليس زنان در سائوپائولوي برزيل تأسيس شد و پس از آن ساير کشورها نيز اقدام به ايجاد کلانتري‌هاي زنان کردند.
از اوايل قرن بيستم بود که افسران پليس زن فعاليت خود را در کشور انگلستان آغاز کردند و پس از آن ساير کشورها نيز به‌تدريج اين نياز را احساس کردند و پي بردند که تأمين امنيت جامعه تنها با حضور پليس مرد ميسر نيست و زنان نيز بايد به فراخور موقعيت‌هاي مختلف در اين عرصه حضور داشته باشند. به همين منظور، دانشکده‌هاي پليس در سراسر دنيا زنان را نيز پذيرش کردند و به آنها آموزش‌هاي نظامي و انتظامي دادند. زنان پليس در کشورهاي مختلف با توجه به فرهنگ آن کشور فعاليت‌هاي مختلفي انجام مي‌دهند.
* تأسيس اولين کلانتري زنان در برزيل
به اواخر قرن بيستم که نزديک شديم برخي از کشورها به ضرورت وجود کلانتري‌هاي ويژه زنان پي بردند و ازاين‌رو، کلانتري‌هايي تأسيس شدند که صرفاً مختص زنان بوده و همه کادر نظامي و اداري و همچنين مراجعه‌کنندگان اين کلانتري‌ها زنان هستند.
اولين‌بار در سال ۱۹۸۵ در کشور برزيل فعالان مدني دولت را قانع کردند که براي کمک به زنان خشونت‌ديده وجود پليس زن ضروري است و به اين ترتيب، اولين کلانتري پليس زنان در سائوپائولوي برزيل تأسيس شد و پس از آن ساير کشورها نيز اقدام به ايجاد کلانتري‌هاي زنان کردند. تأسيس کلانتري‌هاي زنان در کشور برزيل با استقبال روبه‌رو شد؛ به‌گونه‌اي که تا سال ۲۰۱۰، تعداد اين کلانتري‌ها به ۴۷۵ عدد رسيد.
* وجود ۴۴۲ کلانتري زنان در هند
کشور هندوستان داراي واحدها و کلانتري‌هاي پليس زن در سطح محلي است و اولين کلانتري زنان در اين کشور در سال ۱۹۷۳ آغاز به کار کرده است. براساس آمار و اطلاعات دفتر توسعه و تحقيقات پليس تا يکم ژانويه سال ۲۰۱۱، تعداد ۴۴۲ کلانتري زن در سطح هند وجود داشته است.
در پاکستان پليس زن از دهه ۱۹۷۰ آغاز به کار کرد و هم‌اکنون اين کشور ۴ هزار پليس زن دارد که اين تعداد حدود يک درصد پليس کل اين کشور را تشکيل مي‌دهند. اولين کلانتري پليس زن پاکستان توسط بي‌نظير بوتو نخست‌وزير فقيد اين کشور در ۲۵ ژانويه سال ۱۹۹۴ در اسلام‌آباد تأسيس شد و هم‌اکنون در ۴ استان پاکستان ۱۵۴۴ کلانتري وجود دارد. در اکوادور ۳۴ کلانتري ويژه زنان، در نيکاراگوئه ۵۹ کلانتري و در پرو ۲۷ کلانتري زنان وجود دارد. همچنين، در آمريکا و آسياي جنوبي نيز کلانتري‌هاي پليس زن فعال هستند و عملکرد آنها موفقيت‌آميز بوده است.
* فعاليت‌هاي کلانتري‌هاي زنان در کشورهاي مختلف
هرچند کلانتري‌هاي پليس زن در کشورهاي مختلف خدمات متفاوتي به مراجعان خود ارايه مي‌کنند، اما هدف کلانتري‌هاي پليس زن غالباً ارايه خدمات به آسيب‌ديدگان خشونت‌هاي خانگي و خشونت‌هاي جنسي است. مثلاً کلانتري‌هاي زنان در اکوادور، سيرالئون و پرو تنها مجاز به رسيدگي به خشونت خانگي هستند.
در کشورهايي مانند آرژانتين، برزيل و نيکاراگوئه کلانتري‌ها نه تنها به شکايت زنان از شوهرانشان، بلکه به شکايت آنها از افراد ديگر نيز رسيدگي مي‌کنند. در نيکاراگوئه قانون خشونت خانواده تنها شامل خشونت فيزيکي و رواني است، اما کلانتري‌ها متعهدند به خشونت‌هاي جنسي نيز رسيدگي کنند. در برزيل، کلانتري‌هاي مختلف اختيارات متفاوتي دارند، اما غالب آنها در زمينه خشونت‌هاي خانگي شامل خشونت فيزيکي، تهديدها و خشونت جنسي فعاليت مي‌کنند.
در کلانتري‌هاي زنان، پليس‌هاي زن متخصصي حضور دارند که به نيازهاي زنان خشونت‌ديده رسيدگي مي‌کنند. اين کلانتري‌ها خدمات درماني، مشاوره‌اي و مالي در اختيار قربانيان قرار مي‌دهند و به آنها براي پيگيري‌هاي قانوني لازم کمک مي‌کنند. نقش ديگر اين کلانتري‌ها، آگاهي‌رساني در مورد حقوق زنان و امنيت آنها در جامعه است.
* کلانتري زنان در ايران و اظهارات متناقض نيروي انتظامي
سابقه تأسيس کلانتري زنان در ايران به سال ۸۲ برمي‌گردد که در اين سال اولين کلانتري ويژه زنان در شهر مشهد و در محدوده حرم امام رضا (ع) به دليل نوع گردشگران خارجي و حجم حضور زنان تأسيس شد. اسفندماه سال ۸۷ سردار احمدي‌مقدم؛ فرمانده نيروي انتظامي از آمادگي پليس براي راه‌اندازي شعب ويژه زنان در کلانتري‌ها خبر داد و يکي از اهداف پليس را در برنامه پنجم توسعه، افزايش تعداد و توانمندي‌هاي مأموران زن در کشور عنوان کرد.
اوايل سال ۸۸ نيز سرهنگ بيگي؛ رييس پليس پيشگيري تهران اعلام کرد تا پايان سال، سه کلانتري زنانه در تهران شروع به کار خواهند کرد، اما اين وعده عملي نشد و سردار رادان؛ جانشين فرمانده نيروي انتظامي کشور در نيمه دوم سال ۸۸ اعلام کرد همان يک کلانتري بانوان در مشهد بس است و برنامه‌اي براي راه‌اندازي کلانتري‌هاي زنان در استان‌ها و تهران نداريم.
با اين اعلام نظر جانشين فرمانده نيروي انتظامي وقت، بحث تأسيس کلانتري‌هاي زنان مسکوت گذاشته شد تا اين‌که شهريور ماه ۹۳ زهرا بنيانيان؛ مشاور دبيرکل ستاد مبارزه با موادمخدر در امور زنان و خانواده، در حاشيه ششمين جلسه کميته زنان و خانواده گفت: يکي از موضوعات مطرح‌شده در اين کميته، ايجاد کلانتري‌هاي زنان در برخي استان‌ها با توجه به مشکلات و مسايل موجود به منظور اعتمادسازي زنان در معرض خطر است که اين طرح، بررسي و نتيجه آن از سوي اعضاء، اعلام خواهد شد. پس از اين اظهارنظر نيز خبر ديگري از تأسيس کلانتري زنان در دست نيست.
مسئول مرکز اطلاع‌رساني پليس مشهد درباره دليل تأسيس اين کلانتري به خبرنگار مهرخانه گفت: ازآن‌جايي‌که نيمي از جمعيت افراد هر جامعه زنان هستند و در برخي موارد ممکن است اين قشر دچار مسايل و مشکلات خانوادگي، اداري، جنايي و … شوند و در جايگاه شاکي، متهم يا مجرم قرار گيرند، حضور پليس زن و کارشناس انتظامي (بازجويي) در روند رسيدگي به پرونده‌هاي مربوط به زنان ضروري است.
* وجود تنها کلانتري زنان کشور در مشهد
او در رابطه با انتخاب شهر مشهد براي تأسيس کلانتري زنان خاطرنشان کرد: شهر مشهد اولين پايتخت مذهبي و دومين کلانشهر ايران است و جمعيت بالايي دارد. همچنين، با توجه به زيارتي‌بودن مشهد، هر ساله ميليون‌ها زائر به اين شهر سفر مي‌کنند. در کنار جنبه‌هاي مثبت حضور زائران و مسافران، اين تراکم جمعيت گاهي موجب بروز مسايل و مشکلات اجتماعي مي‌شود؛ بنابراين حضور نيروي انتظامي و به تعاقب آن مرکزي ويژه بانوان براي برقراري نظم و حل اختلافات خاص در مشهد ضروري است. در سال ۱۳۷۸ مسئولان ناجا کلانتري ويژه بانوان را به صورت آزمايشي در اين شهر تأسيس کردند که اين مرکز از سال ۱۳۸۲ کار خود را جهت رفاه حال زائران و مجاوران به طور رسمي آغاز نمود.
مسئول مرکز اطلاع‌رساني پليس مشهد با اشاره به علل مراجعه مردم به کلانتري زنان مشهد بيان داشت: بسياري از افرادي که به اين مرکز مراجعه مي‌کنند پرونده‌هايي با موضوعات معمولي مانند سرقت، مواد مخدر، زنان و دختران فراري، حل اختلاف خانوادگي و … دارند؛ اما به طور ويژه زناني هستند که به عنوان شاکي يا متهم ترجيح مي‌دهند روال رسيدگي به پرونده‌شان در يک محيط زنانه و توسط کارشناسان زن انجام گيرد. به اين ترتيب، تجانس بين ارباب رجوع و پرسنل اين کلانتري باعث راحت‌تربودن ارباب رجوع در مطرح کردن موضوع مورد مراجعه شده است.
* خدمات کلانتري زنان به مراجعان
او در خصوص خدماتي که اين کلانتري به مراجعان خود ارايه مي‌دهد، اظهار داشت: اين کلانتري خدماتي مانند خدمات مشاوره‌اي از قبيل صلح و سازش و بررسي مسايل خانوادگي، مسايل تحصيلي و تربيتي با حضور کارشناسان خبره، رسيدگي به پرونده‌هاي خاص زنان از قبيل سرقت، فرار از منزل، مواد مخدر و … ارايه مي‌دهد. در بررسي هر يک از اين پرونده‌ها يک تيم کارشناسي زن حضور دارد که بازجويي و ساير کارهاي مربوط به هر پرونده توسط اين کارشناسان و بازجويان انتظامي زن انجام مي‌گيرد.
* استقبال زنان از کلانتري ويژه زنان
مسئول مرکز اطلاع‌رساني پليس مشهد تفاوت کلانتري زنان با ساير کلانتري‌ها را در نحوه تعامل متهمين و شکات زن با مأمورين زن حاضر در کلانتري دانست و در خصوص ميزان استقبال زنان از کلانتري ويژه زنان گفت: طبق نظرسنجي‌هاي انجام‌شده در اين مرکز، ميزان استقبال و رضايت‌مندي بالايي نسبت به خدمات ارايه‌شده در اين کلانتري وجود دارد. همچنين، با توجه به تجانس بين مراجعين و پليس‌هاي زن؛ شکات و متهمان زن از اين‌که با هم‌جنس خود روبه‌رو هستند احساس راحتي و خشنودي بيشتري دارند و به نظر مي‌رسد از اين روند راضي هستند.
او در خصوص وجود کلانتري‌هاي زنان ديگر در کشور تصريح کرد: کلانتري زنان مشهد اولين و تنها کلانتري خاص زنان در کشور است، البته پليس زن در ساير کلانتري‌هاي سطح کشور نيز وجود دارد که غالبان به‌عنوان مشاور و مددکار به شهروندان خدمات ارايه مي‌کنند، اما در کلانتري ويژه زنان پرونده‌هاي خاص زنان و امور اجرايي آن انجام مي‌گيرد.
/انتهای متن/
