بیش از 3 میلیون کودک بازمانده از تحصیل در کشور وجود دارد

سرویس خبر به دخت/

 عضو کمیته هماهنگی شبکه یاری کودکان کار و خیابان ایران با بیان اینکه مسوولان حساسیتی در برابر افزایش کودکان کار در جامعه ندارند، گفت: كودكان كار بايد بتوانند سهمي از حق خود براي كودكي را ادا كنند و مانند ساير شهروندان از حقوق انساني مانند آموزش، بهداشت، تغذيه مناسب، اوقات فراغت، تامين اجتماعي و … برخوردار شوند نه آنكه به واسطه فقر و شرايط نامناسب كاري با ساير معضلات مانند اعتياد، آزار جنسی و غیره دست و پنجه نرم كنند.

دکتر فاطمه قاسم زاده تعریفی از کودکان کار ارائه داد و افزود: کودکان کار بچه های زیر 18 سال هستند که به جای آموزش و نشستن روی صندلی های مدرسه به دلایل مختلفی از رفتن به مدرسه محروم می شوند و در مراکز مختلفی نظیر کارخانجات، کارگاه های کوچک، ساخت و سازهای ساختمانی و خیابان ها مشغول کار و فعالیت می شوند.

او در ادامه فقر اقتصادی را عمده ترین دلایل شیوع کودکان خیابانی و کار در جامعه دانست و تصریح کرد: دلایل مختلفی اجتماعی، فرهنگی، ناآگاهی والدین و خانواده ها می تواند در کار کودکان تاثیر گذار باشد اما فقر و شرایط نا مناسب اقتصادی خانواده ها و جامعه به عنوان عمده ترین  دلیل کار کودکان در کشور محسوب می شود.

قاسم زاده همچنین با تاکید بر اینکه تاکنون آمار رسمی از کودکان کار توسط سازمان های رسمی و دولتی در کشور ارائه نشده است، اظهار کرد: متاسفانه تا کنون آماری رسمی از کودکان کار در جامعه نداریم، اما بر اساس آمار منتشر شده از مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در سال گذشته، حدود 3 میلیون و 265 هزار کودک ایرانی بازمانده از تحصیل در کشور وجود دارند به طوری که اگر برآوردی بر این میزان داشته باشیم می توان ادعا کرد بیش از سه میلیون نفر از این بچه ها، کودکان کار هستند و به همین دلیل از تحصیل محروم مانده اند.

این روانشناس کودک، در ادامه تاکید کرد: متاسفانه سازمان هایی نظیر شهرداری، وزارت کار و رفاه اجتماعی، بهزیستی و سایر سازمان ها به معضل کودکان کار در کشور توجه و حساسیت نشان نمی دهند تا بتوان کودکان کار را شناسایی و آمارهایی دقیق از این افراد در جامعه پیدا کرد و البته سازمان ها غیر دولتی نیز بودجه و توانایی انجام این کار را ندارند.

وی همچنین با بیان اینکه تهران بیشترین و تبریز کمترین آمار کودکان کار در خیابان در کشور را به خود اختصاص داده است، اظهار کرد: افراد نیازمند کار از روستاها و شهرهای کوچک به دلیل موقعیت های کاری بیشتر به سمت شهرهای بزرگ حرکت می کنند به طوری که پایتخت بطور تقریبی بیشترین آمار کودکان کار خیابانی را به خود اختصاص داده و البته شهر تبریز به دلیل اقدامات برخی سازمان ها غیر دولتی و خیرین کمترین تعداد کار خیابانی بچه ها را دارد.

قاسم زاده همچنین با تاکید بر اینکه کودکان کار در جامعه ما از 4 سال به بالا وارد بازار کار می شوند، یادآور شد: در شهرهای آذربایجان غربی و شرقی بیشترین کودکان کار در کارگاه های قالی بافی مشغول به کار هستند در واقع این افراد از سن 8 یا 9 سالگی وارد این کارگاه ها شده و به دلیل داشتن انگشتان ظریف در فرش بافی نیروهای خوبی برای این کارگاه ها به شمار می روند.

این مشاور حوزه کودکان کار، کارهای سیاه را بهترین اصطلاح کار کودکان در شهرهای بزرگ عنوان کرد و گفت: زباله گردی، جمع کردن زباله، دست فروشی و سایر کارهای سیاه از جمله فعالیت هایی است که این کودکان در شهرهای بزرگ به آن مشغول می شوند.

وی در ادامه در پاسخ به تعریف دقیق کار کودک پرداخت و گفت: کار کودک، کاری است که مدت زمان انجام آن طولانی و مانع تحصیل، تفریح و بازیهای کودکانه می شود بطوریکه بهداشت و تغذیه نامناسب دارند اما اگر کودکی در روز دو ساعت کار و در کنار آن بتواند به استراحت و آموزش خود برسد در تعریف کودکان کار قرار نمی گیرند این در حالی است که كودكان كار بايد بتوانند سهمي از حق خود براي كودكي را ادا كنند و مانند ساير شهروندان از حقوق انساني مانند آموزش، بهداشت، تغذيه مناسب، اوقات فراغت، تامين اجتماعي و … برخوردار شوند نه آنكه به واسطه فقر و شرايط نامناسب كاري با ساير معضلات مانند اعتياد، آزار جنسی و … دست و پنجه نرم كنند و مشكلي به معضلات آنها افزوده شود.

دکتر قاسم زاده همچنین سن قانونی کار برای کودکان دختر و پسر را بالاتر از 15 سالگی دانست و گفت: بر اساس قوانین موجود در کشور اگر دختر و پسر نوجوانی نیازمند کار باشد از 15 سالگی به بالا با شرایط و تبصره های خاص می توانند مشغول به کار شوند البته بر اساس پیمان نامه حقوق کودک این سن کار کودکان را از 18 سال به بالا قانونی تعریف کرده اند.

این روانشناس کودک در ادامه به پنج تبصره های موجود در قانون کار کودکان در کشور اشاره کرد و خاطر نشان کرد: در قانون کار به کودکان ونوجوانان تحت عنوان کارگران نوجوان تعدادی مواد قانونی اختصاص داده شده که بر این اساس یک پرونده پزشکی برای کودکان تشکیل می‌شود و مطابق با آن کودک سالی یک بار معاینه پزشکی می‌شود اما این مسئله به کودک کمکی نکرده و از مشکلات کودک کم نمی‌کند.

او با بیان اینکه آن بخش از قانون کار که به ساعات کار کودکان،‌ارایه خدمات بهداشتی و منع کار دشوار برای کودکان اختصاص دارد، نیاز به تغییر اساسی دارد عنوان کر: اگرچه منع کارهای دشوار برای کودکان در قوانین اشاره شده اما علاوه بر ناقص بودن قوانین به همین قانون ناقص هم عمل نمی‌شود.

به گفته قاسم‌زاده اگرچه ایران پای مقابله‌نامه «منع بدترین اشکال کار برای کودکان» را پذیرفته اما در عمل به آن عمل نکرده و شاهد کار گسترده کودکان در مراکزی هستیم که به سلامت آنها آسیب جدی وارد می‌کند این در حالی است که در مقابله‌نامه طی چند ماده اشاره شده که اگر کودکان مجبور به کار بودند، کارهایی به سلامت آنها آسیب نرساندانجام دهند در حالی که مطابق با این مقابله‌نامه نوع کار کودک عوض شده و کودک بتواند همراه با کار به تحصیل نیز بپردازد اما اغلب کودکان کار فاقد این شرایط هستند ودر کنار کار کردن به بخشی از حقوق مسلم خود برای تحصیل هم نمی‌رسند.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه سال به سال به تعداد کودکان کار کشور اضافه می شود خاطر نشان کرد: شیوع اختلالات روانی نظیر خصومت، محروم از مدرسه، وضعیت نامناسب بهداشتی، تغذیه نامناسب، افزایش بزهکاری اجتماعی، بالارفتن آمار طلاق، کمبود های عاطفی و احساسی از جمله عوارض کار کودکان در یک جامعه است.

عضو کمیته هماهنگی شبکه یاری کودکان کار در خیابان یادآور شد: دلیل اینکه جامعه نسبت به کودکان کار احساس تعهد و مسئولیت نمی کند در نتیجه این افراد نیز در بزرگسالی نسبت به جامعه هیچ تعهدی نشان نمی دهند و نمی توان انتظار یک شهروند خوب و متعهد را از این نوع افراد داشت.

دکتر قاسم زاده در ادامه اقدامات سازمان های مسئول در کاهش آمار کودکان خیابانی در کشور را بسیار سطحی و گذار توصیف کرد و گفت: تا کنون برخی سازمان ها مثل وزارت کار و رفاه اجتماعی، بهزیستی و غیره برخی طرح هایی نظیر جمع آوری این کودکان در برخی شهر ها انجام داده اند اما به نظر نمی رسد این نوع اقدامات سطحی بتواند گوشه ای از مشکلات جامعه  در این زمینه را کاهش دهد.

این کارشناس حوزه کودکان کار با تاکید بر اینکه طرح های اصلی و جامع باید در سطح کلان کشوری اجرا شود یادآور شد: هر از چند گاهی مسئولان به منظو محو کودکان کار از دیدگان عموم یک سری اقدامات جزیی و غیرکارشناسانه انجام می دهند بطوریکه غلب این طرح ها و سیاست ها کودکان خیابانی را شامل می شود در حالی که طرح و سیاستی موفق آمیز خواهد بود که در سطح کلان کشوری زیر ساخت های رواج کار کودکان نظیر ایجاد رفاه اجتماعی و فقر زدایی در جامعه  صورت بگیرد.

دکتر قاسم زاده در پایان خاطر نشان کرد: بیشتر اقدامات انجام شده مسئولان در جهت جمع آوری کودکان خیابانی و کار در کشور بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته به طوری که بعد از مدتی کوتاه این کودکان مجدد به خیابان ها برگشته و وضعیت نسبت به قبل نیز وخیم تر شده است.

منبع : شفقنا/ انتهای متن/