12راه افزایش دقت تمرکز و حواس در دانش آموزان

تمرکز حواس یعنی حفظ و نگاهداری توجه و حواس روی موضوعی معین . به عبارت دیگر فردی که دارای این توانایی است می تواند بدون مزاحمت افکار و یا محرک های دیگر ، تمام نیروی ذهن خود را متوجه یک موضوع نموده و درباره آن فکر کند .

اهمیت تمرکز حواس در پیشرفت تحصیلی بر کمتر فردی پوشیده است تمرکز حواس یکی از اساسی ترین رموز موفقیت در تحصیل محسوب می شود . برخی از دانش آموزان بدون تمرکز حواس لازم ساعت های زیادی از وقت خود را به مطالعه اختصاص می دهند ، با این حال عملکرد تحصیلی مناسبی ندارند در حالی که برخی دیگر با اختصاص وقت کمتری ، به دلیل برخورداری از تمرکز حواس مناسب عملکرد تحصیلی بالاتری را نشان می دهند . به همین جهت تمرکز حواس برای رشد و گسترش حافظه و یادگیری ، امری ضروری و بسیار تعیین کننده تلقی می شود .

استعداد تمرکز مسئله ای ذاتی نیست و تا حدود زیادی یک ویژگی اکتسابی محسوب می شود بنابراین می توان با بهره گیری از اصولی که ارائه می شود و ممارست و پشتکار این استعداد را در خود رشد داد . تمرکز بر روی مطالب گاه ساده و گاه دشوار است و تا حدودی بستگی به سطح دشواری مطالب و میزان درک آنها دارد . درک نیز تا حد زیادی به میزان اطلاعات قبلی فرد درباره موضوع مورد مطالعه بستگی دارد . هرچه اطلاعات در مورد موضوع بیشتر باشد ، سرعت مطالعه بالاتر خواهد بود و سرعت مطالعه بیشتر بر تمرکز حواس باید بر موانعی که باعث حواس پرتی می شوند غلبه کرد که البته در مجموع چهار دلیل عمده برای کاهش تمرکز حواس وجود دارد که عبارتند از:

آشفتگی های درونی ، آشفتگی های بیرونی ، نداشتن علاقه به موضوع ، قدرت خیال پردازی .

راهکارهای  افزایش دقت تمرکز و حواس

1-رفع آشفتگی های درونی که منشأ آن در درون انسان است . نگرانی ها ، ترس ها ، اندوه ، حسادت و به طور کلی احساس های هیجان انگیز مانع تمرکز حواس می شوند به همین جهت وقتی فرد هیجان زده یا اندوهگین است نمی تواند روی موضوع مورد نظر تمرکز داشته باشد . بنابراین هنگامی که فرد دچار نگرانی ها و افکار مزاحم می شود می تواند آنها را موقع مطالعه روی کاغذ سفیدی بنویسد و به خود بگوید که بعد از مطالعه به آنها فکر خواهم کرد .

2-رفع آشفتگی های بیرونی : تشنگی ، گرسنگی ، گرما و سرما و … موجب پریشانی خاطر و برهم خوردن تمرکز حواس می شود . برای رفع آن باید مکان مطالعه را از محرک های خارجی دور ساخت . مثلا مکانی را انتخاب نمایید که صداهای بلند و مزاحم و رفت و آمد … در حداقل ممکن باشد . البته توجه کنید این مسئله به خصوصیات خود فرد بستگی دارد یعنی بعضی از افراد در محیط های شلوغ هم می توانند مطالعه کنند اما بعضی از افراد با کوچکترین صدایی تمرکز را از دست می دهند زیرا گروه اول مزاحم را حتی المقدور نادیده می گیرند و در دنیای درون خود سیر می کنند .

3- علاقه مهم ترین شرط در ایجاد تمرکز حواس است . هر چه علاقه نسبت به موضوعی بیشتر باشد تمرکز بر روی آن هم بیشتر می شود شاید بارها این مسئله را در اطرافیانتان دیده باشید که وقتی سرگرم خواندن یک کتاب قصه ، رمان و تماشای یک کارتون یا برنامه مورد علاقه هستند هرچقدر آنان را صدا بزنید باز هم متوجه نمی شوند . البته توجه داشته باشید هر چه اطلاعات فرد نسبت به موضوعی بیشتر باشد علاقه مندی او هم بیشتر می شود پس با کسب اطلاعات بیشتر در مورد موضوع مورد مطالعه می تواند علاقه فرزند خود را بیشتر کنید . همچنین اهمیت و کاربرد موضوع مورد مطالعه و نیازهایی که در آینده با آموختن آن موضوع می توان رفع نمود موجب افزایش علاقه می شود .

4- برای کودکان و دانش آموزان بزرگتر از روش ( پس ختم ) استفاده نمایید یعنی : ابتدا به طور سریع ، عناوین اصلی و کلی شکل ها ، جدول ها ، حتی پاورقی ها ، خلاصه فصل ، سؤالات و هر چیزی را که جلب توجه می کند بخوانند . سپس از خود سؤال کنند و سعی کنند تا جایی که می توانند سؤالاتی را استخراج کرده و از خود بپرسند . بعد از این مرحله دقیق شروع به مطالعه کنند پاراگراف به پاراگراف بخوانند و یک خلاصه برداری یا حاشیه نویسی درکتاب یا در کاغذی داشته باشند . پس از این مرحله روی عنوان اصلی هر قسمت تمرکز کرده و مطالب مربوط به آن را به یاد آورند و تکرار کنند برای اینکه برایشان دشوار نشود بهتر است در هر مرحله حجم کمی را مطالعه کنند و بعد از تسلط بر آن به قسمت های دیگر بپردازند و بعد از این باید به مرور بپردازند سعی کنند مطالب را حداقل هفته ای یک بار مرور کنند و درس ها را برای شب امتحان نگذارند .

5- والدین هم باید بازی را در یادگیری دخالت دهند مثلا اگر کودک شما تمرکز کمی دارد و زود حواسش پرت می شود با انجام بازی هایی تمرکزش را بیشتر کنید ، از او بخواهید مدتی هر دو روبه روی هم نشسته و به چشمان هم خیره شوید و هر کس زودتر خسته شد و تمرکزش را از دست داد بازنده است و شخص برنده باید جایزه بگیرد . تحسین و تشویق و دادن جایزه به هر پیشرفت کوچک را فراموش نکنید با دادن جایزه اننگیزه کودک بیشتر می شود .

6- یکی از مهم ترین عوامل ایجاد خلل در تمرکز حواس محیط است . محیط شلوغ ، پر از وسایل ، رنگارنگ … می تواند تمرکز کودکان را شدیدا تحت تاثیر قرار دهد پس سعی کنید محیط مطالعه و یادگیری حتی الامکان ساده باشد .

7- گاهی اوقات هنگام مطالعه ، نیرویی ذهن را از موضوع مورد مطالعه منحرف می کند و به طرف کارها و افکار دیگری می کشاند و از تمرکز جلوگیری می کند . بنابراین برای حل این مشکل باید از نیروی تخیل در جهت مطالعه کمک گرفت و سعی کرد تا علاقه را افزایش داد . نتایج احتمالی مثبت از فراگیری آن درس را افزود و به موضوع اهمیت بیشتری داد .

8- فراموش نکنید مخلوط کردن موضوعات درسی با بازی و تفریح و تعریف خاطرات می تواند تأثیر بهتری داشته باشد . بخصوص معلمان سرکلاس درس با استفاده از ابتکاراتی که می توانند به وجود آورند و علم و تجربه ای که دارند می توانند حتی در دروسی مثل ریاضی ، جذابیت و علاقه ایجاد کنند .

9- به تفاوت های فردی توجه داشته باشید کلیه برنامه ریزی ها و قواعد و قانون یک امر کلی است و ممکن است برای همه افراد صدق نکند بعضی از افراد شب بهتر یاد می گیرند و بعضی دیگر صبح زود بعضی از افراد در محیط شلوغ بعضی ها در محیط خلوت … خلاصه هر فردی ویژگی های خاص خود را دارد پس اگر فرزند شما معتقد است راهی برای مطالعه دارد به او اصرار نکنید که حتما باید از روشی که شما می خواهید استفاده کند .

10- ایفای نقش و نمایش نیز مفید است می توانید یک کلاس درس ساختگی ایجاد کنید حتی اگر شد یک تحته سیاه تهیه کنید و در نقش معلم و شاگرد به موضوعات درسی بپردازید و حتی گاهی اوقات کودک تان معلم شود و به شما درس بدهد .

11- یادگیری های گروهی هم مفید است بعضی از افراد در جمع و گروه می توانند بهتر یاد بگیرند . یا یعضی ها در محیط هایی مثل کتابخانه بهتر درس می خوانند .

12- افکار منفی را باید دور ریخت و نگرشی مثبت داشت ، فکر اینکه این دروس خسته کننده هستند و یا مشکل اند ، یادگیری و توجه را کم می کند .

13- فراموش نکنید درس هایی که از روش های غیرمعمول و غیرعادی آموخته می شود معمولا بهتر در ذهن می ماند ضمن اینکه % 75 از یادگیری از راه بینایی صورت می گیرد بنابراین ایجاد مسائل عینی تأثیر بهتر و بیشتری بر یادگیری می گذارد . تا جایی که می توانید محیط واقعی را ایجاد کنید تا کودک خیلی از درس ها را به صورت آزمایشگاهی و عینی دیده ، انجام دهد و یاد بگیرد .

/انتهای متن/