چهارستون بدن برباد استوار است
از دید طب اسلامی چهار عنصر کلی تشکیل دهنده جهان عبارت اند از : خاک، آب،هوا(باد) و آتش.اینک در ادامه مباحث طب اسلامی و سنتی ، به عنصر باد، یکی دیگر از عناصر چهارگانه طبیعت می پردازیم.
مهناز فولادوند/
فلاسفه گذشته ، جهان را عنصری منظم ، دارای اجزاء متعدد و مرتبط با هم می دانستند و این اجزاء را «ارکان» نامیده اند. آن ها ارکان را جسمی ساده تعریف کرده اند که اجزای اولیه طبیعت و موجودات زنده از جمله انسان را تشکیل می دهند.
باد در طبیعت، به معنای هوای موجود در اطراف زمین است که شامل کلیه گازهای موجود در آن هم می شود.
معانی متنوع باد
باد در بدن انسان به معنای انرژی عصبی است که در بعضی از ماهیچه ها و نقاط مختلف بدن ایجاد درد می کند.
همین طورباد به معنای گاز و هواست که در دستگاه گوارش تولید می شود و یا هوایی که با فرو بردن لقمه به شکم وارد می شود و ایجاد مشکل می کند.
باد به معنای هوایی هم به کار می رود که در ریه ها می آید و دم و باز دم صورت می گیرد.
و نیز به معنای اکسیژنی که به تک تک سلول ها می رسد و می سوزد.
انرژی های دیگری چون انرژی جنسی ، که در طب نوین نیز آن را باد کمر یا باد میان می گفتند.
باد به معنای انرژی روحانی و نیروی معجزه در انبیا و اولیای الهی هم هست که از جمله درمان و اعجاز حضرت عیسی(ع) را شامل می شود.
بالاخره باد به معنای روح که عنصر اصلی حیات آدمی است، هم می باشد.
باد را گاه به معنای هوا و هوس و هوای نفس اماره و باد کبر و غرور نیز گفته اند.
چهار عنصر در بدن ما
قدما عنصر خاک را تشکیل دهنده عناصر و ماهیچه ها و استخوان ها و…. می دانستند. آب که امروزه هم گفته می شود هفتاد درصد بدن انسان را تشکیل داده، در بدن عنصر بعدی از نظر آنهاست. عنصر آتش را در بدن خون و گرما و دمای بدن می دانستند و عنصر باد را همان محرک و موتور اصلی طبع های دیگر.
طبیبان قدیم نقش باد را از میان چهار عنصر اصلی ، کامل ترین عنصر و به حرکت در آورنده عناصر دیگر می دانستند؛ هم از جهت جسم که به واسطه تنفس باعث ادامه حیات است و هم از لحاظ ماوراء طبیعت که روح را از جنس باد می دانستند و حیات آدمی را با وجود روح زنده می دانستند.
باد همان تنفس است
تنفس همان باد یا هوایی است که وارد بدن می شود و اساسی ترین طبع از چهار طبع اصلی آب و خاک و آتش ،همین باد است.چرا که با یک تنفس حرکتی در کل بدن صورت می گیرد و در حقیقت می توان گفت تنها محرک اصلی همین باد است که پیوسته موتور بدن را می چرخاند.
اگر خوب دقت کنیم حرکت و ضربان قلب نیز تحت تاثیر همین باد (تنفس) است چرا که با کند کردن تنفس ضربان قلب نیز کند می شود و با تند شدن آن نیز ضربان قلب نیز بالا می رود.
هر تنفس یعنی آمدن باد در بدن که باعث ایجاد فعل وو انفعالات زیادی می شود . حرکت خون، ضربان قلب ، سوخت و ساز سلولی و… هر سلول در هر لحظه به اکسیژن نیاز دارد که با وجود همین تنفس و وجود باد در بدن تامین می شود.
از طرفی تنفس است که باعث هضم و جذب غذا می شود؛ چرا که با تنفس و وجود اکسیژن ، غذا در سلول ها می سوزد و تبدیل به انرژی می شود و حتی در بازدم بسیاری از علامت های کار سلول و درست یا نادرستی کارکردن آن مشهود است و از بوی تنفس می توان بیماری های زیادی را شناخت.
میزان تنفس نیز این مسئله را در پی دارد که اندازه دم و بازدم و زمان حبس تنفس ، فرمولی بسیار پیچیده و منظم است که اگر اندکی تغییر کند یا شخص بیمار می شود یا بر اثر بیماری است که تغییر در این ریتم رخ می دهد.
علامت بیماری یا سلامت
میزان و تعداد تنفس در فرد سالم در دقیقه کاملا مشخص است(به طور متوسط 14 عدد در بزرگسالان) و اگر این میزان بالا یا پایین بیاید دلیل وجود بیماری است.
می دانیم که اضطراب باعث برهم خوردن ریتم تنفس می شود که در این بیماری به همین علت بدی تنفس ، ضایعات دیگری به بدن وارد می شود از جمله نرسیدن اکسیژن کافی به قلب.
از نظر هندو ها روش صحیح تنفس کلمه سو (دم) هام (بازدم) است این خود یک مانترای مهم است و اگر این روش اشکال داشته باشد و تنفس به صورت مثلا سُ- هُ یا (سو- ها) ادا شود تنفس خوب انجام نگرفته و شخص بیمار است و یا برعکس اگر به این شیوه تنفس کند و تنفس را تا انتها نبرد(به هر دلیل) باعث ایجاد بیماری می شود.
زمان استراحت و مکثی که بین دم و بازدم است و بر عکس بین بازدم و دم بعدی خود بسیار مهم و مفید است که اگر رعایت نشود باعث ایجاد خستگی مفرط در شخص می شود.
به هر حال در طب سنتی گفته می شود که تمام چهار ستون ما بر باد استوار است.
منابع:
– راز سلامتی با طب سنتی، تالیف: عظیم محمودزاده شیرازی ، چاپ اول 1388، انتشارات
عقیل ، ص 59-63
– طب سنتی دوان، تالیف : عبدالنبی سلامی،چاپ اول 1381، انتشارات کازرونیه، ص31
/انتهای متن/