چاره دروغگویی کودک با 15 گام

فریبا علیزاده/

آیا دروغگویی کودک قابل درمان است ؟ نقش والدین در درمان مشکل دروغگویی کودک چیست ؟ والدین چه رفتار هایی را نباید در برابر کودک خود انجام دهند؟ چه کنیم تا کودک با دروغگویی دورمان نزند ؟
اگر درمان دروغگویی زودتر و در سنین پایین تر آغاز شود ، نتایج امید بخش تری به دنبال خواهد داشت . در درمان دروغگویی ، همکاری خانواده و مسئولان مدرسه ضروری است . در غیر این صورت ، موفقیت چشمگیری از درمان حاصل نخواهد شد .
برای درمان دروغگویی کودکان ، باید علل آن به خوبی شناخته شود . بدون شناخت علل ، درمان ممکن نخواهد بود .
برای پیشگیری و درمان دروغگویی ، قدم اول ای ن است که والدین و مربیان باید واقعیت را بپذیرند و برای شنیدن موارد شیرین و تلخ از طرف کودکان آماده شوند و با رفتار خود به کودک بیاموزند که گفتن واقعیات به هر صورتی که باشد، مقبول است و موجب تنبیه و آزار و اذیت او نخواهد کرد .

رفتارهایی که والدین نباید انجام بدهند
 بر سر کودک فریاد نزنید و او را دعوا نکنید . با ترساندن او مجبورش نکنید که به دروغش اعتراف کند . اگر دست به چنین کاری زدید به او حق بدهید که دروغ بگوید، چون حتی اگر بزرگترها هم در این شرایط قرار بگیرند، دروغ می گویند .
 اگر نمی خواهد کاری را انجام دهد او را تحت فشار قرار ندهید .
 اگر از پس انجام کاری که به او سپرده اید برنیامد ، او را سرزنش نکنید .
 هرگز او را کتک نزنید .
 او را بیش از اندازه بازجویی نکنید .
 او را تحقیر نکنید .
 در برابر دروغ های آگاهانه او بی تفاوت نباشید .
 هرگز به او نگویید : «دروغگو ».
 هیچگاه در حضور جمع ، دروغ او را آشکار نکنید .
 او را با دیگران مقایسه نکنید .

این کارها را بکنید
1) به او توجه کافی نشان دهید تا احساس نکند که به او توجه نمی کنید و دوستش ندارید. در برابر کارهای خوب حتما تشویقش کنید و به او پاداش دهید. هر گاه کودک تان کار مثبتی، هر چند کوچک، انجام می دهد به او بفهمانید که کاملا متوجه او هستید؛ مثلا وقتی به شما می گوید:« مامان مشق هایم تمام شد. » به جای آنکه بی تفاوت از کنارش بگذرید یا با یک « آفرین » گفتن معمولی کار را تمام کنید می توانید بگویید :« خسته نباشی . اجازه می دهی مشق هایت را ببینم ؟ من می دیدم که چقدر با علاقه مشق هایت را می نوشتی ، خیلی خوشحالم ! خط تو از روزهای قبل خیلی بهتر شده، خیلی مرتب نوشتی. »

2)لیستی از موارد راستگویی او تهیه کنید و به ازای هر حرف راستی که زده حتما تحسین و تشویقش نمایید .

3)در رفتار خود به عنوان پدر و مادر دقت کنیم تا مبادا خود آموزش دهنده دروغ باشیم .

4)اگر دروغ هایی می گوید که با درس و مدرسه ارتباط دارد ، ببینید که آیا در مدرسه مشکلی دارد؟ مثلا اگر به دروغ می گوید :« تمام دیکته هایم را بیست گرفته ام » یا « معلم همیشه از من تعریف می کند.» این دروغ ها ممکن است ناشی از بی توجهی معلم به او ، حسادت به دیگر دانش آموزان و یا احساس حقارت باشد .

5)زرنگ بودن را در قلمرو های سازنده به کودکان خود معرفی کنیم تا دروغگویی را زرنگی نپندارند و کسب موفقیت های واقعی را در زندگی زرنگی تلقی نمایند . پس مراقب جا به جا شدن ارزش ها با ضد ارزش ها باشیم .

6) وقتی در جمعی که او هم حضور دارد، کسی دروغ می گوید ، بعد از آن هنگامی که با کودک تان تنها شدید، در مورد این مسئله صحبت کنید و نظر او را بپرسید و نشان دهید که آن فرد دروغگو از نظر شما و دیگران فرد مورد پسندی نیست.

7)به او بیاموزید در شرایط مختلف راستگویی خود را حفظ کند ، مثلا به جای آن که بگویید :« اگر کسی با من کار داشت بگو نیستم .» می توانید بگویید :« عزیزم ! من در شرایطی هستم که آمادگی ندارم با دوستم صحبت کنم و ناچارم اگر تلفن زد با او صحبت نکنم لطفا اگر زنگ زد به او بگو خواهش می کنم فردا تماس بگیرید!»

8)کودکان بالای 10 سال که به طور مرتب دروغ می گویند ، ممکن است دچار مشکلات جدی عاطفی و روانی باشند .

9)اگر کودکی مدام دروغ می گوید برای تشویق کردن او به راستگویی می توان برایش برنامه پاداش در نظر گرفت. مثلا به جای آن که بگویید:«دیگر دوستت ندارم ، تو همیشه با دروغ هایت ما را ناراحت می کنی »می توانید بگویید :« می دانم که دوست داری همیشه راست بگویی، از این به بعد هر، روز که دروغ نگویی به تو جایزه می دهم » .

10)به توصیه پیامبر اکرم (ص) تکالیفی به کودکان محول کنیم که متناسب با حد و توان آنان باشد که تکالیف بیش از حد توان ، موجب دروغگویی کودکان می شود .

11)هنگامی که کودکان به سنی رسیدند که درک کردند بعضی از حقایق را نباید به زبان آورد، به آنها بیاموزید که راستگویی به معنای افشای رازها نیست. یعنی اگر چه:« جز راست نباید گفت » اما:« هر راست نشاید گفت » .

12)گاهی اوقات کودک برای فرار از مسئولیتی که به او داده شده، دروغ گفته و بهانه می آورد. در نیتجه سعی کنید مسئولیت هایی را به او محول کنید، که در حد توانش باشد .

13)اگر دروغ گفت باید بداند که این کار او مجازات دارد، هم به خاطر این که حقیقت را نگفته و هم به خاطر این که کار بدی انجام داده است ، این روش به او می فهماند که اگر بار دیگر کار اشتباهی انجام دهد، ولی راست بگوید کمتر مجازات خواهد شد. مثلا به جای آنکه بگویید :« این دفعه به کسی نمی گویم که دروغ گفته ای ، ولی وای به حالت اگر تکرار شود » می توانید بگویید :« تو دیشب به من گفتی مشق هایت را نوشته ای، اما ننوشته بودی ! به خاطر ننوشتن مشق هایت امشب برایت قصه تعریف نمی کنم و به خاطر این که دروغ گفتی، امروز نمی توانی کارتون نگاه کنی » .

14)هر خطای کودک، فرصتی برای آموزش یک رفتار درست به اوست . مثلا به جای آن که با عصبانیت بگویید :«تو اتاق پذیرایی را کثیف کردی ؟» که او از ترس مجبور شود بگوید :«همش تقصیر علی بود که موقع غذا خوردن توی اتاق راه می رفت » ، می توانید بگویید :« وقتی غذا می خوردی چون توی اتاق راه رفته ای ، همه جا کثیف شده ، به نظرت چه کار کنیم ؟» و پس از طرح راه حل ها به بهترین پیشنهاد عمل کنید .

15) والدین نباید در برابر دروغ های کودک برآشفته شوند و او را تنبیه کنند . بیان نتایج زشت و تلخ دروغگویی به صورت داستان برای کودکان، می تواند در آموزش عواقب تلخ و دروغ گویی مفید واقع شود .

/انتهای متن/