نگارگری به سبک فرشچیان
بررسی زندگی نامه و سبک استاد فرشچیان، هنرمندی که آوازه اش را بسیاری از اهالی هنر در ایران و جهان شنیده اند و نقش زیبای آثارش، مایه لذت چشم های زیادی شده است.
فاطمه قاسم آبادی/
استاد محمود فرشچیان هنرمند و نقاش برجسته معاصر در سال 1308 در اصفهان پایتخت هنر ایران، دیده به جهان گشود. پدرش، حاج غلامرضا فرشچیان از بازرگانان بنام فرش بود و بذر هنر دوستی را در دل فرزند کاشت. این زمینه مساعد برای پرورش ذوق و شوق او در راه آشنایی با هنر موثر افتاد.
در سال های پیش از مدرسه از روی نقشه های قالی طرح می زد، تا به تدریج دستش در کار نقش پردازی روان گردید. فرشچیان در طی تحصیلات مقدماتی در محضر استاد میرزا آقا امامی اصفهانی هنرمند چیره دست و پرآوازه دیار اصفهان، به آموختن نقاشی دلبستگی تمام پیدا کرد و دل در گرو نقش های زیبا بست.
زیر نظراستاد
او از کار هنر احساس رضایت و شادمانی داشت. از کلاس هفتم دبیرستان “14 سالگی” فرشچیان قدم به هنرستان هنرهای زیبای اصفهان گذاشت و چهار سال درآن جایگاه عاشقی، زیر نظراستاد عیسی بهادری، استاد نابغه و توانمند نقاشی قالی، مینیاتور، به فراگیری اصول و مبانی طراحی نقوش سنتی “نقشه قالی، تذهیب، مینیاتور” پرداخت.
بدون شک نقش استاد عیسی بهادری در پرورش و خلاقیت های محمود فرشچیان نقشی فوق العاده ارزشمند بود. استاد در بیان احساس و تجسم شعرگونه عواطف، به شیوه ای کاملا جدید موفق به هماهنگی و همگامی میان مضمون و محتوا و شکل و فرم نقاشی هایش گردید و این مشخصه اصلی کار او در نقاشی شد.
فرشچیان در جوانی بسیار پرتلاش و خستگی ناپذیر به کار طراحی نقوش مختلف می پرداخت. او در مطالعه آثار تاریخی شهر اصفهان (چهل ستون، عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله و …) طرح های اسلیمی و ختایی کاشیکاری های بی نظیر آن آثار سر از پا نمی شناخت و چون محققی موشکافانه این نقش ها را مطالعه می کرد.
فرشچيان در سال1332 تصميم گرفت براي ديدن آثار هنری هنرمندان معروف جهان سيری در موزه های دنيا كند. اين سفر دو سال به طول انجاميد و بر دانش و تجربيات هنری استاد افزود و دستاوردی جهانی از هنر اندوخت.
پس از بازگشت به ایران کار خود را در اداره کل هنرهای زیبا در وزارت فرهنگ و هنر آغاز کرد و پس از مدتی به مدیریت هنر های ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران منصوب شد.
او در این میان با کار و کوشش مداوم و خلق آثار شگفت انگیز آوازه هنر وی در ایران و در فراسوی مرزهای ایران گسترش یافت. آثار استاد در 37 نمایشگاه انفرادی و 62 نمایشگاه گروهی در ایران و اروپا و کشورهای آسیایی و آمریکا به نمایش گذاشته شده و همه جا مورد تحسین و تقدیر هنر دوستان و هنر شناسان قرار گرفته است.
نمایشگاه های داخل و خارج کشور
اولین نمایشگاه انفرادی او به سال 1327 در اصفهان برگزار شد، و اولین نمایشگاه خارجی او در شهر استانبول، به سال 1335 برگزار گردید. نمایشگاه بزرگی از کارهای استاد در سال 1339 در تهران در موزه کاخ گلستان بر پا گردید و نمایشگاه های بعدی او در داخل و خارج از کشور یکی پس از دیگری برگزار شده اند: میلان، رم، مونیخ، پاریس، کراچی، لاهور.
نخستین نمایشگاه های آثار فرشچیان در آمریکا در سال 1349 در نگارخانه ریما در نیویورک و چندی بعد در موسسه خاورمیانه در شهر واشنگتن برپا گردید و استاد بار دیگر در سال 1355 آثار تازه خود را در همین دو مکان در معرض تماشای هنر دوستان قرار داد.
اینک آثار استاد فرشچیان در موزه ها و نگارخانه های معتبر اروپا و آمریکا جایگاهی شایسته یافته و شهرت او در میان دوستداران هنر نقاشی دو چندان ساخته است، به گونه ای که نه تنها امروزه بسیاری از آثارش در مجموعه های خصوصی و گنجینه های عمومی هنر نگاهداری می شود، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان او را به عنوان چهره بارز و نماینده اصیل هنر نقاشی ایرانی می شناسند.
موزه ها و فرهنگستان های اروپا، مخصوصا مجامع فرهنگی ایتالیا، جوایز و تقدیرنامه های متعددی به استاد اعطا کرده اند که از آن جمله است پیکره طلایی اسکار ایتالیا در سال 1364 و نخل زرین اروپا در سال 1366. استاد همچنین به عضویت “فرهنگستان اروپا” و “فرهنگستان هنر و حرف ایتالیا” انتخاب شده است.
صاحب سبک و مکتب خاص
استاد فرشچیان در نقاشی ایرانی صاحب سبک و مکتب خاص است که در عین توجه به اصالت مبانی سنتی این هنر با گسترش و ابداع شیوه های نو، قابلیت وسعت پذیری و کارائی نقاشی ایرانی را برای بیان اندیشه ها و انگیزه ها آشکار نمود. این هنر را غنا و تکامل بخشید و از حالت الزامی یک پدیده متکی به شعر و ادبیات که غالبا برای تجسم و تصویرگری مضامین به کار برده می شد رها ساخت و برای آن تعهد و رسالتی در حد سایر هنرها پدید آورد.
تخیل قوی در خلاقیت موضوعات در طراحی های پُر حرکت، خلق فضاهای مُدور، بهره گرفتن از خطوط روان، آزاد و با قدرت به منظور گسترش فرم های با حالت و متنوع که سرشار از رسایی است و رنگ های مواج و متنوع را در برگرفته، از امتیازات خاص اوست.
وی استادانه به چهره ها و اندام های متداول و یکنواخت نقاشی سنتی جان داده و انعکاس روحیات و حالات مختلف روانی را در سیمای نقش هایش به کمال نمایان می سازد.
نقاشی های استاد آمیزه دلپذیر است از اصالت و نوآوری: در حالی که وی با خطوط روان و مواج، رنگ های تابناک و ترکیب بندی های ظریف و مدور خود ادامه دهنده سنت نقاشی ایرانی است، در همان حال با نوآوری در گزینش موضوع و پرداخت اثر به گستره ای فراتر از قالب های مرسوم می رسد و از این راه برای بیان احساس درونی و تخیلات پُر دامنه خود جلوه گاهی گرانقدر می یابد و بر قبلیت و کارایی این نوع نقاشی می افزاید.
درون مایه نقاشی های استاد بیشتر داستان هایی است برگرفته از فرهنگ و ادب والای اسلامی ایرانی، کتاب های مقدس اسلام، مسیحیان و یهود، به اضافه مضامینی که از نهانخانه خیال ژرف انیش استاد سرچشمه گرفته اند و همچنین از گل و گیاه و جانوران که در ترکیب بندی های خوش آب و رنگ، با زمینه هایی جاندار و پُر آهنگ، و فضاهایی غنی و سرشار از حالات گویا و گونه گون تجسم می یابند. مهم ترین آثار، علاوه بر بُعد زیبایی شناختی، دارای ابعادی انسانی هستند و عواطف و روحیات مختلف را، مخصوصا در نقش چهره ها و اندام ها، به خوبی و گویایی باز می نماید.
فرشچیان را همین نبوغ بس که توانسته است میراث هنری این سرزمین را که عاشقانه بدان دل بسته است با حیات و منش انسان معاصر شکوهمندانه به هم بپیوندد.
نگارگری ایرانی همچنان رشد می کند
ادامه دارد…
/انتهای متن/
