وقتی قرار است مقتل بخوانیم…
چند سالی است که بسیاری از جوانها به دنبال خواندن مقاتل معتبر هستند و می خواهند براساس توصیه بزرگان، غبار تحریف ها و اغراق گویی های برخی مجالس روضه خوانی را کنار بزنند و فهم عمیق و شفافی از وقایع کربلا، چرایی و چگونگی وقوع آن داشته باشند.
سرویس فرهنگی به دخت/
یکی از مقاتل بسیار معتبر، «مقتل الحسین» شیخ صدوق است. ابو جعفر محمد بن الحسین بن موسی بن بابویه قمی، معروف به «شیخ صدوق»، که البته تهرانی ها بیشتر با نام «ابن بابویه» می شناسند، از علمای بزرگ شیعه هستند( سال وفات 381 هجری قمری) در مقتل خود تنها به روایت حوادث قبل، حوادث کربلا و جریانات بعد از آن از زبان امام علی بن الحسین(زین العابدین)، امام محمدباقر، امام جعفر صادق و امام رضا –علیهم السلام- پرداخته است.
این در حالی است که در بسیاری از مقاتل علاوه بر روایت چرایی و چگونگی شهادت امام حسین-علیه السلام- از زبان ائمه، بیشتر از روایت قاتلین کربلا که در زمان حکومت مختار ثقفی در کوفه دستگیر و مجازات می شده اند؛ نقل شده است. مسلما روایت قاتلین کربلا، گرچه قابل توجه است، اما چون از زبان افرادی است که در راستگویی شان شک است و در ساعاتی قبل از مجازات این اعترافات بیان شده است، پس نباید مبنا قرار بگیرد. بلکه باید مبنا، روایت ائمه معصومین –علیهم السلام- باشد و روایت های دیگر در صورت تطبیق با کلام ائمه مورد تایید قرار گیرد.
به همین دلیل هم علمای بزرگی همچون علامه مجلسی از علمای زمان صفویه و یا حاج شیخ عباس قمی از علمای دوران معاصر به نوشتن مقاتل تطبیقی اقدام کرده اند. به طور مثال حاج شیخ عباس قمی در دو کتاب «منتهی الآمال» -زندگانی چهارده معصوم- و «نَفَس المهموم» با آوردن روایت های مختلف و متعدد از راویان زیادی، کار را به خواننده آگاه و دانا واگذار کرده است تا خواننده مطلب خود به اعتبار روایت های مختلف پی ببرد. مثلا حاج شیخ عباس قمی در جایی موقع روایت روز تاسوعا می نویسد که شیخ کلینی از حضرت امام صادق روایت کرده که فلان…
و یا برای روایت برخورد امام با زهیر بن قین، در ابتدای مطلب می نویسد روایت است از شیخ مفید رحمت الله علیه در ارشاد که فلان و بهمان… اما در جاهایی تنها می نویسد که از ابوالفرج اصفهانی نقل است که…. و یا از ابن کثیر روایت است که… و در اینجاست که خواننده مطلب باید تشخیص بدهد که اعتبار روایت مثلا شیخ مفید و شیخ کلینی نسبت به روایت ابوالفرج و ابن کثیر بیشتر و برتر است.
حالا شاید بگویید که خواندن مقاتل تطبیقی سخت است و یک اطلاعات پایه ای را برای شناخت نام و زندگی راویان و علما را می خواهد. من هم با شما در این مورد موافقم. پس توصیه می کنم که برای این محرم سراغ کتاب «امام حسین و عاشورا از زبان معصومین-علیهم السلام-» که همان «مقتل الحسین شیخ صدوق» است که به صورت بسیار شیوا و روان توسط حجت الاسلام محمد صحت سردرودی به فاسی ترجمه شده و توسط انتشارات هستی نما منتشر شده است،بروید و از روایت های ناب و بسیار معتبر آن حظّ معنوی ببرید.
انوشه میرمرعشی/انتهای متن/
