گزارش معاونت اموز زنان و خانواده از عملکرد در حوزه حجاب

به گزارش به دخت به نقل از مهرخانه، گزارش عملکرد معاونت امور زنان در حوزه عفاف و حجاب، در چند بخش مقدمه، اسناد بالادستی، مصوبات معاونت و فعالیت‌های آن در راستای آن مصوبات، فعالیت‌های جانبی معاونت امور زنان در راستای عفاف و حجاب و نیز مکاتبات این نهاد با سایر دستگاه‌ها ارائه شده است.

در مقدمه این گزارش آمده است: “امروزه زنان مسلمان با فرصت‌ها و تهدیدهای زیادی روبه‌رو هستند. با تغییرات پردامنه‌ای که در حوزه‌های مختلف به‌وجود آمده، عرصه‌های جدیدی پیش روی زنان گشوده شده است؛ اما از سوی دیگر آنان ممکن است با آسیب‌های نوپدیدی مواجه شوند. دامنه این آسیب‌ها بسیار گسترده بوده و در سطوح مختلف قابل بررسی است. در جایی که شبهه‌های فکری و هنجاری این عرصه پاسخی درخور، به‌موقع و هم‌وزن را از سوی اندیشمندان مسلمان دریافت نکنند از بستر فکر و اندیشه اتاق فکر به جایگاه عقیده و نظر عمومی رسوخ کرده و لاجرم به حوزه رفتار و عمل اجتماعی کشیده خواهد شد. تا جایی‌که حلقه نهایی این فرآیند را می‌توان تغییر هنجارها و ارزش‌ها در عرصه حجاب دانست… در این شرایط یک معاونت در دولت به تنهایی نمی‌تواند در جهت ترسیم جایگاه شایسته‌ای برای زنان تلاش کند. بنابراین معاونت امور زنان و خانواده به سهم خود تلاش کرده تا از تمام ظرفیت‌های موجود به‌ویژه مراکز علمی، دانشگاهی، حوزوی و نهادهای مدنی، بهره لازم را ببرد و در این زمینه آثار و افکار اندیشمندان معاصر را در سلسله نشست‌های تخصصی زن و معرفت دینی بررسی کند…”.

در واقع مقدمه گزارش منتشرشده از یک سو می‌خواهد رویکرد معاونت زنان را در ترویج فرهنگ حجاب و عفاف شفاف سازد و از سوی دیگر محدودیت‌های یک دستگاه برای ترویج این مسأله را بیان کند. لذا با اصل قراردادن هر دو مورد ذکرشده، به بررسی گزارش معاونت می‌پردازیم.

1.    پیش از این نیز شهیندخت مولاوردی، در تیرماه 94 و به مناسبت روز عفاف و حجاب بیان کرده بود که “لازم است از باید به باور، از تبلیغ به تعمیق و از فعالیت‌محوری به اثربخشی برسیم و سمت و سوی حرکت‌های فرهنگی به سمت باور و اعتقاد پیش برود؛ چراکه اعتقاد و باور مقدمه عمل است. تا زمانی که اعتقاد قلبی و باور ذهنی به وجود نیاید نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم یک فرد خود را به یک فریضه پایبند بداند. در این شرایط باید از تبلیغ و فعالیت‌های صوری و شعاری فاصله بگیریم و به فعالیت عمق ببخشیم و اثربخشی فعالیت‌ها را مدنظر قرار دهیم”.

در این گزارش شاهد ارائه چند نمونه فعالیت در راستای عفاف و حجاب از جمله طرح “عوامل مؤ‌ثر بر پایداری ارزش‌های دینی در بین دختران و زنان”، طرح “بررسی نظام مسائل اجتماعی همسران و فرزندان شهداء و ایثارگران- فاز نخست؛ چالش‌های اجتماعی همسران جانبازان ایرانی”، تدوین بسته آموزشی حقوق و مسؤولیت‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی، حمایت از پروژه تدوین بسته جامع سیاست‌گذاری و راهبردهای عملیاتی جهت ارتقای وضعیت فرهنگی- اجتماعی و رفاهی خوابگاه‌های دانشجویان دختر، حمایت از برنامه توانمندسازی و ارتقای سطح سلامت روانی و جسمانی و حمایت از برنامه آسیب‌شناسی روانی اجتماعی دانش‌آموزان و… هستیم. معاونت زنان در اولین اقدام باید نشان دهد که فعالیت‌های صورت‌گرفته، منجر به تقویت کدام‌یک از باروهای دینی می‌شوند. نسبت این باورها با حجاب از کدام طریق به‌دست آمده است؟ آیا این نسبت از طریق متون دینی حاصل شده یا پژوهش‌های اجتماعی پشتیبانی این مسأله را حمایت می‌کند؟ کدام متون دینی یا پژوهش‌های اجتماعی به این ارتباط صراحت دارد؟

2.    آن‌چه از صحبت‌های مولاوردی و گزارش معاونت زنان به‌دست می‌آید، این است که مسأله حجاب مسأله‌ای اعتقادی و باوری است، ولی فعالیت‌های که درباره گسترش فرهنگ عفاف و حجاب آورده شده است، گسترده است. مثلاً مشخص نیست برنامه‌هایی مانند تدوین بسته جامع برای ارتقای وضعیت فرهنگی- اجتماعی و رفاهی خوابگاه‌های دانشجویان دختر، توانمندسازی و ارتقای سطح سلامت روانی و جسمانی و آسیب‌شناسی روانی اجتماعی دانش‌آموزان و مواردی از این دست، چه قرابتی با مسأله اعتقادی و باوری در حوزه عفاف و حجاب دارد. بهتر بود معاونت در این گزارش دیدگاه خود درباره علل بی‌حجابی را شفاف می‌کرد و نشان می‌داد هر فعالیت متناسب با کدام عامل صورت‌گرفته است.

3.    مولاوردی در آذرماه 94 با بیان این‌که تاکنون قانون راهکارهای گسترش عفاف و حجاب در جامعه محقق نشده است، گفت: این قانون با توجه به این‌که سال ۸۴ به تصویب رسیده، نیازمند اصلاح و بازبینی است. او البته از نقش معاونت امور زنان جهت ارائه اصلاحیه پیشنهادی معاونت برای این قانون یا رایزنی‌های صورت‌گرفته در این زمینه چیزی نگفته است. دراین گزارش هم آورده شده است که معاونت زنان مقدورات فراوانی برای حل مسأله حجاب و عفاف ندارد. در این‌جا این پرسش ایجاد می‌شود که آیا با توجه به نقش ستادی معاونت و استفاده از بازوهای اجرایی‌اش در وزارت‌خانه‌ها، فعالیت‌های رخ‌داده می‌بایست توسط معاونت صورت می‌گرفت یا تلاش بر اجرایی‌شدن سیاست‌های عفاف و حجاب توسط اجرایی‌ترین نهاد امور زنان وخانواده کشور؟

4.    در بخشی از گزارش که البته مرتبط‌ترین بخش این گزارش به حوزه عفاف و حجاب است، از تفاهم‌نامه همکاری با کارگروه مد ولباس گفته شده است، هرچند فقط در این گزارش به مفاد تفاهم‌نامه اشاره شده و اقدامات و فعالیت‌های صورت‌گرفته ذکر نشده است.

در نهایت باید گفت که این رویکرد معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در ارائه گزارش عملکردهای خود در حوزه‌های مختلف، به صورت عمومی و رسانه‌ای کردن این گزارش عملکرد، روشی مثبت و در راستای شفاف‌سازی تعبیر می‌شود، اما لازم است معاونت امور زنان علاوه بر توجه به ارائه گزارش، به محتوای ارائه‌داده هم توجه کرده و دلایل عمده اخذ یک سیاست و فعالیت و یا نتایج حاصله را دقیق بیان کند.