نگاه خیره مردان به زنان از دوربین هالیوود

سرویس فرهنگی به دخت/

لورا مالوی[1] نظریه پرداز فیلم و استاد نظریه فیلم و مطالعات رسانه در دانشگاه لندن در اثر مهم خود، مقاله « لذت بصری و سینمای روایی»[2]، از تحلیل روانکاوانه برای بررسی فیلم و تفاوت در نحوه بازنمایی[3] زنان و مردان در فیلمها استفاده می کند. او ابتدا  از مخاطبان انتقاد می کند که همیشه برداشت هایی کلیشه ای از فیلم ها و برنامه ها دارند و با نگاهی انتقادی فیلم ها را نگاه نمی کنند و از سوی دیگر به انتقاد از سازندگان فیلم ها می پردازد که کلیشه های مربوط به شکل خاصی از زن و مرد را در فیلم ها بازنمایی می کنند و این کلیشه ها را دامن می زنند. از نظر او فیلم ها همیشه به شکلی ساخته می شوند که در آنها تصویر یکسانی از زن به نمایش در می آید، زن به عنوان موجودی که برای لذت نگاه مردان ساخته شده است. این تصویر از زن که کلیشه ذهنی جامعه نیز هست، هر روزه در فیلم ها دوباره تکرار می شود و این باعث می شود که این ذهنیت در افراد جامعه تثبیت گردد. بنابراین فیلم، تقویت کننده بازنمایی های سنتی از جنسیت است نه تصویری اصلاح شده و مطابق با نقش های جدید زنان در جامعه.

او با بکار بردن مفهوم ” دستکاری لذت بصری ” به توضیح شیوه جادویی هالیوود در فیلم سازی می پردازد و معتقد به وجود نگرش های پنهان مردانه در اذهان فیلم سازان است. به بیان ساده تر چون مردان، با نگاه مردانه خود فیلم می سازند، مخاطبان هم مجبورند فیلم ها را از زاویه دید آنان ببینند.از نظر او برای ایجاد یک جایگزین، ابتدا باید بر صنعت مردسالارانه ای که تنها صدای مردان را فریاد می زند، غلبه کرد و راه را برای زنان باز کرد. ازنظروی حتی زاویه دوربین در فیلم ها اساسا مردانه است و مخاطبان زن مجبور به انطباق با این دیدگاه اند. یعنی یک زن هم از نگاه یک مرد باید فیلم را ببیند. او معتقد به وجود نگاه خیره[4]مردانه درفیلم هاست. از نظر او تکنیک های سینمایی که در آن بدن زنانه به عنوان موضوع لذت مردانه بازنمایی می شوند، کاملا نتیجه نگاه خیره مردانه است. از نظر او فرهنگ عامه[5]مانعی بر سر راه رهایی از این کلیشه های سنتی در مورد زنان است.

با این رویکرد می توانیم به بررسی سریال هایی که در ایران ساخته می شود بپردازیم. بیایید فکر کنیم در فیلم های ایرانی هم زنان به شکل خاصی نمایش داده می شوند؟ در صورت منفی یا مثبت بودن جواب، این شکل چه صورتی دارد؟

 با برداشت هایی از:

 Terje Steinulfsson Skjerdal, Centre for Cultural and Media Studies, University of Natal, 1997