مواظب ظرف غذای تان هستید؟

مهناز فولادوند/

 

ظرف های غذایی که ما در خانه و آشپزخانه استفاده می کنیم، سه نوع است:

ظرف های پخت و پز

ظرف های نگهداری غذا

ظرف های سر سفره

 

ظروف مسی و رویی

 ظروف مسی و رویی  به دلیل ازاد کردن این عناصر با ارزش به درون غذا، باعث تاثیر بر عملکرد سیستم مغز و اعصاب و غدد درون ریز بدن می شوند.

البته یکی از اشکالات ظروف مسی اکسید شدن آن هاست که بسیار خطرناک است و باید به موقع قلـــــع اندود یا به اصطلاح سفید شوند.

 

ظروفی برای نگهداری و سفره

 ظروفی که برای نگهداری و آوردن سر سفره استفاده می شده از زمان قدیم و امروز هم به کار می آید، اینها هستند:ظروف سفالین زرد رنگ که در قدیم از آن ها استفاده می شد بهترین نوع ظروف برای پخت و پز و نگهداری غذا هستند.

*  ظروف لعابی برای نگهداری غذا هم خوب است.

* ظروف چینی یکی از بهترین ظروف برای خوردن غذا می باشند.

* ظروف چوبی اگر از مواد مناسبی تهیه شوند، برای انواع غذاهای سرد بسیار مناسب هستند.

 

ظرف های چدنی ، سنگی و لعابی

* ظروف چدنی هنگام طبخ، با مواد غذایی ترکیب نمی شوند و این مساله از نظر بهداشتی فوق العاده مهم است.

* ظروف سنگی برا ی طبخ غذاهای گوشتی مانند انواع خورش و ابگوشت مفید است. این ظرف ها از بهترین ظروف می باشند  ولی بیشتر از چند بار نمی توان از ان ها استفاده کرد.

ظروف لعابی از کیفیت خوبی برای پخت  برخوردارند.

* ظروف بلورین یا پیرکس اگر از مواد خوب تهیه شده باشند استفاده از آن ها برای پختن مانعی ندارد و کاملا بهداشتی است.

 

ملامین

 امروزه ملامین ها از مهجور ترین ظروف هستند. اما با وجود کاهش تولید ملامین هنوز در بسیاری از خانه ها چند دست بشقاب و کاسه ملامین پیدا می شود و اغلب افراد از این ظروف برای پیک نیک استفاده می کنند. ظروف ملامین به دلیل اینکه از مواد حلقوی یا اروماتیک ساخته می شوند، برای سلامتی مضر هستند.

برای کم کردن ضرر ملامین ها  در کارخانجات تولید این ظروف موقع پخت قطعه بر روی ان ها رویه ی لعابی داده می شود. اما در هنگام مصرف، موقع شستن این ظروف ( بخصوص اگر با سیم ظرف شویی شسته شوند) و یا موقع بریدن غذا یا میوه با چاقو در این ظروف بریدگی هایی ایجاد می شود که باعث آسیب دیدن رویه ی لعابی می شود. معمولا بعدا در محل این بریدگی ها میکروب ها تجمع می کنند که هر دو این موارد سلامتی را به مخاطره می اندازند.

 

ظروف آلومینیومی، استیل و تفلون

 ظروف آلومینیومی هنگام پخت، یون های آزاد به غذا اضافه می کنند که می توانند موجب بروز بیماری هایی مانندآلزایمر، راشی تیسم، کم خونی، اختلالات گوارشی و … شود. به علاوه نگه داری مواد غذایی ترش یا شور در طروف آلومینیومی صحیح نیست.

 ظروف استیل سبب ورود سرب به غذاها شده و سرطان زا شناخته شده اند.

 ظروف تفلون عموما بهداشتی نیستند. زیرا تفلون ماده ایست شیمیایی به نام « پلی تترافلئورو اتیلن» که به صورت روکش برای ظروف آلومینیوم استفاده می شود و هنگام طبخ، به مرور وارد غذا شده و همراه آن خورده می شود.

در تهیه ی ظروف تفلون از کادمیوم نیز استفاده می شود که از فلزات سنگین بوده و به مرور وارد غذا شده باعث بروز سرطان، کوتاهی قد و ضایعات پوستی می شود. علاوه بر این کادمیوم در سنتز هموگلوبین دخالت کرده و باعث کم خونی می شود.

 

ظروف پلاستیکی و یک بارمصرف

 ظروف پلاستیکی و یک بارمصرف معمولا بهداشتی نیستند و در کودکان و بزرگسالان  ایجاد آلرژی و حساسیت می کنند.

در پژوهشی که در زمینه ی کیسه های بسته بندی مواد غذایی( مانند بطری های پلاستیکی نوشیدنی، پلاستیک های بسته بندی شیر، پلاستیک فریزر ، کیسه های پلاستیکی زیپ دار و غیر زیپ دار مخصوص فر و مایکروفر و …) و ظروف یک بار مصرف شفاف در ایران صورت گرفت، مشاهده شد که این کیسه های پلی اتیلنی قابلیت سرطان زایی دارند که به خاطر حضور مواد فعالی است که به عنوان پایدار کننده ، قبل از فرآیند شکل دهی به پلی اتیلن اضافه می شود تا از افزایش حرارتی آن در دمای بالای فرایند شکل دهی ( مثلا ساخت کیسه) ممانعت کند. بنابراین توصیه می شود که حتی الامکان از کیسه های پلاستیکی نازک ( مثل کیسه فریزر) جهت نگه داری مواد غذایی سرخ شده و آغشته به مواد چربی ( اعم از روغن های جامد یا مایع) استفاده نشود. چون اثر سوء مواد چربی دار به جهت تحریک جهش زدایی، نسبت به مواد دیگر بیشتر است. بهتر است به جای استفاده از کیسه های پلاستیکی، از پاکت های کاغذی جهت حمل و نگهداری مواد غذایی استفاده شود و نیز برای نگهداری بهتر در یخچال بهتر است که از کیسه های پارچه ای استفاده شود. زیرا کیسه های پارچه ای علاوه بر نداشتن خطر مواد پلاستیکی، دارای منافذ ریزی نیز می باشند که امکان هوادهی آسان تری را به مواد غذایی خصوصا سبزیجات و میوه جات فراهم می آورند و شادابی آن ها را برای مدت زمان طولانی تری حفظ  می کنند.

 

ظروف نقره و یونولیتی

 ظروف نقره، بهداشتی نبوده و عمده مضرات آن ها ترکیب شدن با غذاست. به عنوان مثال اگر قاشق نقره ای را در زرده ی تخم مرغ فرو کنیم به سرعت اکسید شده و تغییر رنگ می دهد.

ظروف استایروفوم[1] به علت آن که از نفت خام ساخته می شوند در صورت بلع، سرطان زا می باشند. از آن جا که دما نقش مهمی در انتقال مونومرهای استایرن(ماده ی تشکیل دهنده این ظروف) به ماده غذایی دارد و نیز با توجه به خاصیت تجمع پذیری مونومر استایرن به ویژه در بافت چربی و ماندگاری آن در بدن و همچنین سمی بودن متابولیت های آن مانند اکسید استایرن، استفاده از این ظروف بخصوص در مورد غذاها و نوشیدنی های داغ توصیه نمی شود.

 

منبع

– تغذیه در طب ایرانی،اسلامی مولفان: دکتر غلامرضا کردافشاری، دکتر حوریه محمدی کناری، دکتر سید سعید اسماعیلی، دکتر مریم مقیمی

 

[1]  ظروف استایروفوم همان ظروف یونولیتی هستند.

/انتهای متن/