صحنه از آنها و نمایش از ما

طیبه میرزااسکندری/

جشنواره کن به اتمام رسید و هنرمندانی که از سینمای ایران در این جشنواره شرکت کرده بودند، با دست پر و سیمایی موفق و شاد به کشور برگشتند؛ در حالی که خوشحال بودند برای توفیقی که در این اتفاق مهم سینمایی بین المللی به دست آورده بودند و هم برای این که قلب مردم سرزمین شان را شاد کردند.

اما جشنواره کن مثل همه محافل جهانی از این دست، حاشیه هایی دارد که گاه اهمیتش اگر بیشتر از خود جشنواره و هدف های آشکارش نباشد، کمتر از آنها نیست. 

همه اهالی سینما و مخصوصا اهالی فرهنگ خوب می دانند که جشنواره ای مثل جشنواره کن که قرار است هر ساله آثار برتر سینمایی جهان – با ملاک های خودشان- به همراه بهترین دست اندرکاران سینما را انتخاب و معرفی کند، اهداف مهم دیگری هم دارد. شاید یکی از برجسته ترین ابعاد این واقعه عظیم هنری، نمایش آخرین و جدیدترین نوآوری ها در مدل لباس، آرایش مو، چهره آرایی و … باشد. در واقع یک قرار نانوشته اما به شدت جاافتاده و مهم در برپایی این گونه فستیوال ها ارائه سبک ها و شیوه های جدید لباس و آرایش مخصوصا برای زنان است؛ همان که اصطلاحا به آن”مد” می گویند.

نگاهی به مجموعه اخبار جشنواره کن به خوبی نشان می دهد که حجم و تعداد گزارش های تصویری که در مورد مدل های لباس و آرایش شرکت کنندگان در این جشنواره منتشر می شود، گاهی بسیار بیشتر و چشمگیرتر و جذاب تر از خود جشنواره و نتایج داوری ها و برگزیده های آن است. غالبا مجموعه اطلاعات مربوط به آثار سینمایی مطرح شرکت داده شده در جشنواره و نفرات و شخصیت های هنری حا ضر پابه پای حاشیه هایی از این دست چشم و گوش مخاطبان علاقمند را در اقصی نقاط دنیا پر می کند.

در این صورت وقتی از کشور ما هم آثار و نماینده هایی از سینما در جشنواره کن حضور دارند، طبیعتا همه این حواشی مطرح است و بلکه گاه به دلیل فرق های مهم و مشهود در مورد شرکت کننده های ایرانی این حواشی مهم تر و پرسروصدا تر هم می شود. در فستیوال کن امسال از کشور ما چند فیلم سینمایی به همراه عوامل تولید کننده و بازیگران زن و مرد حضور داشتند و درتمامی مدتی که این جشنواره جریان داشت، نگاه بسیاری از دوربین ها روی شرکت کننده های ایرانی متمرکز بود و مشخصا لباس زنان بازیگر ایرانی از سوژه های جالب مورد بحث خبرهای تصویری جشنواره محسوب می شد. چرا؟ چون لباس هنرمندان زن ایرانی نسبت به بقیه لباس ها که به صورت محسوس و مشهود گرایش به عریانی داشت، پوشیده بود و در عین حال زیبا و شکیل. این یک فرق برجسته بود که دوربین ها لحظه ای هم از ثبت آن غافل نمی شدند. به علاوه رفتار و تعامل مردان و زنان ایرانی هنرمند حاضر در جشنواره کن هم نمی توانست از چشم دوربین ها و حاضرین دور بماند. نگه داشتن حدود و حریم هایی که برای زن و مرد مسلمان در هر عرصه ای، حتی در عرصه هنر سینما، لازم است، بسیار مورد توجه افکار عمومی بود؛ همان حدود و حریم هایی که تمدن غرب در چند سده اخیر به دنبال از میان برداشتن اش بوده است و از ابزارهای مختلف از جمله سینما برای این منظور کمال بهره برداری را کرده است .

بی تردید ارزش و اهمیت این متفاوت بودن هم برای خود این هنرمندان معلوم است و هم برای همه مخاطبانی که خسته اند از هیاهوی کرکننده تبلیعاتی که سعی دارد برای زنان مخصوصا در عرصه هنر، وقاحت و حرمت شکنی را ارزش تلقی کند. چون شاهدند که گویا دارد راه تازه ای باز می شود و حرف نویی زده می شود برای ارزشمندی انسان و ارزش زن و معنای هنر واقعی. این راه تازه و حرف نو صدالبته در فضایی دارد مطرح می شود که در واقع فضای ساخته و پرداخته ما نیست. بنابراین نوع بهره برداری ما از این  فضا برای ارائه این حرف نو در مواردی طبعا متناسب با این فضا و اقتضای حضور در آن است و اما هنجارشکنی های ارزنده ای که در همین فضا صورت می گیرد، در نگاه افکار عمومی دنیا بسیار پراهمیت است. از دریچه چشم بسیاری از آزاد اندیشان و فرهیختگان دنیا، این حرف نو بسیار شنیدنی است و قابل تامل؛ و این برای ما فرصت و مجالی بس مغتنم و قیمتی است که از صحنه ای که دیگران آراسته اند و بلندگویی که برای اعلام حرف های دیگری ساخته شده است، ما برای دیده شدن و شنیده شدن در سطح جهان سود بریم.   

به عبارت بهتر باید گفت جشنواره کن یک اتفاق بزرگ جهانی است در عرصه صنعت و هنر سینما که اگر ما در آن درست ظاهر شویم، عملا صحنه ای می شود برای نمایش حرف های تازه و بدیعی که ما داریم برای افکار عمومی دنیا از جمله در باب ارزشمندی زن و ملاک های این ارزشمندی.

/انتهای متن/