کجی ستون فقرات چیست، چاره اش کدام است؟

محبوبه پورانی/

 اسکولیوز یا کجی ستون فقرات نوعی ناهنجاری است که  ابتدا انحنای ستون فقرات به شکل کمان باز تغییر شکل می دهد و درصورتی که اقدامات پیشگیری کننده ی ارتوپدی انجام نگیرد ستون فقرات برای ایجاد تعادل کم کم به شکل S  لاتین در خواهد آمد.

انحراف جانبی ستون مهره

اسکولیوز عبارت است از انحراف طرفی ستون مهره ها، به نحوی که زاویه شوکی مهره ها به سمت تعقر و بدنه مهره ها به سمت تحدب چرخش پیدا می کند. به عبارت دیگر هنگامی که از روبرو به ستون مهره ها نگاه می کنیم ستون مهره مستقیم و در امتداد یک خط عمودی صاف می باشد. هر گاه این خط صاف دچار خمیدگی گردد در نگاه از روبرو دیگر ستون مهره بصورت یک امتداد مستقیم دیده نمی شود و به یک یا هر دو سمت دچار خمیدگی می شود که به این امر اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون مهره می گوییم.

از چه زمان معلوم می شود؟

ایجاد اسکولیوز یک روند تدریجی دارد. اسکولیوز معمولاً درست قبل یا در خلال بلوغ مورد توجه قرار می گیرد، زمانی که جهش رشدی در فرد ایجاد شده است. بروز اسکولیوز در خانم ها شایع تر از آقایان می باشد. در موارد کمی اسکولیوز در دوره نوزادی تشخیص داده می شود و لذا درمان زودتر شروع می گردد.

 

انواع اسکولیوز

 

تقسیم بندی اسکولیوز بر اساس مادرزادی و یا اکتسابی بودن به شرح زیر است::
1-مادرزادی:فرد به هنگام تولد، دارای ناهنجاری مهره ای بوده و ستون فقرات وی انحراف جانبی دارد.

2-اکتسابی:ب ه انواعی از اسکولیوز اطلاق می شود که فرد در طول دوران زندگی تحت تأثیر عوامل مختلف به آن دچار می شود.

 

عوارض اسکولیوز
اسکولیوز دارای عوارضی هم هست:

• درد
• اختلال در عملکرد سیستم قلبی – ریوی
• اختلالات عصبی
• اختلال در راه رفتن
• کاهش تحرک ستون فقرات

 

علائم و نشانه ها

اما علائم و نشانه های این بیماری هم اینهاست:

• در شروع بیماری اغلب اسکولیوز درد ندارد و می تواند تشخیص آن مشکل باشد.
• قرار نداشتن شانه ها یا دو سمت لگن در یک سطح مثلاً یک شانه بالاتر از شانه دیگر باشد.
• وجود یک حالت برجستگی یا کوهان در یک سمت ستون مهره در قسمت پشت
• ضعف عضلات یک سمت ستون مهره که در معاینه بصورت تحلیل رفتن عضلات یک سمت ستون مهره خود را نشان می دهد.
• کمردرد مزمن
• افتادگی شانه ها
• خوابیدن روی یک سمت در هنگام دراز کشیدن به پشت در اثر چرخش به ستون مهره

 

تشخیص

برای تشخیص انحراف ستون مهره این موارد مهم استک

• بررسی شرح حال که در بالا اشاره شد
• معاینه ستون مهره توسط پزشک برای بررسی انحنای آن که آیا اسکولیوز کمر وجود دارد یا اسکولیوز در ناحیه قفسه سینه وجود دارد.
• در معاینه پزشک از شما می خواهد تا به جلو خم شوید ( مثل حالت رکوع ) و وی در این حالت انحراف ستون مهره شما را به یک سمت بررسی می کند.
• انجام رادیوگرافی ستون مهره برای بررسی دقیق تر وجود یا عدم وجود اسکولیوز. در صورت وجود اسکولیوز پزشک از روی عکس رادیوگرافی می تواند میزان اسکولیوز و درجه  آن را اندازه گیری کند.

 

الگوهای مختلف قوس اسکولیوز

 

 

 حرکات اصلاحی اسکولیوز

حرکات اصلاحی شامل تمرینات قدرتی ، استقامتی ، تنفسی و کششی است که هر یک از این ها دارای اهمیت خاصی هستند.در زیر به برخی از حرکات اصلاحی اشاره می شود:

۱- فرد جلوی آینه تمام قد می نشیند و وضعیت صحیح نشستن را تمرین می کند.

۲- طویل کردن تنه در حالت نشسته( افزایش ارتفاع تنه)

این تمرین نه تنها به انعطاف پذیری ستون مهره ها کمک می کند، بلکه در اصلاح تغییر شکل و بهبود قدرت عمل عضلات نیز موثر است.

3-فرد می نشینید و به سمت جلو خم می شود.دست ها را نیز به سمت جلو می کشد.این حرکت موجب بهبود تحرک در ستون مهره ها و بهبود انعطاف پذیری می شود.این تمرین برای اصلاح تغییر شکل اسکولیوز موثر است.(تصویر زیر)

4-فرد جلوی آینه تمام قد راه می رود و وضعیت بدنی خود را مشاهده می کند.در هنگام راه رفتن شانه ها باید در یک سطح باشند.

5-فرد از میله بارفیکس آویزان می شود.این عمل منجر به تأثیر جاذبه روی ستون مهره ها و کشیده شدن آن ها می شود..

6-فرد رو به شکم می خوابد و دست ها را به سمت جلو، در امتداد سر قرار می دهد. سپس سعی می کند دست ها را به جلو بکشد و طول تنه را افزایش دهد.

 

 7-فرد به حالت چهار دست و پا قرار می گیرد.سپس دست راست و پای چپ را بلند می کند و آن ها را در خلاف یکدیگر حرکت می دهد تا موجب کشش عضلات شود.

 

 

 

 اصلاح وضعیت ها

وضعیت صحیح خوابیدن :

در این تصویر همان طور که مشاهده می کنید، فرد در حالی که ارتفاع بالش زیر سرش بلند است ، به پهلو می خوابد این حالت موجب کج شدن ستون مهره ها می شود.و یا اگر بالش هم کوتاه باشد موجب انحراف می شود.

 

وضعیت صحیح حمل اجسام

این وضعیت باید حتما” مورد توجه قرار گیرد.تکرار این وضعیت غلط موجب اسکولیوز می شود..

 

پیشگیری

 در وضعیت مناسب بایستید و بنشینید و از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید..

 با رعایت اصول مناسب اجسام را بلند کنید.

 با ورزش عضلات ستون مهره را تقویت کنید و انعطاف پذیری و قدرت مناسب را در ستون فقرات کسب کنید..

 از بلند کردن اجسامی که برای شما سنگین هستند پرهیز کنید حتی آن ها که از کیف های سامسونت سنگین استفاده می کنند این امر خصوصاً در دانش آموزان در حوالی بلوغ لازم است  مورد توجه قرار گیرد..

• لازم است بدنبال نشستن طولانی روی صندلی محیط کار یا پشت کامپیوتر هراز گاهی بلند شوید و برروی عضلات ستون مهره ورزش های کششی را اعمال کنید.
• تناسب اندام خود را حفظ کنید و از چاقی و اضافه وزن بپرهیزید.

نرمش و حرکات اصلاحی ناهنجاری اسکولیوز

 

/انتهای متن/