سلامتی انسان مایه شادمانی فرشتگان است
طب پيشگيري شاخه مهمی از طب اسلامی است که در آن به راه های مهم حفظ سلامتي توجه شده است و در این طب، تغذيه نقطه ثقل سلامتی و تندرستی انسان به حساب می آید؛ البته تغذيه سالم و مناسب.
مهناز فولادوند/
این روزها اهميت طب پيشگيري بيشتر از همیشه مشخص شده است، به طوري كه همه كارشناسان و متخصصان علم طب بر مقدم بودن پيشگيري بر درمان اذعان دارند. در طب سنتي ايران نيزمبحث ويژه اي تحت عنوان “حفظ الصحه” مطرح شده است .
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرماید:
انً فی الصحة البدن فرح الملائکه و مرضاة الرب و تثبیت السنة
“همانا در صحت بدن شادمانی فرشتگان و خوشنودی پروردگار و استواری سنت است.”
تغذیه یک اصل مهم سلامتی
رساله ذهبیه کهن ترین متن طبی و اولین کتابی است که در طب پیشگیری و حفظ سلامتی، در عالم اسلام و توسط یک مسلمان نوشته شده است و از نظر محتوا دارای ویژگی های منحصر به فردی است . این رساله موجز اکثر مباحث مهم حفظ الصحه را در خود جای داده است . لكن تغذيه را مي توان نقطه ثقل سلامتی و تندرستی دانست.
تغذيه يكي از اصول شش گانه حفظ سلامتي (سته ضروريه) در طب سنتي ايران مي باشد . در آموزه هاي ديني نيز رعايت اصول خوردن و آشاميدن جايگاه ويژه اي دارد. تغذيه نامناسب را مي توان يكي از عوامل بسيار مهم در ايجاد بسياري بيماريها مانند ديابت، چربي خون بالا و بيماري هاي قلبي و عروقي دانست. از ديدگاه طب سنتي نيز تغذيه نامناسب عامل بسيار مهمي در فيزيوپاتولوژي بيماري ها محسوب مي شود.
اهميت تدبير در خوردن و آشاميدن، مختصات يك تغذيه مناسب(از نظر كميت، كيفيت و نحوه تناول )، شيوه نامه آشاميدن، رابطه تغذيه با ساير فعاليت هاي انسان (مثل خواب، حجامت، سفر و جماع) و رابطه تغذيه و بيماري ها، از جمله مهم ترین روش های سبک زندگی است که امروزه در فرهنگ ما و در جهان امروز جایگاه ویژه ای دارد و چنانچه به اصول تغذیه درست و مناسب توجهی نشود با حجم گسترده ای از آسیب ها و لطمات جدی مواجه می شویم که شاید برخی از آنها جبران ناپذیر باشد و بلکه از این مسیر ضربات و زیان های فراوانی در جسم و روح انسان وارد آمده که ابعاد وسیع آن هنوز بر اطبا و روان درمان ها و دیگر علوم مرتبطه ناشناخته است. بنابراین اصلاح شیوه خوردن و نوشیدن از ضروریات زندگی بویژه در عصر حاضر است که ما متناسب با نیاز جامعه به آن می پردازیم.با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله به بحث تغذیه از دیدگاه دینی و احادیث و همچنین طبی پرداخته و کوشش شده افق جدیدی را فرا روی خوانندگان عزیز بگشاییم.
طب پیشگیری
روز به روز اهميت طب پيشگيري بيشتر مشخص مي شود به طوري كه همه كارشناسان و متخصصان علم طب بر مقدم بودن پيشگيري بر درمان اذعان دارند. در طب سنتي ايران نيزمبحث ويژه اي تحت عنوان “حفظ الصحه” مطرح شده است .
در اين باب مراقبت از شش اصل ضروري (سته ضرور يه) كه مهم ترين آنها تغذيه است. مبناي حفظ الصحه طب سنتي ايران را تشكيل مي دهد. از سو ي ديگر روايات بسيار فراواني از پيامبر اسلام (ص) و اوصياي معصوم ايشان(ع) در موضوع علم طب وجود دارد.
تغذيه يكي از اصول شش گانه حفظ سلامتي (سته ضروريه) مي باشد . در آموزه هاي ديني نيز رعايت اصول خوردن و آشاميدن جايگاه ويژه اي دارد تا آنجا كه امام علي(ع) در پاسخ به اين پرسش كه “در قرآن، همه دانش ها بجز دانش طب هست؟” مي فرمايند: “زنهار در قرآن آيه اي هست كه همه طب را يكجا در خود گرد آورده است : “بخوريد و بياشاميد ولي زياده روي نكنيد” (7). تغذيه نامناسب را مي توان يكي از عوامل بسيار مهم در ايجاد بسياري از بيماري ها مانند ديابت، چربي خون، بيماري هاي قلبي و عروقي و…دانست. از ديدگاه طب سنتي نيز تغذيه نامناسب عامل بسيار مهمي در فيزيوپاتولوژي بيماري ها شناخته شده است.
این مقاله از منظر دینی و دستورات امام رضا(ع) به مقوله تغذیه و دیگر اصول بهداشت تن و روان می پردازد.
.
اهميت تدبير در خوردن و آشاميدن و نقش آن در سلامت انسان
بدن مملکتی است كه فرمانروايي دارد و اين فرمانروا خزانه ای دارد که معده و شکم است معده و شكم خزانه بدن؛
بدن مانند يك زمين زراعي است كه نياز به مراقبت دارد. اگر به آن رسيدگي شود و به اندازه آبياري شود محصول خوبي مي دهد اما اگر از آن غفلت شود و آب زياد يا كم به آن داده شود، محصولش فاسد مي گردد.
تدبير غذا و نوشيدني
اصل مهم در پيشگيري، درمان و ارتقاي سلامتي تدبير در غذا و نوشيدني است.
” پس همانا صلاح بدن و قوام آن به غذا و آشاميدني است و فساد آن به اين دوست. پس اگر اين دو را اصلاح كني بدن اصلاح و اگر اين دو را فاسد كني بدن فاسد مي گردد.”
نحوه تاثير غذا در بدن( طبايع و نحوه توزيع آنها در بدن): در نظر امام رضا (ع) چهار خلط دم، صفرا، بلغم و خون را به رسميت شناخته شده است. اهميت اين موضوع از آن جهت است كه همچنان كه در طب سنتي نيز مطرح است، غذا پس از هضم معدي و كبدي تبديل به اين چهار خلط مي شود و اين چهارخلط در بدن منتشر مي شوند و به اين صورت كميت و كيفيت غذا در كميت و كيفيت آنها تاثير مي گذارد و از اين طريق غذا بر بدن تاثير مي گذارد.
منبع : مجله ی طب سنتی اسلام و ایران ، مقاله : معرفی الگوی تغذیه رضوی مبتنی بر رساله ذهبیه امام رضا علیه السلام ، مولفان : دکتر سید سعید اسماعیلی ، دکتر فرامرز فلاحی ، دکتر غلامرضا نورمحمدیسال سوم ، شماره ی سوم ، پاییز 1391
/انتهای متن/
