سرطان تخمدان کشنده خاموش زنان است
سرطان تخمدان بیماری خاموش زنان لقب گرفته است و آمار بالایی از مرگ ومیر را به خود اختصاص می‌دهد. به سراغ دکتر لادن سیفی متخصص زنان ،زایمان و نازایی رفته‌ایم تا اطلاعات کاملی راجع به این بیماری و راه های پیشگیری از آن کسب کنیم.
اعظم صفایی/
برطبق آمار سازمان بهداشت جهانی از هر55 زن یکی به سرطان تخمدان مبتلا می‌شود.در واقع سرطان تخمدان بیماری خاموش زنان لقب گرفته است و آمار بالایی از مرگ ومیر را به خود اختصاص می‌دهد.علل و عوامل بسیاری در بروز این بیماری نقش داشته واینگونه به نظر می‌رسد که شیوع آن نسبت به گذشته بیشتر شده است.برخی از متخصصان معتقدند تحرک کم زنان، رشد نازایی، عدم تمایل به فرزند آوری وشیوع بیماری های تخمدان بر اثر تغذیه نامناسب همه وهمه از علل افزایش این سرطان در میان زنان است وتنها راه کاهش این آمار نگران کننده پیشگیری است. از آنجا که اولین گام پیشگیری از ابتلا به بیماری ها، آشنایی با علل و عوامل ایجاد کننده آنهاست، به سراغ یکی از متخصصان زنان، زایمان و نازایی رفته‌ایم تا اطلاعات کاملی راجع به این موضوع کسب کنیم.
دکتر لادن سیفی، متخصص زنان زایمان ونازایی در این خصوص گفت: سرطان تخمدان شایع ترین علت مرگ به دلیل بدخیمی‌های دستگاه تناسلی زنان است.این به این معنی است که درجه کشندگی این سرطان نسبت به سایر سرطان های مختص زنان،مانند پستان ،دهانه رحم یا آندومتر و سایر قسمت های زنانه دیگر بالاتر است.یکی از دلایل این امر(بدخیمی کشنده) این است که معمولا در زمان تشخیص متاستاز پیدا کرده است و دردرون تخمدان چند کانونی است.
سن فاکتور تعیین کننده سرطان
وی افزود: با افزایش سن شیوع این بیماری بالا می‌رود. در واقع سرطان تخمدان بیماری زنان جوان نیست ومعمولا از سنین 50 سال به بالا بیشتر به آن مبتلا می‌شوند و در سنین 50 تا 75 سال شایع تر است. لازم به ذکر است احتمال ابتلا در زنان در تمام طول عمر تنها یک درصد است وعلی رقم کشندگی بالا ،شیوع زیادی ندارد .
سیفی در ادامه گفت: این سرطان به دو نوع تقسیم بندی می‌شود: سرطان اولیه تخمدان ،که منشاء آن از خود تخمدان است و سرطان متاستاتیک تخمدان،به این معنی که سرطان در تخمدان وجود دارد ولی حاصل انتشار سرطان های دیگری نظیر گوارش و پستان است که به تخمدان متاستاز داده است.
عوامل خطرساز بیماری
این متخصص زنان، ضمن بیان این نکته که برخی از عوامل ریسک ابتلا به این نوع از سرطان را افزایش می‌دهند،افزود:
*عوامل ژنتیکی یکی از فاکتورهای شناخته شده در بیماری هستند. این عامل در افرادی دیده می‌شود که ژن «بی آر سی ای 1» ویا ژن«بی آرسی ای 2» در آنها رخنه کرده است. بر این اساس باید گفت که زمینه ژنتیکی در سرطان تخمدان بسیار تأثیرگذار است بطوری که دراین افراد ریسک ابتلا به سرطان 15درصد بالاتر می‌رود.
*سابقه نازایی، تخمدان پلی کیستیک و بیماری آندومتریوز هم از عواملی است که شانس ابتلا را بالا می‌برد.
*از فاکتورهای محیطی می‌توان به نقش هورمون ها اشاره کرد. هورمون درمانی چه قبل از یائسگی و چه بعد از آن شانس سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد.لازم به ذکر است که درمان نازایی خطر ابتلا به سرطان را ایجاد نمی‌کند.
اگر می‌خواهید مبتلا نشوید
وی درادامه به نکاتی اشاره کرد که ریسک خطر را کاهش می‌دهند وگفت:حاملگی از میزان ابتلا به بیماری کم خواهد کرد. مصرف قرص ضدبارداری و بستن لوله‌های رحمی و خارج نمودن رحم از جمله عواملی هستند که در کاهش آمار ابتلا به این نوع از سرطان موثرند.
نشانه‌های بیماری
سیفی در خصوص نشانه‌های بیماری عنوان کرد: بیشتر علائمی که در این سرطان دیده می‌شود، علائم غیر اختصاصی هستند. یعنی بسیاری از این افراد اصلا علائم بالینی ندارند و بطور تصادفی به دلایل دیگری مانند انسداد روده یا مایع ریوی پیگیری می‌شوند و در این زمان متوجه سرطان تخمدان در آنها می‌شویم. درد شکم، لگن ویا کمر از جمله این علائم غیر اختصاصی هستند. بزرگ شدن شکم یکی دیگر از این علائم است که در بسیاری از بیماری ها هم دیده می‌شود.سوءهاضمه، کم میلی به غذا، زود سیر شدن از دیگر نشانه‌هاست. گاهی مواقع این سرطان با نشانه‌های ادراری همراه است. این موارد به صورت تکرر ادرار ونیاز به تخلیه سریع ادرار دیده می‌شود که در سایر بیماری ها نظیر عفونت ادراری هم قابل مشاهده است.
تشخیص بیماری
وی افزود: خستگی، درد هنگام مقاربت و تغییراتی در قاعدگی از سایر نشانه‌های غیر اختصاصی بیماری است. یبوست هم از علل دیگریست که بر اثر فشار بر روی روده ایجاد می‌شود.
راه تشخیص قطعی بیماری با استفاده از جراحی وفرستادن نمونه به پاتولوژی بدست می‌آید.تشخیص احتمالی بیماری از طریق سونوگرافی و انجام تست تومور مارکرها در خون است. در سونوگرافی حجم تخمدان زن قبل از یائسگی ماکسیمم 20سی سی باید باشد و بعد از یائسگی ماکسیمم 10سی سی. اگر از این سایز بزرگتر باشد و یا توده‌ای داشته باشد ویا کیستی با مشخصات ویژه(دیواره دار,جدار نامرتب،وجود جوانه ومواد با غلظت بالا) وجود داشت.امکان بدخیمی بیشتر می‌شود.
این متخصص زنان ضمن بیان این نکته که تومور مارکرها موادی هستند که در خون قابل اندازه گیری هستند گفت: یکی از مهم ترین تومورمارکرها «سی ای 125» است که در شناسایی برخی از تومورها قابل اندازه گیری است. در نیمی از موارد تومور مارکرها در سرطان های تخمدان مثبت هستندو در 80 درصد کانسرهای پیشرفته نیز مثبتند. البته لازم به ذکر است که تومور مارکر اختصاصی نیست .، بطوری که در عفونت لگنی ، سیروز کبدی، سرطان آندومتر، پستان، وجود مایع ریوی، افزایش سن، فیبروم رحمی، آندومتریوز وحتی در زمان قاعدگی شاهد افزایش«سی ای 125» باشیم. در یک درصد زنان سالم هم که هیچ بیماری ندارند، این فاکتور بالاست.بنابراین، این فاکتور هم برای شناسایی اختصاصی نیست ولی سونوگرافی و علائم بالینی هم می‌تواند به تشخیص کمک کند.
شناسایی افراد در معرض خطر
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار به دخت که برای کاهش مرگ ومیر ناشی از این بیماری چه اقداماتی موثر است، اظهار داشت: غربال گری نکته مهمی در این خصوص است. برای این کار باید ابتدا افراد را به دو گروه پرخطر و معمولی تقسیم کرد. افراد پرخطر گروهی هستند که در فامیل درجه یک آنها سابقه ابتلا به این تومور و یا تومورهای وابسته وجود دارد.درمورد این افراد توصیه به غربال گری می‌شود و برای کل اجتماع این ضرورت وجود ندارد.غربال گری به صورتی است که سالانه باید سونوگرافی واندازه گیری تومور مارکرها صورت بگیرد تا درصورت وجود بیماری بتوان در مراحل اولیه به بیمار کمک کرد.
سیفی در انتها افزود: نگرانی در مورد بیماری وجود ندارد وحتی افرادی که در فامیل درجه یک خود سابقه بیماری را دارند، نباید بیهوده نگران شوند ، لیکن تنها توصیه متخصصان این است که هر خانمی سالیانه یک تا دوبار برای تأیید وضعیت سلامت خود به متخصص زنان مراجعه کند . معاینه دستگاه تناسلی باید در برنامه زندگی تمامی خانم ها به صورت روتین قرار بگیرد.
/انتهای متن/
