قسمت2/مسائل زنان با جنجال و هیاهوی سیاسی حل نمی شود

فرزانه حکمت/

پس از نقطه نظر حقوقی ما باید به خانم ها بگوییم که در هر زمینه ای، چه فعالیت حرفه‌ای، چه فعالیت اجتماعی یا اقتصادی، از شوهر خود باید اجازه مکتوب بگیرند؟

• بله حتی من توصیه می کنم خانم ها برای حج که یک عبادت واحب است، از شوهرشان اجازه مکتوب بگیرند.

آیا بحث ضرروت اجازه در مورد مردی که نفقه نمی‌دهد هم صادق است؟

• خیر در این مورد خودبخود بحث نیاز به اجازه زن از همسر منتفی است؛ چون نفقه نمی‌دهد.

البته این ندادن نفقه باید در دادگاه اثبات شده باشد که در صورت اثبات در دادگاه هم بحث تمکین خاص منتفی است هم تمکین عام. دراینجا دیگر عسر و حرج مطرح می شود که حتی اجازه طلاق را هم دادگاه از مرد نمی‌خواهد. در این مورد خود دادگاه به عنوان حاکم شرع می تواند زن را طلاق بدهد که زن از عسر و هرج در بیاید.

فکر نمی کنید که برای یک خانم نخبه و فعال قبول این بحث اجازه از همسر و عملی کردن آن سخت باشد؟

• اتفاقا ما از همین زن که به لحاظ شخصیتی و فکری و اجتماعی آنقدر رشد کرده که وارد فعالیت های جدی شده، انتظار داریم که با توجه به همه ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی حرکت بکند که همین ریزه کاری های مهم هم باید مورد توجه این خانم باشد تا حرکت او برای خودش و خانواده و جامعه اش مفید باشد نه آسیب زا و مشکل آفرین.
• البته خیلی از خانم ها، حتی آنهایی که در فعالیت های مختلف بیرون از خانه وارد شده اند، آگاهی نسبت به این امور مثل گرفتن اجازه مکتوب از همسر ندارند. به نظر شما در این زمینه چه کسی مقصر است؟
• یک عامل خود خانم ها هستند. وقتی کسی درحوزه ای اطلاع کافی ندارد، می تواند مثلا از حقوقدانان بپرسد.

مساله این است که اصلا خانم ها غالبا از وجود چنین حقی برای خودشان خبر ندارند که بخواهند در مورد آن پرس و جویی کنند. خیلی از زنان ما حتی تحصیل کرده‌ها اصلا اطلاع ندارند که بعضی از حقوق فقط با مکتوب شدن به دست می‌آید. چه راهکاری برای بالا بردن سطح آگاهی عمومی زنان در این زمینه پیشنهاد می کنید؟

– باید این موضوع را به شکل های مختلف به آگاهی و اطلاع خانم ها رساند و رسانه ها در این زمینه می توانند خیلی نقش داشته باشند که به خانم ها تفهیم کنند که همه آنچه را می خواهند به عنوان حقوق خود به دست بیاورند باید با همسرشان بنویسند و امضا کنند. اما در کنار این آگاهی برای کسب حقوق خود، ما باید برای خانمها اهمیت حفظ اقتدار مرد را در خانواده هم مطرح کنیم.

فکر نمی کنید که این آگاهی بخشی باید برای مرد و زن با هم صورت بگیرد؟

• قطعا یک کار درست و منطقی برای محکم کردن خانواده این است که این آگاهی بخشی برای هردو هم مرد و هم زن صورت بگیرد. یعنی هم مردان باید بدانند که در کنار زنها چگونه می توانند به آرامش برسند و هم زنان باید بدانند مردی که اقتدار دارد، می تواند بخوبی حافظ امنیت این زن باشد. فرقی هم ندارد که این زن آیا یک زن خانه دار است یا یک زن نماینده مجلس. زن در هر موقعیت اجتماعی که باشد، به این چترامنیت که همسرش برایش درست می کند، نیاز دارد. برعکس آن را هم متاسفانه مشاهده می کنیم. هستند زنان نماینده مجلس چه در ایران و چه در خارج در آمریکا و اروپا که ازهمسرشان کتک می‌خورند. مگر ما نداریم زنانی که در مشاغل بالای مدیریتی هستند ولی در خانواده از طرف همسر یا بیرون از خانه از طرف مردان دیگر مورد تعرض و خشونت قرار می گیرند؟ یعنی این حمایت و امنیت از طرف مردان در خانواده در هر حال برای یک زن ضروریست. برای همین است که به زن و مرد ازدواج کرده زن و مرد محصنه می گویند یعنی در یک حصن و قلعه محکم مصون و محفوظ هستند. این حصن اگر برای ما منافع و محاسنی دارد، طبیعتا شرایط و اقتضائات و الزاماتی هم دارد که باید قبول شان کنیم؛ شرایط و الزاماتی که قهرا برای ما محدودیت‌هایی هم ایجاد می کند. ما باید دقت کنیم که هر جا هم می خواهیم بنا به مقتضیات زمان در قوانین تغییری ایجاد کنیم، مسائل را دوطرفه ببینیم. اگر داریم حقوق مرد را محدود می کنیم بنوعی منافع و محاسنی را که از این حقوق و اقتدار برای ما حاصل می شود، محدود خواهد شد. به یک نکته مهم دیگر هم توجه داشته باشیم که هرچه دنیا عوض شود و موقعیت مرد و زن تغییرکند و هر چه زنها در جامعه پیش بروند و مراتب اجتماعی بالا به دست بیاورند، زن همان زن است و مرد هم همان مرد است و نیازهای شان عوض نمی شود. مگر ما با پیشرفت جوامع و تحولاتی که پیدا شده، توانسته ایم جلوی بلایای طبیعی را بگیریم که نیازهای زن و مرد را عوض کنیم؟

یک نکته دیگر که دیگر حقوقی هم نیست، این است که در خیلی موارد زن و مرد باید خودشان سعی کنند خود را در جایگاه طرف مقابل فرض کنند و مسائل را بین خودشان حل کنند. اگر آدمها کمی انصاف و اخلاق داشته باشند، این کار، کار سختی نیست و می تواند باعث حل خیلی از مشکلات در روابط بین زن و مرد در خانواده شود.

مسئله‌ای که این روزها خیلی مطرح است این است که به نظر می آید که بحث اجازه زن از شوهر برای خروج از خانه مثل خیلی از امور دیگر جنبه سیاسی پیدا کرده است یعنی بعضی جناح‌های سیاسی با مطرح کردن تحلیل‌‌های بظاهر مترقیانه در این قضیه سعی می کنند افکار عمومی را جلب کنند و از این رهگذر احیانا به دنبال جذب رای در انتخابات آینده هستند. خیلی وقت ها بر اساس این موضع گیری ها وعده هایی هم می دهند که معمولا امکان عمل به این وعده ها هم نیست. نظرتان در مورد این نحوه بکارگیری موضوعات زن و خانواده در امور سیاسی چیست؟

• مشخص است که در اینجا بحث دفاع از حقوق زن نیست بحث استفاده ابزاری از این موضوع در جهت بهره های خاص سیاسی است که بدترین کار است برای این مسائل . چون معمولا در این موارد خود مساله حل که نمی شودهیچ، در دست اندازهای دعواهای سیاسی و جناحی و سلیقه ای هم می افتد و بر سنگینی و پیچیدگی قضیه اضافه هم می شود که در این صورت حل آن سخت تر خواهد شد. این اصلا به نفع زنان و خانواده ها نیست که با مسائل مهم و جدی مربوط به این حوزه بازی سیاسی شود. ضمن این که این کار بنوعی سوء استفاده از احساسات مردم هم هست که اصلا قابل قبول نیست. این نوع بحث ها نوعا نیاز به کار های کارشناسی بوسیله افرادی دارد که علم و دانش و صلاحیت و اهلیت ورود به این مباحث را دارند. یعنی دقیقا وقتی می توان امیدوار بود که این نوع مسائل حل شود، که از این حاشیه سازی ها و جنجال های جناحی سیاسی برکنار بماند. البته ممکن است بصورت مقطعی بتوان از آن بهره ای برای جذب آرای گروهی از مردم برد، ولی اولا رأی آن گروهی از مردم مخصوصا زنانی که درک درستی از مسئله دارند با این نوع ورود به قضایا جذب نمی‌شود بلکه شاید اتفاقا متوجه ‌شوند که اینها بازیست و از این گروه روی گردان شوند. گروهی هم که با تصور این که قرار است از رهگذر این نوع نگاه به مسائل زنان کارمثبتی برای شان صورت بگیرد، بخواهند جذب شوند و به یک گروه خاص رای بدهند، خیلی زمانی نمی گذرد که در عمل متوجه شوند که بازی خورده اند و آن وقت دیگر نظر جالبی نسبت به کسانی که بازی شان داده اند نخواهند داشت.

اصولا اینها مسائلی نیست که با شعار و هیاهو قابل حل باشد؛ اگر بود تا به حال خیلی از مسائل زنان حل شده بود.

قسمت اول/خانم!اجازه کتبی بگیرید؛اجازه شفاهی شوهر نافذ نیست

 /انتهای متن/