گورکی یعنی رمان، عدالت، انقلاب
ماکسیم گورکی داستان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و مقاله‌نویس انقلابی روس و از بنیان‌گذاران سبک رئالیسم سوسیالیستی بود. رمان های او شهرت جهانی دارند . ضمنا او از رهبران جنبش انقلابی روسیه نیز به شمار می‌آید.
فاطمه قاسم آبادی/
آلکسی ماکسیموویچ پِشکوف که بیشتر با نام “ماکسیم گورکی”شناخته می‌شود، در ۱۶ مارس ۱۸۶۸ در
” نزنی نوگورو” که بعد ها به “گورکی” تغییر نام پیدا کرد، متولد شد.
وی داستان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و مقاله‌نویس انقلابی روس و از بنیان‌گذاران سبک رئالیسم سوسیالیستی بود.
گرچه او را بیشتر به عنوان یک نویسنده، در سطح جهانی می‌شناسند و ستایش می‌کنند، ولی او از رهبران جنبش انقلابی روسیه نیز به شمار می‌آید.
ماکسیم بيش از پنج سال نداشت كه پدرش درگذشت و مادرش دوباره ازدواج كرد و او را با پدربزرگ پيرش تنها گذاشت.
گوركي چند سال نزد پدربزرگش بسر برد ولي چون ديد كه پيرمرد ناتوان از عهده خرج خويش نيز بر نمي آيد خانه او را ترك گفت و تنها و بي كس به سوي سرنوشت نامعلومش رهسپار گرديد. به ادسا رفت و در آنجا باربر شد. پس از آن به شهرهاي ديگر روسيه ازقبيل تفليس، نمازان و ساير شهرها سفر كرد و به كارهاي مختلف مثل شاگرد نانوايي، پاسباني و مستخدمي راه آهن تن در داد.
خود ماکسیم گورکی در مورد آن دوران از زندگی اش چنین می گوید:
“با شغل نقاشي به زندگي- زندگي فعال- قدم نهادم. بعد به نانوايي پرداختم، شمايل كشيدم، اسب چراني كردم، براي نيازمندي هاي مختلف گور مرده ها را كندم، باربري كردم، نگهبان شدم، ريشه درختان را از زمين بيرون آوردم، باغباني كردم و به آزمايش بسياري از مشاغل آزاد ديگر پرداختم…”
در همين مدت با سواد كمي كه داشت مطالعه مي كرد و به ادبيات عشق مي ورزيد. به تدريج دست به قلم برد و اولين داستان خويش را در يكي از روزنامه هاي قفقاز نوشت. به زودي توانست نظر مردم را به سوي خويش جلب نمايد.
پس از كارگري هاي فراوان به روزنامه نگاري روي آورد و با يكي از همفكران خود ازدواج كرد ولي به دليل فساد جامعه كوچك اطرافش، اين شغل را از دست داد. در سال 1898 “مجموعه طرح ها و داستان ها”ي او توسط يك ناشر” افراطي سياسي” به چاپ رسيد. اين مجموعه شامل داستان هاي رمانتيكي است در رابطه با قدرت و اصالت خانوادگي طبقه روستايي و كارگر در روسيه. در حدود سال 1900 شروع كرد به نوشتن رمان هاي” سوسيال رئاليسم” كه از آن جمله مي توان به رمان “مادر” اشاره كرد.
قهرمان زن داستان مادر، كه پسرش به عنوان يك فعال سياسي دستگير شده و همسرش هم فردي الكليست، هيچ پناهي جز عقيده مذهبي خود ندارد. همسرش فوت مي كند و پسرش به صورت يك مبلغ سوسياليسم در مي آيد و هر روز دوستان انقلابي خود را به خانه مي آورد و راهنمايي مي كند. روزي به جرم حمل يك پرچم انقلابي دستگير مي شود. پس از دستگيري او، مادرش به گروه انقلابيون مي پيوندد ولي به وسيله يك جاسوس به پليس معرفي شده و دستگير مي شود.
گوركي اين داستان را بر اساس زندگي واقعي” آنا زالموا” نوشته است. آنا پس از آنكه پسرش در يك جلسه انقلابي دستگير مي شود، براي پخش اعلاميه هاي انقلابي به سراسر كشور سفر مي كند.
در سال هاي 1900 گوركي با” تولستوي و چخوف” دوستي نزديكي پيدا مي كند و درباره هر دو آنها در سال 1946″ خاطره ها” را مي نويسد.
گوركي عمده در آمدش را صرف جنبش انقلابي مي كرد. او به خاطر شهرتي كه داشت محتاطانه عمل مي كرد ولي با اين وجود مرتبا دستگير مي شد. دولت روسيه تزاري انتخاب شدن او را براي فرهنگستان روسيه در سال 1902 رد كرد و اعتراض چخوف و” كرولنكو” هم تاثيري نداشت.
گوركي 15 نمايشنامه نوشت كه دو تا از آنها به سختي سانسور شد ولي اكثر آنها در تاتر مسكو با موفقيت روبرو شدند. نمايشنامه هاي اوليه او به سبك چخوف هستند و بر توصيف موضوع تاكيد دارند.
در اين تاريخ گوركي كه شهرت يافته بود شروع به نوشتن آثار معروف خود كرد و سپس كشور را به سوي اروپا و آمريكا ترك گفت. در خارج از كشور نيز دست از فعاليت بر نداشت و به فعاليت خويش افزود تا آنكه انقلاب 1917 به ثمر رسيد و گوركي همانند سرداري فاتح به كشور بازگشت.
آخرين كار او كه ناتمام هم ماند “زندگي كليم سامگين” نام دارد كه اغلب شاهكار او معرفي مي شود. اين رمان كه در چهار جلد نوشته شده، نمايي است از وضعيت اجتماعي روسيه از سال 1880 تا 1917. آثار گوركي از نظر نيك انديشي و قدرت قابل توجه هستند. او با آثارش به اعماق تفكر اتحاد جماهير شوروي نفوذ كرده است. همچنين گرايشات عميق شاعرانه و توجه هميشگي به عدالت در آثار او مشهود است.
گوركي در سن 68 سالگي (1926) توسط يك گروه “ضد شوروي” با زهر مسموم شد و در گذشت. از آثار او می توان به این کتاب ها اشاره کرد :
– مادر (۱۹۰۷م) ترجمه علی اصغر سروش انتشارات هیرمند. این رمان در لیست “۱۰۰۱ کتاب که باید قبل از مرگ بخوانید” و همچنین لیست “روزنامه گاردین (۱۰۰۰ رمان که هر شخص باید بخواند)” قرار دارد
– دانشکده های من (۱۹۲۴م) به فارسی ترجمه شده است
– در جهان(۱۹۱۶م) ترجمه احمد صادق تحت عنوان “در جستجوی نان” انتشارات نگاه
– ادبیات از نظر گورکی
– دوران کودکی (۱۹۱۴م) ترجمه کریم کشاورز انتشارات نگاه
– زندانبان
– خاطرات من
– در اعماق (۱۹۰۲م) ترجمه عبدالحسین نوشین تحت عنوان “در اعماق اجتماع” نشر قطره
– استادان زندگی
– خرده بورژواها(مجموعه مقالات)
– ولگردها
– سه رفیق
– یک شب پاییزی
– انگلستان و انقلاب روسیه
– ارباب
– کلیم سامگین
– تجارت آرتامانوف (۱۹۲۷م) ترجمه کاظم انصاری تحت عنوان “آرتامانوفها” انتشارات امیرکبیر. این رمان در لیست” ۱۰۰۱ کتاب که باید قبل از مرگ بخوانید” قرار دارد
– زندگی ماتوی کوژمیاکین
– میراث
/انتهای متن/
