فاطمه شدن سخت است

سرویس اجتماعی به دخت/

با مروری بر تاریخ در می یابیم که زنان در جوامع مختلف تحت ستم زیادی قرار گرفته اند و به همین جهت شخصیت انسانی زنان در بسیاری از زمانها بخوبی شکل نگرفته است. این در حالی است که  در بسیاری از جوامع مردان هم  از سوی نظام های استعماری و فرهنگ های  تحمیلی ، تحت ستم فراوان بودند . بنابراین مردان هم مانند زنان بخش عمده ای از شخصیت انسانی خویش را در طول تاریخ از دست داده اند .اگر جوامع بشری شناخت درستی از جایگاه زن و مرد در طبیعت بشری و خلقت به دست آورند و آن را درست به کار ببرند، هر موجودی فایده وجودی خود را،آنچنان که باید، خواهد بخشید و به کسی ظلم نخواهد شد.

در مکاتب توحیدی ، زن و مرد حق ندارند وجود خود را واجب تر ، ضروری تر و مفید تر از دیگری بدانند. با این نگاه همه در یک سطح قرار می گیرند. اسلام نسبت به زن ، مرد و همه خلایق ، یک دید واقع بینانه و متکی بر فطرت و طبیعت و نیازهای حقیقی دارد ، یعنی از هیچ کس بیش از توانایی اش  و بیش از آن چیزی که به او داده شده است ، توقعی ندارد. در اسلام آرمان گرایی و حرکت به سمت قله های کمال برای همه خلایق، چه زن و چه مرد، مطرح است. زن و مرد اگر بخواهند حیثیت اجتماعی شایسته خود را بازیابند، بایستی به زن و مرد طراز اول اسلام تبدیل شوند.

در بینش اسلامی زن از نظر معرفت ، اندیشه  و قرب به خداوند مانند مرد است و به هیچ وجه نباید در  موضوع زن به سمت افراط یا تفریط گرایید. پس در رفتار با زنان نباید برخوردی دون شأن آنها صورت گیرد. زن و مرد هر دو هم وظایف و مسئولیت های مشترک دارند و هم وظایف اختصاصی. اگر این دوگونه وظیفه بخوبی وبا دقت تعریف  و تبلیغ شود، نه تداخلی در انجام وظایف پیدا می شود و نه کاری بر زمین می ماند. ضمن اینکه در خیلی از  وظایف خانوادگی و وظایف اجتماعی، با تشریک مساعی زنان  و مردان هر دو باید انجام پذیرد. با وجود نظام حقوقی کامل و جامع اسلام در معرفی جایگاه و وظایف زن و مرد درجامعه و خانواده، ما نیازی به  الگوهای غربی و غیر اسلامی نداریم.

در این نظام  زنان رکن اصلی خانواده اند و بدون آنها خانواده معنا ندارد. درعین حال زنان، هم  قادرند و هم باید  فرصت پیدا کنند که در پیشرفت های علمی و اجتماعی و سازندگی و اداره جامعه خود سهم داشته باشند.منتها آنچه در این زمینه خیلی مهم است،  حیثیت معنوی و گوهر انسانی است که خدای متعال به زن داده  و باید محفوظ بماند و بلکه هر روز رشد یابد.

 به طور اختصار جایگاه زن را در نگاه اسلام می توان در سه عرصه بررسی کرد  :

1-    زن به عنوان انسان، که در راه تکامل معنوی و انسانی باید قدم بردارد.

2-    زن به عنوان رکن خانواده، که در اسلام این عرصه بسیار مهم است . در اسلام در عین اینکه ریاست خانواده به مرد واگذارشده، اما به او اجازه داده نشده که به زن زور بگوید . در واقع اسلام  برای مرد و زن هردو در خانواده هم حقوق و هم حدودی را در نظر گرفته است که از روی حکمت و مصلحت و متناسب با تفاوت های جسمی و روحی آن دوست. اگر توجه دقیق به این حدود و حقوق باشد، زن و مرد می توانند در خانواده یک زوج کامل و هماهنگ را تشکیل  دهند و تنها با رعایت همین حدود و حقوق توسط زن و مرد است که دوام و ماندگاری خانواده را تضمین می کند و فضای گرم و عاطفی و آرام در محیط خانه ایجاد می کند.

3-     زن در حیطه فعالیت اجتماعی ،سیاسی ،علمی و اقتصادی ،که از نظر اسلام مسیر فعالیت زن در این زمینه کاملا باز است . در این عرصه البته زن با توجه به اقتضائات جسمانی و روانی خاص خود باید وارد شود.

برای هر سه عرصه اسلام حدود و حقوق زن را بنحوی متوازن و عادلانه معین کرده است. ممکن است به نظر برسد که رعایت و اجرای همه این حدود و حقوق برای زنان عملی نیست و یا اگرباشد، کارآمد و نتیجه بخش  نخواهد بود. اما الگوهای برجسته و درخشان زنان در اسلام ، نشان می دهد که این کار شدنی است.

مشخصا وجود نورانی  فاطمه زهرا (س) نشان می دهد که حدود و حقوق زنان اگر درست پیاده شود، زنان در هر سه عرصه شخصی، خانوادگی و اجتماعی رشد می کنند و دیگران و جامعه را رشد می دهند.

فاطمه (س) زنی است پرورش یافته مکتب اسلام که در عرصه های مختلف زندگی خود، یکایک این حدود و حقوق را اجرا کرده و در سایه همین تقید بوده که به اوج قله کمال انسانی راه یافته است.او فرزند پیامبر خدا(ص) بود، اما نسبت فامیلی این بزرگوار، عظمتی برای ایشان خلق نکرد، بلکه ارزش و عظمت او به خاطر مواضع و اعمال خود او بود که جز  بر اساس ادای حدود  الهی صورت نگرفت. در واقع هرکس چنین کاری بکند، ولو دختر پیامبر هم نباشد ، عظمت پیدا می کند. احترام بی حد پیامبر (ص ) به دخترش هم نه ازعواطف پدرانه نسبت به او، بلکه  نشانه  عظمت شخصیت و مراتب ملکوتی زهرا(س) است.

حضرت زهرا در دوران سخت آغاز رسالت پیامبر (ص) غمگسار ایشان بود و لقب ام ابیها گرفت،یعنی پرستارو مادر پدر. دراین  دوران ایشان حدودا یک دختر 6 یا 7 ساله بود. بعدها در شهر مدینه  با اینکه دختر رهبر جامعه اسلامی بود، از لحاظ طرز زندگی و معیشت  در سطح ضعیف ترین ترین افراد  قرار داشت. بیشتر اوقات همسرش علی (ع ) در جبهه های جنگ می گذشت و او هم  پشتیبان همسر بود و هم در شرایط سخت زندگی، مربی فرزندانی مانند امام حسن و حسین (ع ) و زینب کبری ، که هر کدام در تاریخ امت اسلامی نقشی  شگفت انگیز و بزرگ داشتند.  خطبه معروف فدک که درسن هجده سالگی ایراد شد، نشانه ای از دانش وسیع، بینش عمیق و  فصاحت و بلاغت آن بانو بود. در مراتب معنوی به مقامی رسید که فرشتگان بر او فرود می آمدند و سخن می گفتند. فاطمه (س) در سخت ترین شرایط زندگی کرد و  مورد آزمایش الهی قرار گرفت و نهایتا در راه حقیقت و روشنگری انسانها جان خود را از دست داد .

نکته مهم اینکه تمام این مقامات ومراتب تا مرتبه سیده زنان عالم شدن و افتخارات بی نظیر، در یک دوران هجده ساله  اتفاق افتاده است.

 نکته مهم دیگر اینکه ایشان هیچ بعدی از زندگی را فدای بعد دیگر نکرد: نه پرداختن به خانواده مانع وظایف شخصی و اجتماعی اش بوده و نه ابعاد سیاسی مخل وظایف خانوادگی .  نه عبادت و امور معنوی از سوی وی،  در هیچ شرایطی ندیده گرفته شد.                                                                                                                           فاطمه درهمه ابعاد: جهاد، دانش ، سخنوری ، فداکاری ، همسر داری ، مادری ، حضور در میادین سیاسی و اجتماعی و انقلابی ، مقام معنوی و عبادت و … توأما سرآمد بود و در کمال انسانی  هم سنگ  شخصیت های بزرگی چون پیامبر(ص) و علی(ع)  محسوب می شود.  هم عظمت او شگفت آور است و هم عظمت مکتب اسلامی که می تواند اینچنین انسان ساز باشد. 

امروزما زنان نیازمند الگو هستیم . الگو را باید هر زنی از بین زنانی که موفق می داند، انتخاب کند. اما اگر الگوی زنی بانوی  بزرگی همچون فاطمه زهرا (س) باشد ، وظیفه اش سخت است . او باید در پیچیده ترین و مهم ترین موقعیت های سیاسی و اجتماعی، با  فهم درست، هوشیاری، درک موقعیت و موقع شناسی ، صبوری و انتخاب بهترین کارها، ولو با بیشترین فداکاری و مشقت همراه باشد، وظایف  خود را بشناسد و انجام دهد. این زن باید از وابستگی هایی مانند تجمل، خوشگذرانی  و هوس های زود گذر بگذرد تا بتواند از عهده کارهای خطیری  که برعهده دارد، برآید.

برای زن مسلمان، زندگی فاطمه زهرا (س)  الگوی کاملی است که :

1-    در زندگی  شخصی، او را مظهر خردمندی، تعقل، عبادت خالصانه، حیا و عفاف می سازد.

2-    در زندگی خانوادگی، او را یک بانوی برتر در خانه داری ، همسر داری و تربیت فرزندان صالح می نماید.

3-    در زندگی اجتماعی به  او  آمادگی  حضور در صحنه های مهم و سرنوشت ساز سیاسی- اجتماعی همراه با درک و فهم بالا، تصمیم گیری های بموقع و اساسی ، اقدام سنجیده و  مجاهدت شجاعانه و فداکارانه می دهد.

در یک کلام، زهرای مرضیه(س) نشان داد که زن دارای ارزش ها ، استعداد ها ، درخشندگی ها و زیبایی های وجودی والایی است که اگر به فعلیت برسد ، زن به عظمتی بی حد می رسد،  همردیف انبیا می گردد و عظمت می آفریند.

  روز زن فرصتی است برای زنان که برای رسیدن به این عظمت به دامان بانوی بی مثال فاطمه (س) دست توسل زنند و یاری از او بجویند در طریق مثل او شدن.

 الهام آخوندان/انتهای متن/