قانون باید نظام جامع حمايت از خانواده را تضمين کند

 

سرویس اجتماعی به دخت/

 –  سرکار خانم دکتر خزعلی نظرتان در مورد کلیت این دیدار و نظرات مقام معظم رهبری در باب مسائل زنان و خانواده چیست؟

– بسم الله الرحمن الرحیم.

ايشان محورهاي کاري آينده در حوزه زنان و خانواده را براي دست اندرکاران اين حوزه ترسيم کردند . يکي از مواردي كه مورد تأكيد ايشان بود اين است که با توجه به اينكه اسلام در حوزه زنان و خانواده حرف براي گفتن دارد، بايد به صورت تهاجمي و مطالبه‌گرانه از غرب در اين حوزه وارد شويم و از مظلوميت زنان جهان دفاع کنيم و از نگاه ابزاري نسبت به زنان و اين تفکر که زن را به واسطه شبيه شدنش با مردان ارزشمند قلمداد مي کند، جلوگيري کنيم. ایشان تاکید کردند که زن را نبايد مرد واره ديد، بلکه زنان در زندگي فردي ، خانوادگي و اجتماعي خود داراي جايگاهي هستند که مردان به پاي آنها نمي‌رسند.

بر این اساس زنان مي توانند با نقش آفريني خود علاوه بر نقش‌هاي مشترکي كه با مردان دارند مانند حضور در اجتماع، كسب تحصيل و … به صورت خاص نيز وظايفي را كه به عهده دارند مانند نقش همسري و مادري، ايفا كرده كه از اين طريق بنياد نظري الهي در اين زمينه تحقق مي‌يابد.

–  در این زمینه شورا چه برنامه ای را  در دستور کار خود قرار داده است؟

–  در اين زمينه تبيين نظام فکري اسلام در دستور کار شوراي فرهنگي اجتماعي زنان قرار گرفت و در اين راستا به بررسي مباني برنامه هاي توسعه مي پردازيم تا با نظام فکري اسلام مطابقت داشته باشد.

ما در پژوهش هایی تأثير فرهنگ سکولار و يا فرهنگ ليبرال در برنامه هاي توسعه فرهنگي را تحليل و  تأثير آنها بر تغيير فرهنگي در جامعه را بررسی خواهیم کرد. قصد رصد رسانه هاي ملي و بين المللي اعم از تصويري و مکتوب و به خصوص صدا و سيما را هم داریم که مشخص شود تا چه اندازه بر فرهنگ خانواده ها مؤثر بوده اند.

 به نظر می رسد برنامه هاي ماهواره و اينترنت در ايجاد تغييرات فرهنگي درون خانواده ها، تأثيرات محسوس داشته اند، با وجود اين که استفاده از آنها عموميت ندارد.

–  به لحاظ علمی و در سطح دانشگاه ها هم برنامه ای مدنظر هست؟

– بررسی رشته ها و متون درسی و دانشگاهي مربوط به زنان و همچنين سند تحول رشته هاي علوم انساني در موضوع زن و خانواده از ديگر برنامه هاي در دستور کار شوراست تا مواردي را  که موجب ضعف و يا ارتقاي نظام خانواده مي‌شود، مشخص گردد و نظام آموزش رسمي و آموزش عالي علوم انساني در راستاي مصالح زنان و خانواده قرار گيرد.

–  شورا در زمینه دو آفت جدی که غرب متوجه زنان کرده، یعنی نگاه التذاذی به  زن و مردواره کردن او هم برنامه ای  تدارکی دیده شده است؟

–  تبيين نگاه التذاذي غرب نسبت به زنان و و تبديل زنان به وسيله اي براي التذاذ بيشتر مردان و همینطور  مردواره کردن زن دو محوریست که از نظر ما به عنوان نهضت مبارزه با تخريب زنان جهان و دفاع از آنها مورد توجه است و درا ین راستا حفظ جايگاه مادري و همسري زنان در دستور کار ما قرار دارد.

هم اکنون غرب به عنوان مهد آزادي، زنان را در ارتش به کار مي‌گيرد و زماني که زنان نسبت به انواع تجاوز نسبت به خودشان از سوي مردان ارتش اعتراض مي‌کنند، به نام تساوي مرد و زن آنها را در صحنه هاي وسيع تر و سخت تر مانند خط مقدم وارد مي کنند تا با اين کار آنها را مجبور به سکوت در برابر انواع توهين ، آزار و تجاوز کنند .

زن در غرب با وجود ادعاي آزادي، حق انتخاب لباس و نام خود را ندارد و در صورتي که پوشش متناسب با ارزش‌هاي خود را انتخاب کند، از حضور در کلاس‌هاي درس و محيط هاي شغلي محروم مي شود.

 به همين منظور تربيت نيروهاي تخصصي به منظور نهادينه کردن فرهنگ عفاف و حجاب با الهام از تمام اديان آسماني براي حفظ کرامت انساني زنان و اين که ظرافت هاي زنان در درون خانواده مورد استفاده قرار گيرد، در دستور کار قرار دارد.

–  در زمینه های علمی پژوهشی شورا چه برنامه هایی دارد؟

–  ايجاد نهضت بيداري زنان جهان اعم از مسلمان و غيرمسلمان از طريق تبادل علمي و پژوهشي در دستور کار شوراي فرهنگي اجتماعي زنان و خانواده قرار دارد.  در تلاشيم علاوه بر گسترش ارتباطات علمي و پژوهشي و استفاده از الگوهاي موجود از زنان برجسته اديان آسماني در زمينه حفظ جايگاه زنان و گسترش فرهنگ عفاف و حجاب، اقدامات عملي مانند ايجاد برندهاي خاص ملي و بين المللي مد و لباس که الگوهاي مطلوب و داراي ارزش هاي اسلامي است را مانند برند «حلال» بر روي مواد غذايي که نشان دهنده رعايت معيارهاي اسلامي در تهيه آن است، پيشنهاد کنيم تا اين برند براي انواع الگوهاي لباس نشان دهنده تطابق آنها با اصول اسلامي باشد.

–  بحث حدود معاشرت زن و مرد هم در این جلسه مورد اشاره بود. در شورا برای این محور چه کرد ه اید؟

به منظور مصون سازي جامعه از آسيب‌هاي اختلاط ميان زن و مرد و تبيين ابعاد روابط زن و مرد و حدود معاشرت، سند جامع فعاليت هاي اجتماعي با توجه به مباني اسلامي و رهنمودهاي مقام معظم رهبري “مدظله‌العالي” با رعايت سه شرط در دست تدوين است .

حفظ کرامت زن به عنوان انسان فکور و داراي حرفه خاص که با انسانيت و توانايي‌هايش ارزش گذاري مي‌شود به جاي نگاه ابزاري و جنسي به او نگاه ارزشي وجود داشته باشد اولين شرط اين سند است و ديگر اين که بايد خانواده حفظ شود و در آخر حدود محرم و نامحرم مشخص شود.

 گاهي آنقدر اختلاط زنان و مردان را در محيط اجتماعي شاهد هستيم که تفکيک رابطه خواهر و برادري، زن و شوهري و يا بيگانه بودن نسبت به يکديگر قابل تفکيک نيست بنابراين با تنظيم اين سند، جامعه تضمين مي کند حضور همراه با عفاف و حجاب زنان را در نقش هاي مختلف اجتماعي و در کنار آن زنان با آرامش به خدمات اجتماعي مي پردازند.

–  در حوزه آسیب های اجتماعی که به خانواده لطمه می زند، چه کار در شورا در نظر است؟

–  برنامه‌ريزي براي پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي که باعث تزلزل خانواده مي شود به ويژه مفاسد اجتماعي که ساماندهي شده وارد جامعه مي شود مانند باندهاي فساد و جريان هاي توزيع فساد را باهمکاري نهادهاي مرتبط مانند مرکز امور زنان و خانواده شناسايي کنيم.

ايمن سازي خانواده در فضاي سايبري و فضاي آزاد ارتباطات از ديگر برنامه هاي در دست اقدام است تا از خللي که در نتيجه استفاده بي رويه از ماهواره و اينترنت به جايگاه خانواده، تربيت فرزندان و فرهنگ اعضاي خانواده وارد مي‌شود، جلوگيري شود و نحوه استفاده صحيح از فضاي مجازي و بهره‌مندي از وسايل ارتباطي سالم و آموزش‌هاي لازم به خانواده ارايه شود تا بتوانند از اين امکانات در جهت ارتقاء علمي و فرهنگي بهره ببرند.

 در عين حال بايد براي آسيب‌هاي اجتماعي که در هر جامعه‌اي وجود دارد، مجتمع‌هاي ‌فراگير و همه جانبه نگر براي حمايت از خانواده ايجاد شود تا زوجين قبل از ازدواج با معيارهاي مناسب آشنا شده و در حين و بعد از ازدواج مشاوره هاي لازم را دريافت کنند تا از عوامل مخل ثبات و نظم خانواده مطلع شوند. اين مجتمع هاي چندگانه در واقع بايد ثبات خانواده را تضمين کند و از تزلزل خانواده پيشگيري کند و اگر در مواردي ضرورت جدايي زوجين باشد اعضا مورد حمايت قرار گيرند. مثلاً در مواردي که مرد اعتياد دارد زنان براي نجات خود و فرزندان از آسيب هاي ناشي از زندگي در کنار فرد معتاد ، تن به جدايي مي‌دهند و زن مطلقه در جامعه بدون حمايت رها مي‌شود و به اين دليل طعمه بسياري ار بزهکاران قرار مي‌گيرد بنابراين در واقع وظيفه اين مجتمع ها حمايت از ستم‌زدگي اين زنان است.

براي نمونه طرح خانواده پايدار که در برخي استان ها مانند خراسان رضوي به صورت آزمايشي کار خود را آغاز کرده است توانسته است تا 70 درصد جلوي طلاق را بگيرد .

مراکز پژوهشي همچنين بايد با اتخاذ راهبردهاي فرهنگي در جامعه علاوه بر تأمين برنامه‌هاي مناسب براي گذران اوقات فراغت جوانان به بهترين نحو،با جنگ نرم که گاهي در اين عرصه‌ها نفوذ مي‌کند برنامه‌هاي پيشگيرانه ارائه دهند.

 ساماندهي سيستم نظارتي مستقيم بر کالاهاي فرهنگي و يا مؤثر بر فرهنگ مانند لوازم آرايشي و بهداشتي، لوازم تحرير و اسباب بازي ها هم مهم است. اين کالاها ضمن اين که نياز جامعه را برطرف مي کند گاهي به همراه خود فرهنگ هاي مخرب را گسترش مي دهند که به منظور ساماندهي نظارت بر آنها ، ستاد ملي زن و خانواده اقدام خواهد کرد.

–  یکی از محورهای مورد تاکید، کرامت زن در خانواده بود.  در این مورد به عنوان رئیس شورا

چه نظری دارید؟

–  در زمينه اهميت جايگاه خانواده و نقش مادری و همسري و حفظ اقتدار معنوي زن در خانواده، مهمترين نقش را تدبير و کياست زن در خانواده دارد و احترامي که زنان در خانواده دريافت مي‌کنند به خصوص از جانب همسر و فرزندان در واقع زمينه تربيت فرزندان را به بهترين نحو فراهم مي‌کند.

 در اين شرايط، در عين حال که جو صميمي و يگانه در درون خانواده حاکم است، طبق فرموده ایشان باید  دست بوسي رسم باشد و تواضع نسبت به والدين به خصوص مادر به فرزندان آموزش داده شود و کرامت زن در خانواده مستقر شود.

ما در برنامه های مان  باید به  حمايت از زنان خانه دار و افزايش تقدس خانه و خانه داري توجه داشته باشیم. نبايد به گونه اي باشد که يک زن شاغل با افتخار از شغلش بگويد، ولي خانه داري گاهي آنقدر کمرنگ ديده ‌شود که زن خانه دار خود را بيکار معرفي کند. در حالي که کار خداوند متعال و انبيا پرورش و تربيت انسان بوده است. بنابراين بايد مادري و خانه محوري عزيز شود و اعضاي خانواده در لحظات شيرين زندگي به خانه برگردند و کانون خانواده مقدس باشد و نيازهاي اعضا در آن پاسخ داده شود.

همچنين به منظور مقابله با استضعاف و خشونت و ستم زدگي عليه زنان در خانواده و جامعه بايد قوانين و ساختارهايي وجود داشته باشد که استيفاي حقوق زنان و کودکان و ثبات خانواده را تضمين کند و در اين راستا علاوه بر قوانين موجود حمايت گر از حقوق زنان، نظام جامع فرهنگي و اجتماعي براي دفاع از حقوق زنان و کودکان در عرصه‌هاي فرهنگي، اجتماعي و تربيتي وجود داشته باشد به گونه‌اي که قانون پشتوانه باشد و نظام جامع حمايت از خانواده را تضمين کند.

–  در مورد ازدواج و زمینه سازی برای تقویت آن در شورا چه تمهیدی هست؟

–  دستور اسلام است که هر جوان مجردي بايد ازدواج کند و جامعه و مسئولان بايد زمينه ساز ازدواج جوانان باشند و ما به عنوان مسئولان حوزه زنان و خانواده مخاطب اصلي اين آيه قرآن هستيم و بايد زمينه ازدواج آسان و پايدار جوانان را فراهم کنيم و به اين منظور يکي از اقدامات در دست انجام تقويت شبکه هاي اجتماعي و سازمان هاي مردم نهاد و حامي ازدواج و تسهيل گر ازدواج آسان هستند تا سن ازدواج در جامعه کاهش يابد و به اين منظور خانواده هاي داراي جوانان مجرد را با آگاهي که نسبت به خانواده ها دارند به يکديگر معرفي کنند .

در زمينه ازدواج و اهميت آن برنامه‌اي که شورا در دستور کار دارد، تأمين فرهنگ ازدواج آسان ، پايدار و مسئولانه و آگاهانه و به موقع است و  تسهيل‌گري و احصاء موانع اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ازدواج در جامعه و آسيب هايي که به واسطه تهاجم فرهنگي وارد شده است و ثبات خانواده را مورد تزلزل قرار داده است و برخي مشکلات که بزرگ‌نمايي و سياه نمايي شده است و جوانان را ازتصميم به ازدواج منصرف مي کند و براي هر يک راهکار مناسب پيش بيني شود .

 باید امکاناتي براي حمايت از آشنايي بين خانواده ها قبل از ازدواج، تمهيدات هنگام ازدواج مانند وام ها و امکانات حمايتي و اقتصادي و فرهنگي فراهم شود. حتي در دوره دانشجويي باید  وام مسکن و امکانات خوابگاهي ديده شود. اين برنامه‌ها تحت عنوان برنامه “تحکيم و تعالي خانواده و خانواده پايدار”  بيش از 150 بند دارد و مصوبه ستاد ملي زن و خانواده و لازم‌الاجراست و در آينده سير اجرايي را طي مي‌کند. ولي برخي موارد آن نياز به طرح در مجلس و تعيين بودجه دارد.

–  در زمینه بحث اشتغال زنان شورا چه کرده است؟

–  در خصوص ابعاد حضور اجتماعي زنان و تبيين شرايط و نحوه اشتغال زنان و قانونگذاري و تغيير قوانين به نحوي که هماهنگي ميان حضور اجتماعي زنان را با مسئوليت هاي خانوادگي تأمين کند ، پيشنهاد تشکيل مراکز آموزشي خاص زنان ارائه شده است؛ مراکز آموزشي و تحقيقاتي که بتواند نياز زنان را به دست خود آنها تأمين کند و توان تخصصي آنها را بالا ببرد . يعني جامعه بانوان هر تخصصي نياز داشته باشد تا عالي ترين سطوح توسط خودشان تأمين شود و در اين صورت قشر عظيمي از زنان تحصيل کرده و نيازمند شغل، در قالب بالاترين سطوح مديريتي ، تخصصي و حتي خدماتي در اين مراکز مشغول کار مي شوند.

در این راستا بايد تغييرات لازم در قوانين استخدامي داده شود تا در نظام آموزشي و مديريت اجرايي و استخدامي کشور متناسب با حضور فعال زنان، شغل منعطف وجود داشته باشد که در اين زمينه شوراي عالي انقلاب فرهنگي شغل منعطف بانوان را مصوب کرده است که زن اختيار داشته باشد که ساعت، مدت و زمان حضورش را تغيير دهد و متناسب با شرايط خود و خانواده در موقعيت‌هايي مانند زمان بارداري، داشتن نوزاد و بيماري اعضاي خانواده بتواند از انواع روش‌هاي منعطف و مرخصي استفاده کند. اما همه اين مصوبات منتظر دستورالعمل و برنامه‌ريزي قانوني مجلس است.

در کل قانون مديريت استخدام کشوري بايد نسبت به زنان منعطف باشد و نبايد قوانين براي مردان و زنان يکسان باشد. تعداد زنان مورد نياز براي استخدام 2 تا 3 برابر مردان در نظر گرفته شود و در برخي مشاغل چند شيفت کاري تعيين شود تا زنان مجبور به اشتغال تمام وقت همانند مردان نباشند و در صورت تمايل ساعات کمتري کار کنند در اين صورت هم تعداد زنان شاغل بيشتر شده و هم زنان به بهترين نحو به مسئوليت‌هاي خانوادگي خود مي‌رسند به  شرط اين که تمام زنان از تضمين بازنشستگي و آينده برخوردار باشند و بتوانند از آينده شغلي تضميني بهره مند باشند .

در اين صورت زنان زماني که وظيفه رسيدگي به امور منزل را دارند، مثلاً فرزندان كوچك دارند بتوانند حضورشان را در اجتماع منعطف کنند حتي بازنشستگي شان را زودتر و يا ديرتر قرار دهند و با تعداد فرزندان سنوات بازنشستگي کاهش يابد در واقع امتيازات بسياري براي زنان در نظر گرفته شده است تا با انتخاب خود شرايط مطلوب را براي خانواده خود تضمين کنند در حالي که خدمت خوبي هم براي جامعه داشته باشند.

گاهي مشاهده مي شود که زنان به دليل اين که می خواهند به خانواده بپردازند، از شغل محروم مي‌شوند و يا اگر به شغل بپردازند، خانواده را از دست مي دهند. اين موضوع به چالشي براي تمامي کشورها از جمله کشورهاي غربي تبديل شده است. بنابراين مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي الگوي تمام نما براي تمامي کشورهاست تا اين چالش را رفع کنند و در کشور ما نيز امکاناتش را دولت بايد تضمين کند تا زنان در حالي که با آرامش به مسئوليت‌هاي خانوادگي مي‌پردازند، نيازهاي جامعه را در عرصه‌هاي مختلف پاسخگو باشند و اين لطفي به جامعه است که زن به عنوان يک فرد به خانواده و جامعه خدمت کند .

اگر اشتغال زنان منعطف نباشد و مجبور باشند كه در دوراني كه فرزندان نياز به حضور بيشتر مادر دارند به كار اجتماعي مشغول باشد فشار مضاعفي به مادر خواهد آمد و بالطبع کاستي‌هايي متوجه فرزندان مي‌شود که کاستي هاي عاطفي هرگز جبران نمي‌شود و براي جلوگيري از اين موضوع جامعه بايد سرمايه گذاري کند، قوانيني پيش بيني شود كه با اصل قرار گرفتن شغل مادري، جامعه نيز از حضور زنان بي‌بهره نباشد.

–   تشکیلاتی عالی برای امور زنان از سفارش های مهم رهبری در این دیدار بود. در این مورد نظرتان چیست؟

–  قطعا تشکيلاتي که برنامه ريزي کلان و سياستگذاري و قانونگذاري براي زنان را به عهده داشته باشد و در چشم انداز بلند مدت بتواند به مرور نگاه جامع نسبت به زنان داشته باشد و همه عرصه هاي اجرايي و قانونگذاري را جهت دهد، یک ضرورت است  که براي اين منظور بانک اطلاعاتي لازم است تا اين مجموعه تکميل شود و هم دستگاه ها پيشنهاداتي بدهند تا ارتقاء نهادها و تشکيلات در امور خانواده و نظريه پردازي ، گفتمان سازي و تضمين اجراي قوانين موجود در حمايت از زنان و خانواده را داشته باشيم.

 شورا با حضور دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي و معاونين آن تا کنون چندين جلسه را براي تحقق اين تشکيلات کلان برگزار کرده است که در آن توجه به ساختار مديريت تخصصي و علمي و ترسيم هندسه عمومي با نگاه سيستمي و تخصصي به مسايل زنان و خانواده محقق شود.

 همچنين ما باید بانک اطلاعاتي تخصصي جامع و فراگير داشته باشيم که مسايل مربوط به زنان است به صورت مرتب و در سطوح عالي و مطمئن گردآوري شود و بنيادهاي خاص که نياز است زير مجموعه اين تشکيلات کلان ايجاد مي شود. همانند بنياد عفاف و حجاب ، مدو لباس و جمعيت که به صورت علمي و تخصصي مسايل را رصد کنند.

با سپاس از فرصتی که به ما دادید.

 /انتهای متن/