بهزیستی در حوزه زنان چه می کند؟

سرویس اجتماعی به دخت؛ مشکات سخاوتی/

سازمان بهزیستی کشور، یکی از دستگاه‌های ذیل بخش بهزیستی است که به موجب لایحه قانونی مورخ24/4/1359 در جهت تحقق مفاد اصل سوم، بیست و یکم و بیست و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تشکیل شده  که بر این اساس با اتخاذ تدابیر و ارائه خدمات و حمایت‌های غیر بیمه ای با حفظ ارزش‌ها و کرامات والای انسانی و تکیه بر مشارکت‌های مردم و همکاری نزدیک سازمان‌های ذیربط در جهت گسترش خدمات توانبخشی، حمایتی ،بازپروی و پیشگیری از معلولیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی و کمک به تأمین حداقل نیازهای اساسی گروه‌های کم درآمد اقدام نماید.(سایت اداره بهزیستی آران و بیدگل)

در واقع این سازمان بیشترین هدف خود را برای بهبود زندگی خانواده‌های بی‌بضاعت و گروهی از زنان دارای شرایط خاص متمرکز کرده است و مهم‌ترین اهداف خود را در چند فاکتور زیر خلاصه می‌کند:

1-  تقويت كاركردهاي خانواده

2- رسيدن به خانوده‌اي سالم

3- تقويت و تحكيم بنيان خانواده

4- دستيابي به تعادل اجتماعي

5-–افزايش كيفيت زندگي

6-ايجاد امنيت و آرامش

حوزه زنان و خانواده

این سازمان برای انجام امور اختصاصی در  حوزه زنان و خانواده بخشی را با نام «دفتر امور زنان و خانواده»، تشکیل داده که این دفتر به زنان سرپرست خانوار و افراد تحت تکفل آنان که دچار مشکل و معضلاتی در یک یا چند جنبه زندگی(عاطفی، فرهنگی، اقتصادی و) شده و نیازمند حمایت از طریق مددکاری می‌باشند، تعلق دارد.

خدمات این مجموعه به شرح زیر است:

– ارائه خدمات حمایتی و اجتماعی به خدمت گیرندگان تحت پوشش در راستای بازتوانی و قادرسازی

– آموزش‌های فنی–حرفه ای، پرداخت کمک هزینه تحصیلی به محصلین و دانشجویان

– تامین بیمه خدمات درمانی خانواده‌های تحت پوشش

– سواد آموزی

– پرداخت وام خوداشتغالی به منظور اشتغال پایدار

آمورش خانواده

بخش دیگر «دفتر آمورش به خانواده» است؛ این دفتر مسولیت مراقبت، تربیت و پرورش کودکان و نوجوانان را دارا می‌باشد، که به دلایل مختلف خانواده خود را از دست داده یا فاقد سرپرست موثر و با صلاحیت می‌باشند؛

1-مراقبت در خانه‌های کودکان و نوجوانان

2-خانه‌های نوزادان، نونهالان و نوباوگان (شیرخوارگاه)

3-مراقبت در خانواده (امدادبگیران)

4-خانواده جایگزین (امین موقت ـ فرزند خواندگی)

خانه سلامت

و از جمله فعالیت‌های دیگر این سازمان، می‌توان به خانه سلامت دختران،بازپروری زنان و دختران آسیب‌دیده و در معرض آسیب،کودکان خیابانی ،حمایت از افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق نام برد.

گفتنی‌ست کسانی که به این مراکز در سراسر کشور مراجعه می‌کنند, باید مشخصات زیر را داشته باشند:

1–افراد و خانواده‌هاي نيازمندي كه در آمد ماهيانه آنها از 40% حداقل دستمزد قانون استخدام كشوري كمتر باشد.

2–زنان ودختراني كه بنا به دلايلي از قبيل فوت، طلاق، مفقودالاثر شدن، ‌اعتياد، ‌محكوميت به زندان، ‌از كار افتادگي، اعزام به سربازي سرپرست، سرپرستي خود يا خانواده را به عهده دارند.

3-ايراني بوده يا تابعيت جمهوري اسلامي را پذيرفته باشند.

4-از مستمري بازنشستگي، از كار افتادگي ساير موسسات يا قوانين حمايتي ديگر برخوردار نباشند.

5-اشتغال پايدار آنان در زمان مراجعه مقدور نباشد.

گروه‌های همیار

برای مثال طرح «گروه‌های همیار» زنان سرپرست خانوار  از جمله طرح‌های فعال بهزیستی است که از  سال ۱۳۷۹ در استان تهران توسط دفتر امور زنان و خانواده سازمان بهزیستی استان با هدف توانمندسازی و مشارکت زنان سرپرست خانوار به اجرا درآمد.از آن‌جائی که این طرح با ارتقاء سطح توانایی‌های افراد برای حل و رفع مشکلات مربوط به خودشان منجر به عملی نمودن فرایند مددکاری گروهی و در نتیجه افزایش خودباوری در زنان سرپرست خانوار شده بود با استقبال چشمگیری از سوی جامعه هدف روبرو شد، به نحوی که تعداد این گروه‌ها علی‌رغم محدودیت‌های اعتباری سازمان تا پایان سال ۸۷ به مرز۳۰ گروه در کل استان رسید و نشان داد که زنان در قالب گروه، توانمندی لازم را برای بهبود وضعیت اجتماعی – اقتصادی خود به دست می‌آورند.

تمام فعالیت‌هایی که در بالا ذکر شد به منظور حفظ  عزت نفس افراد مورد حمایت و رساندن آن ها به شرایط عادی زندگی افراد جامعه است. هم چنین هر ساله دست اندرکاران سازمان بهزیستی برنامه‌های مختلفی را به اجرا در می‌آورند که اخبار زیر نمونه‌هایی از شرح برخی فعالیت‌های آن‌ها در شهرهای مختلف در حوزه زنان و دختران را نشان می‌دهد.

بهزیستی در خبرها

فارس،22 اردیبهشت 91: محمد نفریه،معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور از بیمه 55 هزار زن سرپرست خانوار در کشور خبر داد و بیمه خانوارهای روستایی، وام‌های خود اشتغالی به زنان سرپرست با هدف خودکفایی، گسترش خیریه‌هاو  افزایش اورژانس اجتماعی را از جمله فعالیت‌های این سازمان عنوان کرد.

وی ادامه داد: در سال جاری، 55 هزار زن شهری سرپرست خانوار تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گرفته است و 95 هزار زن سرپرست خانوار روستایی و عشایری در چهار سال گذشته به این خدمت دسترسی پیدا کرده‌اند.

ایلنا: مديركل دفتر امور آسيب‌ديدگان اجتماعي بهزيستي گفت: اولويت سازمان بهزيستي برگرداندن دختران فراري به منزلشان است.سيد حسن موسوي چلك تعداد ثبت شده دختران فراري پذيرش شده در مراكز بهزيستي را 2500 نفر اعلام كرد و افزود: دختران فراري در كشور يا خود معرف بوده و يا از طريق ارتباط با تيم سيار و خط تلفن 123 با خدمات بهزيستي آشنا و جذب مراكز مداخله در بحران بهزيستي مي‌شوند.

به گزارش ایسنا،  حبیب الله مسعودی فرید، مدیر کل پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز اعلام کرده است که این سازمان با در نظر گرفتن 31 خانه سلامت درکشور در صدد ساماندهی دختران در معرض خطر بر آمده است.

با این راهکار دختران در معرض آسیبی که از طریق مراکز مداخله در درمان، اورژانس اجتماعی و نیروی انتظامی و با رای دادگاه به بهزیستی معرفی می‌شوند راهی خانه‌های سلامت شده و در آن‌جا فعالیت‌های مددکاری برای بازگرداندن این دختران به خانواده‌هایشان آغاز می‌شود.وی برنامه اورژانس اجتماعی را به عنوان مهم‌ترین خدمت بهزیستی در حوزه کاهش آسیب‌ها معرفی کرد و گفت: این برنامه در چهار سطح مرکز مداخله در بحران، خدمات سیار، پایگاه‌های خدمات اجتماعی و مراکز کاهش طلاق تشکیل شده است.

فرید براتی‌سده در گفت‌وگو با ایلنا, جمعیت زنان معتاد کشور را 130 هزار نفر اعلام کرد و گفت: از این تعداد در سال گذشته بیش از 34 هزار نفر تحت پوشش قرار گرفته بودند و امسال نیز با توجه به افزایش بودجه سازمان تعداد زنان معتاد تحت پوشش را به بیش از 37 هزار نفر افزایش داده‌ایم.

مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی با بیان این‌که بیش از 33 درصد از زن معتاد در کشور از سازمان بهزیستی خدمت دریافت کرده‌اند، افزود :500نفر در مراکز سرپایی دولتی، 10 هزار نفر در مراکز سرپایی غیردولتی و 83 نفر در مراکز بستری تحت پوشش قرار گرفته‌اند ولی این تعداد از نظر ما مطلوب نیست و باید شرایط بهتری را برای پوشش این افراد فراهم کنیم.

خبرگزاری مهر 2 تیرماه 92:همایون عمودی زاده ، مدیر کل بهزیستی لرستاناظهار داشت: طی سال گذشته 13 میلیارد و 150 میلیون ریال تسهیلات خوداشتغالی به زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی لرستان پرداخت شد.

وی با بیان این‌که این میزان تسهیلات به 263 نفر پرداخت شده است عنوان کرد: هم‌چنین طی سال گذشته به 135 نفر از زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی آموزش‌های فنی و حرفه ای ارائه شد.

مدیرکل بهزیستی استان لرستان به ارائه خدمات بیمه درمانی به 17 هزار زن سرپرست خانوار استان اشاره کرد و گفت: تسهیلات ودیعه مسکن نیز به 80 نفر از این زنان سرپرست خانوار پرداخت شده است.

عمودی زاده هم‌چنین از پرداخت کمک‌های بلاعوض ودیعه مسکن به 250 نفر از مددجویان تحت پوشش بهزیستی لرستان خبر داد.

مهر،دی ماه 91: کارشناس مسئول دفتر توانمندی خانواده و زنان بهزیستی خراسان رضوی گفت: با استفاده از منابع قانون هدفمندسازی یارانه‌ها تمام زنان سرپرست خانوار و خودسرپرست تحت پوشش بهزیستی از بیمه بازنشستگی بهره‌مند می شوند.

اکرم لالوی اظهار کرد: 37 درصد حق بیمه‌ این افراد را سازمان هدفمندی یارانه‌ها و بقیه را سازمان بهزیستی پرداخت می‌‌کند.

کارشناس مسئول دفتر توانمندی خانواده و زنان بهزیستی خراسان رضوی افزود: زنان تحت پوشش این بیمه، با رسیدن به شصت سالگی، از مزایای بازنشستگی برخوردار می‌شوند و این بیمه زنان سرپرست خانوار شهری را تحت پوشش می‌‌گیرد و زنان روستایی از حمایت‌های بیمه‌ای دیگری برخوردار هستند.

تیرماه 92: آسیه فرزادی معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی البرز گفت: براساس بخشنامه سازمان وظیفه عمومی ناجا فرزندان زنان سرپرست خانوار فاقد همسر تحت پوشش بهزیستی می توانند بر اساس ضوابط مقرر از خدمت سربازی معاف شوند.

وی افزود: در سال گذشته تعداد ۵۷ نفر از فرزندان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش اداره کل بهزیستی البرز به استناد ماده ۴۴ قانون خدمت وظیفه عمومی از انجام خدمت وظیفه عمومی معاف شدند.

خبرگزاری فارس مرداد 91: مدیرکل بهزیستی استان اردبیل گفت: در یک سال گذشته شاهد بازتوانی و ایجاد اشتغال برای 275 نفر از زنان سرپرست خانوار و افراد نیازمند در استان بودیم.

هم چنین رویا احمدیان اظهار داشت: ما شاهد فعالیت 22 گروه همیار در سطح استان با هدف توانمند سازی زنان سرپرست خانوار بودیم تا بتوانیم آنان را مهیای حضور در عرصه‌های تولید و بهره‌وری اقتصادی کنیم.

وی در ادامه از اجرای طرح غربالگری جسمی زنان سرپرست خانوار خبر داد و گفت: با اجرای این طرح بیش از 150 زن سرپرست خانوار زیر پوشش این طرح قرار گرفتند تا سلامت جسمی آنها مورد ارزیابی قرار گیرد.

احمدیان در خصوص پرداخت مستمری به خانواده‌های نیازمند به تعداد 3 هزار و 400 خانوار و پوشش جمعیتی 7 هزار و 500 نفر ابراز داشت: در کنار آن برخی پرداختی‌های موردی را نیز برای افراد نیازمند جامعه شاهد بودیم تا به توان‌افزایی آن‌ها کمک کرده باشیم.

مدیرکل بهزیستی استان اردبیل یکی از اقدامات مناسب و خوب دولت خدمتگزار را ارائه بیمه زنان سرپرست خانوار روستایی و شهری اعلام کرد و افزود: در این ارتباط یک هزار و 65 نفر در روستاها و 934 نفر در مناطق شهری از بیمه زنان سرپرست خانوار بهره‌مند شدند که بخش عظیمی از هزینه‌های پرداختی در حوزه بیمه را بهزیستی متقبل شده است.

خبرگزاری مهر17تیر92 : رئیس سازمان بهزیستی چهارمحال وبختیاری گفت: سازمان بهزیستی از زنان سرپرست خانواده ی نیازمند که قادر به تامین نیازهای اساسی خود نیستند حمایت اقتصادی واجتماعی می‌کند.

وی در ادامه گفت: یکی از برنامه‌های سازمان بهزیستی برای حمایت از زنان سرپرست خانواده‌ی نیازمند توانمندسازی آنان است.

وی بیان کرد: از جمله خدمات اقتصادی به زنان سرپرست خانواده پرداخت مستمری ماهیانه، کمک هزینه تحصیلی و آموزشی  وخدمات بیمه‌ای است.

وی عنوان کرد: از دیگر اقدامات سازمان بهزیستی استان برای حمایت از زنان سرپرست خانواده کمک‌های غیر مستمر مانند مسکن، لوازم زندگی، سرمایه‌های کار وجهیزیه  و اشتغال واشتغالزایی  است.

آنچه در بالا آمد گوشه‌ای از شرح عمده فعالیت‌های سازمان بهزیستی است که زنان و دختران، اصلی‌ترین گروه هدف برای حمایت می‌باشند. البته آن‌چه در اخبار و سایت‌های گوناگون از فعالیت‌های بهزیستی می‌بینیم، رسیدگی به وضعیت زنان سرپرست خانوار تحت پوشش است که انصافا گروه مهمی از جامعه زنانند اما زنان معتاد، زنان خوابگاهی، زنان بدسرپرست، زنان دارای بیماری های خاص، زنان مجرد قطعی و بسیاری از گروه‌های دیگر زنان، کمتر مورد توجه این سازمان قرار گرفته‌اند و یا لااقل در اولویت نبوده‌اند. بهزیستی باید تقسیم‌بندی درستی از انواع زنان آسیب‌پذیر داشته باشد و از طرفی دایره تعریف خود را از این گونه زنان افزایش دهد.

توانمندسازی زنان در همه جهات

برنامه‌هایی که سازمان بهزیستی برای زنان اجرا کرده، بیشتر در حوزه توانمندسازی و اشتغال‌زایی بوده که می توان گفت این زنان به دلیل مشکلات اقتصادی و فشار مالی نیاز بسیار مبرمی هم به این گونه فعالیت‌ها و برنامه‌ها دارند، اما به نظر می‌رسد بسیاری از این زنان علاوه بر تامین معاش به بازیابی عزت نفس خود و جلب اعتماد دیگران نیز نیاز دارند، بنابراین باید سازمان بهزیستی، آموزش‌ها و مهارت‌هایی را _قبل از ورود به جامعه و محیط شغلی _ در نظر گیرد تا آنها با روحیه‌ای بالا و اعتماد به نفس بیشتر فعالیت خود را آغاز کنند و نگاه اشتباه دیگران را که «فلانی تحت پوشش بهزیستی است» را کم رنگ کرده و حتی از بین ببرند. در واقع آن‌ها با کسب مهارت‌های لازم  خود را بیشتر در میان دیگران می پذیرند، چراکه زنان آسیب‌دیده، علاوه بر تامین مادیات نیاز به ارتقاء مسائل روحی و روانی نیز دارند.

نکته دیگر استقبال از زنان و دخترانی است که پس از سپری کردن دورانی در بهزیستی، باز نیاز به آموزش و حمایت این سازمان دارند. دختران فراری و دخترانی که در دوره ای حساس دچار انحرافات و مشکلاتی شده‌اند، زمان زیادی لازم است که به عنوان فردی عادی بتوانند در کنار خانواده و افراد جامعه زندگی خود را ادامه دهند، بنابراین سازمان مذکور باید برنامه‌هایی را برای دوره بهبود نسبی آنها نیز در نظر گیرد و تا مدت‌ها رفتار آن‌ها را با آموزش‌های دوره ای کنترل و اصلاح نماید. بهزیستی باید خانه دوم افراد آسیب‌پذیر باشد نه یک مسافرخانه یا گرمخانه موقتی!

بهزیستی موظف است علاوه بر رسیدگی به زنان شهری و حمایت مالی، شغلی، آموزشی و تربیتی و… از آن‌ها، به همان کیفیت به وضعیت زنان و دختران روستایی ومناطق محروم نیز رسیدگی و برای آماده‌سازی آن‌ها برای حضور فعال در جامعه تلاش کند. در هر حال نیاز بانوی شهری می‌تواند با یک بانوی روستایی متفاوت باشد، سازمان بهزیستی باید با شناسایی نیاز هر یک، برنامه های خاص و متنوعی را تدوین کند.

بحث بیمه که خوشبختانه اخیرا در برنامه‌های این سازمان دیده می شود، مساله بسیار مهمی است که امیدواریم زنان و دختران زیادی را در بهزیستی کل کشور  تحت پوشش قرار دهد و فقط در قالب چند منطقه و تعدادی از خانم های تحت پوشش اکتفا نکنند.

بهزیستی جزء سازمان های حمایتی و خدماتی قدیمی در کشور ماست که مطمئنا سازمان های حمایتی دیگر آن را خیلی خوب پذیرفته و با وظایفش آشناهستند. بنابراین این سازمان مکلف است تمام تلاش خود را برای جلب حمایت و کمک از آن‌ها به کارگیرد.

در حوزه زنان نیز سازمان های فعال و زیربط  بسیارند؛ سازمان بهزیستی با یاری آن‌ها می تواند برنامه‌های ناتمام  خود را به ثمر برساند. در واقع حلقه‌ای از همکاری ارگان‌های آموزشی، حقوقی، اجتماعی و حمایتی به منظور ارتقاء جایگاه زنان ناتوان، بی‌بضاعت و نیازمند به وجود خواهد آمد.

/انتهای متن/