هنوز دغدغه طراحی لباس مناسب برجاست

سرویس اجتماعی به دخت/

باران می آمد. ون هایی مقابل ورودی شهید بهشتی مصلی منتظر بودند تا بازدید کنندگان را به محل برگزاری نمایشگاه برسانند. هنوز چند دقیقه به ساعت 10 یعنی زمان شروع کار نمایشگاه مانده است. بالاخره وارد می شویم. فضا خیلی وسیع است .جمعیتی که منتظر بودند، در میان غرفه ها پراکنده شدند…

  در ابتدای نمایشگاه، آموزشگاه های فنی و حرفه ای غرفه دارند و نمونه هایی از لباس تا رومیزی و انواع هنرهای دیگر را که در آموزشگاه خود به هنرجویان آموزش می دهند، به نمایش گذاشته اند.

زهرا کوشایی فرد ، مدیر آموزشگاه کاشانی که در حال مهیا کردن غرفه برای بازدید کنندگان بود، در خصوص نمایشگاه امسال می گوید: امسال آموزشگاه های آزاد و دانشگاه ها در نمایشگاه بسیار فعال تر هستند و با توجه به این که برای پیشرفت هر بخش باید از پایه یعنی مراکز آموزشی شروع کرد ، این توجه بسیارپسندیده است.

این نمایشگاه در هشت بخش از جمله بخش نمایشگاهی، فروش، بین‌الملل، سازمان‌ها و نهادها، بخش فرهنگی و هنری، بخش علمی و دانشگاهی و بخش صنعت و مسابقه برگزار شده است.

در بخش نمایشگاهی 650 اثر از سوی طراحان مد و لباس كه طرح‌های شان مورد تائید داوران قرار گرفته، در بخش‌های مختلف مانتو، پوشش سر، لباس كودك، لباس مردان، مشاغل، مدارس و… در معرض دید گذاشته شده است. قرار است  در روز اختتامیه این جشنواره سه نفر از هر بخش به عنوان برگزیده معرفی شوند. در این بخش همچنین تولیدكنندگان پوشاك می‌توانند با انتخاب آثار هنرمندان برای تولید انبوه آن با طراح به توافق برسند.

حضور 9 کشورخارجی در بخش بین الملل نمایشگاه

بخش بین‌الملل از جمله بخش‌هایی ست كه به این دوره از جشنواره مد و لباس فجر اضافه شده است و نمایندگان 9 كشور پوشش‌های اسلامی طراحان خود را  نمایش می دهند.

تركیه، هندوستان، امارات متحده عربی، افغانستان، قزاقستان و اندونزی از جمله این كشورها هستند، اما نكته جالب، حضور دو موسسه از كشور آمریكا و سوئیس در این بخش است كه پوشش‌های متنوع از جمله مانتوهای اسلامی را عرضه می‌كنند.

طرح های مانتو رشد نکرده

غرفه کشور ترکیه به خاطر نمایش و فروش انواع روسری یکی از شلوغ ترین غرفه ها بود.

نسترن ابوعلی، ازکشور آذربایجان که خود دانشجوی رشته طراحی لباس از دانشگاه علمی و فرهنگی  ست و از طریق انجمن دوستی ایران و آذربایجان ، غرفه دار شده است می گوید: طرح های مانتو آن قدر که باید رشد نکرده است .در دانشگاه ها استعداد های بهتری وجود دارد که طرح های بسیار زیباتری ارائه می  دهند.

وی می افزاید: بسیاری از اساتید در این جشنواره حضور نیافتند زیرا مدل هایی که به نمایشگاه داده بودند را بسیار سخت توانستند تحویل بگیرند. قابل قبول نبودن طرح ها از نظر برگزار کنندگان نمایشگاه و نگرانی از الگو برداری از طرح شان نیز از دلایل دیگر ارائه ندادن اثر از سوی برخی از اساتید و دانشجویان است.

ابوعلی در پاسخ به این سؤال که بین طرح ارائه شده و آنچه به تولید انبوه می رسد، چقدر تفاوت وجود دارد، می گوید: تقریبا 30درصد طرح در زمان تولید تغییر می کند، چرا که یا باید مدام در زمان تولید ، طراح بر روی دوخت ها نظارت داشته باشد که این کار معمولا عملی نیست و تولید کنندگان با ساده کردن مدل ها آن ها را به گونه ای تغییر می دهند که دوزنده ای که آموزش خاصی ندیده است، بتواند الگو را اجرا کند.

بخش پربازدید نمایشگاهی

یكی دیگر از بخش‌های مورد توجه بازدیدكنندگان این جشنواره، بخش فروش نمایشگاه است كـــــه به گفته حمید قبادی، دبیر دومین جشنواره مد و لباس فجر، یك چهارم كل فضای نمایشگاهی به این بخش اختصاص داده شده است. در این بخــش برخی تولیدكنندگان، طرح‌های برگزیـده دوره پیش نمایشگاه را به تولید انبوه رسانده‌اند و حالا آن ها را به فروش می‌رسانند.

آثاری كه در این بخش به فروش می‌رسد با توجه به نوع پارچه و طرح، قیمت متفاوتی دارد و از پایه 20 هزار تومان آغاز می‌شود و حتی به بیش از 400 هزار تومان هم می‌رسد.

در دومین جشنواره مد و لباس فجر پیش از این اعلام شده بود كه قرار است در بخش فروش 220 غرفه حضور داشته باشد، اما در عمل آنچه اتفاق افتاده حضور 145 غرفه فعال است.

حمید قبادی  دلیل آن را دایر نشدن غرفه‌های مربوط به پوشاك كودك عنوان می‌كند و می گوید: طرح‌های ارائه شده از سوی طراحان پوشاك كودك توسط داورهای جشنواره امتیاز لازم را كسب نكرد.

امسال پیشرفت کردیم
از نكات جالب توجه این نمایشگاه عرضه رایگان غرفه به بخش‌های نمایشی، فرهنگی و هنری و موسسات علمی و دانشگاهی است و بخش فروش، تنها بخشی است كه غرفه‌داران برای هر متر فضای غرفه خود 50 هزار تومان هزینه كردند، اما به گفته دبیر دومین جشنواره مد و لباس فجر در همین بخش فروش نیزبه تولیدكنندگان به ازای تولید هر طرح ارائه شده از سوی طراحان، پنج متر فضای رایگان اختصاص داده شده است.

اکبر ملکی، مدیر بخش فروش، قراردادها و صنعت در گفت وگو با خبرنگار به دخت می گوید: نمایشگاه امسال قابل مقایسه با سال گذشته نیست و بسیار پیشرفت داشته است و به نظر می رسد استقبال بازدیدکنندگان نیز مناسب است.

وی می افزاید: بسیاری از تولیدات عرضه شده در بخش لباس بانوان حاصل طراحی داخلی براساس موضوع های اسلامی –ایرانی ست که به تولید انبوه رسیده است.

فاطمه عباسی از تولیدكنندگان حاضر در این جشنواره با مثبت ارزیابی كردن فضای كلی جشنواره، برگزاری آن را برای ایجاد ارتباط بین طراح و تولیدكننده و استفاده از نظرات بازدیدكنندگان مفید می داند.

عباسی می گوید: امید می‌رود در طول سال نیز شیوه‌ها و راهكارهایی برای نزدیك‌تر كردن بخش‌های مختلف حوزه مد و لباس به هم برای برخورداری از نظرات و پیشنهادها از سوی مسؤولان فراهم شود.

به روز کردن  لباس محلی

در بخش اقوام و استان‌ها نیز 13 استان پوشش‌های مربوط به مردم خود را به معرض نمایش گذاشته‌اند، مه‌جبین اصطلامی كه از استان سمنان و از شهرستان مهدی‌شهر (سنگسر) آثاری را با طرح‌ها و سوزن‌دوزی با تاریخچه‌ای از دوره اشكانیان به معرض نمایش گذاشته است، برگزاری چنین جشنواره‌هایی را برای ایجاد ارتباط بین تولیدكننده و طراح بسیار موثر می داند و می گوید: تقاضای خوبی از سوی متقاضیان برای برگزاری شوی لباس داشتیم، اما آن چه مورد نیاز است، سرمایه‌گذاری برای تولید انبوه است.
 معصومه ظهرابی، در غرفه اداره کل ارشاد استان لرستان با بیان این که اگر ما اجازه فروش داشتیم خیلی بهتر بود می گوید: ما به عنوان مبلغ لباس محلی خود در این نمایشگاه حضور یافتیم و هدف من احیای لباس محلی لرستان بود، لباس های محلی داشت به فراموشی سپرده می شد، اما هم اکنون در مراسم عروسی و حنابندان از این لباس ها استفاده می شود.

وی می افزاید : بنده سعی کردم با ادغام طرح های سنتی با مدل های مورد پسند جوانان ، نظر جوان تر ها را جلب کنم تا به جای الگو برداری از مدل های غربی به سمت لباس های ایرانی بیایند.

این غرفه دار در خصوص مدل های ارائه شده در بخش مسابقه نمایشگاه می گوید:به نظر می رسد برخی از مدل های ارایه شده ، کاربردی نیست و در اجتماع نمی توان از آن ها استفاده کرد، ولی در مجموع برگزاری این نمایشگاه ها فرصت مناسبی برای ما شهرستانی هاست که می توانیم ضمن به نمایش گذاشتن پوشش و فرهنگ استان خود ، از طرح های ارایه شده ایده بگیریم.

فهیمه سمیعی ، غرفه دار دانشکده فنی آموزشکده اطهر، نیز معتقد است : اگر مدل ها و طرح های ارائه شده به تولید انبوه برسد ، بسیار جالب و خوب است، چرا که در طراحی ها از رنگ های بسیار شاد استفاده و سعی شده است که  سلیقه های مختلف را راضی نگه دارند.

منافی ، غرفه دار استان آذربایجان شرقی نیز معتقد است: با توجه به حجم گسترده نمایشگاه ، برنامه ریزی مناسب بوده است و طرح های ارایه شده تکراری نیست و تنوع رنگی مناسب دارند و از رنگ مشکی کمتر استفاده شده است.

در طراحی پارچه کپی برداریم

در بخش علمی و دانشگاهی این نمایشگاه نیز دانشجویان بخش نساجی و طراحی به صورت فعال حضور دارند و با نمایش طرح‌هایی روی پارچه در تلاش اند تا توجه كارخانه‌های تولیدكننده پارچه را به خود جلب كنند.

 مروارید برزگر، طراح پارچه در این باره می گوید: اكنون تولیدكنندگان پوشاك، پارچه مورد نیاز خود را از پارچه‌های وارداتی تامین می‌كنند، این در حالی است كه اگر به بخش طراحی پارچه و نساجی توجه شود، طراحان بسیار خوبی در كشور داریم.

وی می افزاید: متاسفانه صاحبان كارخانه‌های نساجی به دلیل مشكلاتی كه دارند، ریسك‌پذیر نیستند و این فرصت به طراحان پارچه داده نمی‌شود كه طرح‌های خودشان را ارائه كنند، در نتیجه طرح‌های كپی روی پارچه زده می‌شود، مثلا در طراحی پارچه برای كودكان به جای استفاده از شخصیت‌های داستانی، اسطوره‌ای و قهرمان‌های ملی خودمان از شخصیت‌های كارتونی خارجی استفاده می‌شود.

در این نمایشگاه همچنین نخستین ژورنال الکترونیکی مد و لباس اسلامی، شامل لباس های به نمایش درآمده در نمایشگاه مد و لباس های اسلامی ایرانی آبان ماه و همچنین چادرهای ارایه شده در نمایشگاه قرآن سال 91 رونمایی شد.

فقط مانتو و لباس فرم

آنچه از عنوان نمایشگاه برداشت می شود ، نمایش انواع لباس برای جنس ها و سن های مختلف است ولی آنچه در عمل در بازدید از نمایشگاه متوجه می شوید نمایش طرح های مختلف مانتو و پوشش خارج از منزل بانوان و لباس های فرم است.

چنانچه” بایه” ، مدرس طراحی لباس ضمن موثر خواندن برپایی جشنواره مد و لباس فجر در ارائه مدل های ایرانی اسلامی به جامعه می گوید: هرچند جشنواره مد و لباس فجر گامی موثر در جهت ارائه مدل های ایرانی اسلامی به جامعه است، اما آن چه امروز شاهد آن هستیم، چیزی شبیه نمایشگاه عرضه مانتو و لباس فرم است که شان جشنواره را با سوال مواجه ساخته است.
این مدرس طراحی لباس با اشاره به اینکه اگر متولیان فرهنگ می خواهند به مقابله با فرهنگ غربی رخنه کرده در جامعه بروند باید پا را فراتر از جشنواره ای در سطح نمایشگاه لباس فرم و مانتو بگذارند اظهار می کند: مسئولان باید به مد و لباس با دیدی وسیع تر بنگرند و لباس را به معنای واقعی تعریف کنند و برای آن جشنواره ترتیب دهند.
بایه با تاکید چند باره بر پیشرفت فراتر از حد انتظارجشنواره می گوید: می شد با تمهیداتی کوچک مخاطبان را راضی تر نگاه داشت . بسیاری از طراحان نتوانستند طرح های خود را در معرض نمایش بگذارند، چرا که یکی از ممیزی های جشنواره ارائه لباس هایی با تولید انبوه است در حالی که برخی لباس ها تنها قابلیت تولید محدود دارند. از همین رو آزادی عمل طراح برای عرضه کارهایش گرفته می شود.

وقتی سلایق مختلف در نظر گرفته نشود، اکثر مخاطبان ما را ناتوان در ارائه مد می پندارند و باز به ژورنال های غربی رجوع می کنند و سلیقه خود را آنجا پی می گیرند.

حرکت جدید در عرصه پوشاک

البته بر اساس اظهار حميدرضا شاه آبادي ، معاون امور هنري وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي ما امسال پیشرفت داشته ایم :

در سال 91 حرکت جدیدی در عرصه پوشاک رخ داد و آن، افتتاح بنیاد ملی لباس در تیرماه و فعالیت کارگروه ساماندهی مد و لباس بود که با در نظر گرفتن سلایق گوناگون و حس زیبایی پسندی، به تناسب پوشش ها با فرهنگ ایرانی اسلامی نیز اهمیت می دهد.

معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از تدوین پیش نویس سند ملی مد و لباس خبر می دهد و می گوید: تا امروز اگر لباس های نامناسبی تولید می شد،  زیرساخت های مناسب از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه نشده بود. امروز تمام این زیرساخت ها آماده است. ه

نظر بازدید کنندگان را جویا شدیم تا میزان موفقیت برگزار کنندگان را درجلب نظر آن ها جویا شویم .

مدل های محدود و گران

سپیده ، دختری جوان که به همراه دوستانش برای بازدید از این نمایشگاه آمده بودند می گوید: انتظار داشتیم طرح هایی که در نمایشگاه  برای فروش ارائه می شود بهتر از این ها باشد، درصورتی که مدل های موجود در بازار زیباتر است .

وی می افزاید: قیمت های بخش فروش نیز بسیار بالا ست.

امینی، خانمی تقریبا 60ساله ومربی خیاطی یک آموزشگاه فنی و حرفه ای، از مشهد که برای بازدید از نمایشگاه آمده است، می گوید:طرح هایی که ارائه شده بود بیشتر برای جوانان مناسب بود و طرحی که مناسب سنین بالاتر باشد، دیده نمی شد.

وی خاطرنشان می کند: همچنین مدل ها برای محیط کار و اجتماع مناسب نیست. به نظر می رسد نمی توان آن ها را در اجتماع پوشید.

نظر دو دختر جوان را که خواهر به نظر می رسیدند از نمایشگاه پرسیدیم. پاسخ دادند که فکر می کردیم لباس ها بهتر و به روزتر از این باشد.

وی می افزاید:غرفه استان های گلستان و قزوین به نظرم بسیار جالب بود.

 مدل ها کاربردی نیستند

عارفه شهباز ، خانم 50 ساله ای که همراه با دختر جوان خود به نمایشگاه آمده بود، می گوید: مدل مانتوهای بخش فروش بسیار شبیه به هم و قیمت ها نیز بسیار گران است.

وی می افزاید:از بخش طراحی مدل مانتوها برای مسابقه نیز خیلی خوشم نیامد. به نظر من کاربردی نیستند.

خانم خیاط میان سالی که برای بازدید آمده بود می گوید: مدل ها خوب و همه پسند و جالب نبود، فکر می کردم کلی خرید کنم و انتظارم از نمایشگاه بیشتر بود، اما بخش مجلات و الگوهای آماده خیاطی که تخفیف داشت، خیلی خوب بود.

جشنواره بین المللی مد و لباس فجر برای دومین سال است که توسط دست اندر کاران و کارشناسان هنری و فعالان عرصه پوشاک برگزار می شود . به نظر می رسد هنوز طراحی مناسب  لباس یکی از دغدغه های کشور است.

هنر، ابتکار و طراحی نمی توانند از دانش و پژوهش جدا باشند. دانشگاه ها محمل ایجاد صبغه های علمی و پژوهشی در این حوزه هستند. درواقع تنها با همکاری و همراهی دانشگاه ها و اتحادیه های تولید پوشاک و طراحان می توانیم خروجی خوبی داشته باشیم.

امید است ارتباط میان طراحان مدل و تولید کنندگان افزایش یابد. پوشش افراد جامعه ما محقق نمی شود مگر با حمایت اساسی مسئولان از طراحان مدل های  برگرفته از طرح های ایرانی واسلامی و تولید کنندگان.

فروغ محمدزاده/انتهای متن/