وقتی دختر فراری، قاتل می شود

سرویس خبر به دخت/

سال 83 دختري 17 ساله به نام مهاباد فاتحی در حالي كه به همراه دختر 15 ساله برادر خود از خانه فرار كرده و با دوست پسرهاي شان در منطقه اي نا امن موتور سواري مي كردند، مورد حمله دو پسر ديگر قرار مي گيرند كه در اين ماجرا دختر 17 ساله در دفاع از خود يكي از پسرها را مي كشد و…

هنوز حكم نهايي در مورد دختر قاتل صادر نشده است. اما به موضوع اين پرونده و جوانب جرم اتفاق افتاده در نشستي تخصصی در دانشكده حقوق دانشگاه تهران پرداخته شد.

نگاه جامعه شناسانه به قضیه

دكتر سهيلا صادقي با اشاره به اينكه در نظر عامه مردم، قاتل تنها سزاوار مرگ است، اما  از نظرجامعه شناسان قضیه طور دیگری است گفت: از نظر ما اين تفكر كه در قاتل به جز قاتل نبينيم و تمام اسانس انسا ني را در او  به همين موضوع تقليل بدهيم ، تفكري به شدت انتزاعي است.

وی در موضوع جرایم خشن گفت:10 درصد از جرايم ارتكابي از نوع خشن و90 درصد  ما بقي جرايم غير خشن هستند.سهم زنان از كل جرايم خشن و غير خشن3تا 7 درصد است، در حالي كه 30-20 درصد زنان مورد جرم قرار مي گيرند.

وي افزود: از آنجا که در جامعه ما قتل اتفاقي عجيب است، اخبارقتل، محدود به محل وقوع نمي ماند و وقوع قتل در سطح گسترده اي خبررساني مي شود، اما اين موضوع كمتر مورد تحليل جامعه شناسان قرار مي گيرد.

خانم دكتر صادقي با اشاره به اينكه در صدور احكام بايد رويكردي جامعه شناسانه داشت افزود: در مسأله قتل بايد به ریسک فاكتورهايي (عوامل خطرساز) مثل فرد، خانواده، محله و اجتماع كلان توجه كرد.

دختر فراري داريم اما پسر فراري نه!

دكتر سهيلا صادقي در بررسي زمينه هاي رخداد قتل در پرونده موضوع نشست گفت:در حالي كه ميزان پسران فراري ما به مراتب بيشتر از دختران فراري ست ، اما در جامعه مردسالار ما فرار پسران ديده نمي شود. در حالي كه دختران فراري از همان ابتدا با برچسب” جرم انگاري” تعریف می شوند. اين نگاه بدون در نظر گرفتن شرايطي كه موجب فرار آن ها از خانه شده ، تاثير بدي در زندگي آنان دارد.

تحقيقات نشان مي دهد كه فراري هاي از خانه نگرش خا صي را توسعه مي دهند كه مبناي آن ترس، دفاع و خشونت است.

خشونت مایه منزلت اجتماعی برای دختران

يكي از ترس هاي زنان ترس از استيلا و سلطه ي مذكر است.ماجرا جويي، پرخاشگري، خطر پذيري و هيجان طلبي از ويژگي هاي دختران فراري ست.زناني كه خشونت دارند، داوطلبانه به سوي خطر مي روند و آن را منزلت اجتماعي مي دانند.

ترك تحصيل ریسک فاكتوري ديگر است .فرزنداني كه از خانه فرار مي كنند، در هيچ اجتماع مشروعي ادغام نمي شوند و وضعيت معلق و نامعلومي دارند كه انتخاب آن ها نيست، بلكه ناشي از شرايط خانواده و محيط است. زيرا اغلب بچه هايي كه از مسير صحيح زندگي خارج شده اند، در خانواده هاي نا امن  با والديني ضد اجتماع بزرگ شده اند كه ارتباطي به شدت ضعيف با فرزندان شان داشته اند.

به علاوه عدم تعهد اخلاقي و ديني ، محل و منطقه زندگي نيزاز ریسک فاكتور هايي ست كه در تحليل جرم شناختي  بايد به آن توجه كرد. پس ارتكاب قتل به انواع متغير هاي آن بستگي دارد .

سبك زندگي و قرباني شدن، دليل وقوع قتل از سوي زنان

بيش از صد تيپ در ارتكاب جرم قتل وجود دارد. در بيشتر موارد قتل از سوي زنان،  سبك زندگي و قربا ني شدن آنان نقش بسيار مهمي دارد و نا اميدي ومحروميت هاي اجتماعي دليل ارتكاب خشونت از سوي آنان است نه انتقام و دلايل ديگر.

 به نظر مي رسد در جرم شناسي اجتماعي به زمينه هاي وقوع جرم از سوي زنان به شدت بي توجهي شده است.از این دیدگاه، زنان مجرم يا بدخو هستند و يا ديوانه . در حالي كه در مورد مردان چنين نيست و در بررسي جرايم آنان زمینه های جرم و ساختارهاي اجتماعي مطرح مي شود، اما اگر زني مرتكب جرم شود، تلقی این است که از زنانگي خود منحرف شده است.

پس از صحبت های خانم دکتر صادقی ابتدا آقای حسن تردست _ قاضی پرونده _ ضمن بیان خلاصه ای از ماوقع یرونده گفت: موضوع مورد تحلیل مساله قتل غیرعمد است. و کلیدواژه‌های مطروحه در این پرونده، قتل، دفاع، تناسب دفاع، تعدی در دفاع و مجازات متعدی، مجرم و مجنی علیه (قربانی) است. سوال مطروحه این است که آیا قتل عمدی است یا غیر عمدی؟ آیا مجرم مجوز دفاع داشته ولو به ارتکاب قتل؟ آیا در دفاع شرایط دفاع را رعایت کرده است؟

دکتر محمدجعفر حبیب‌زاده _ عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس _ در رابطه با بحث حقوقی آن پرونده عنوان کرد: مجموعه برداشتی که در رای اولیه این پرونده دیده می‌شد این است که این خانم متهمه چون انسان منحرفی است به لحاظ اجتماعی و اخلاقی، نمی‌تواند از خود دفاع ناموسی کند! ولی آیا ما در فضای این دختر خود را قرار داده‌ایم! یک دختر ۱۷ ساله که همراه با ۲ پسر هم‌سن و سالش بوده و دوباره مواجه با ۳ پسر دیگر می‌شود در نتیجه مجبور می‌شود این گونه از خود دفاع کند.

لزوم حضور زنان در قضاوت ا

این استاد دانشگاه در این رابطه افزود:  برای درک شرایط روحی و محیطی این دختر نیاز به یک زن هست تا با ترسیم وضعیت او به  قضات مرد کمک کند.نباید قضاوت مردانه باشد چرا که مردان نمی‌توانند هر گونه فضا و شرایطی را تصور کنند. از طرفی به نظر من این خانم که در مقام دفاع قرار گرفته و فضای ایجادشده باعث حمله دختر با چاقو به قربانی شده است، چراکه این زن امکان فرار برایش نبوده است.او حق داشته از عفت ناقص خود دفاع کند.

وی گفت: از نظر من سیستم دادرسی مشکل دارد وباید دید چه کسانی برای ایجاد پدیده دختران فراری در جامعه باید محاکمه شوند ؟

در ادامه این سمینار حجت الاسلام جلال الدین قیاسی _ عضو هیئت علمی دانشگاه قم_ نیز بحث فقهی و حقوقی خود را در رابطه با این پرونده گفت:

یک زن روسپی هم با آن که زنا کار است اما چون دوست ندارد هر کسی به او تجاوز کند می تواند  ادعا کند به اوتجاوز شده است

در ادامه آقای قیاسی، قاضی پرونده نیز توضیحاتی را افزود. وی این چنین اظهار داشت که: این پرونده یک رای بدوی دارد و آن این‌که متهم در دفاع، مجوزی برایش صادر نشد و او را به اتهام قتل عمدی محکوم به قصاص کردند. در بررسی دیوان نیز قرار گرفت، تفکیکی بین نظر دیوان و نظر بدوی دفاع صورت گرفت و تناسب را نپذیرفتند.

قاضی تر دست ضمن ایراد به طرح موضوع قضاوت مردانه و زنانه  در محیط دانشگاهی گفت: وقتی دو طرف به قاضی مراجعه می‌کنند هیچ تاثیری در فعلی که مرتکب شده‌اند ندارد چه زن و چه مرد، قاضی در صدور حکم جرم را در نطر می گیرد نه جنسیت را. این‌که بگوییم زن در مورد زن و مرد در مورد مرد قضاوت کند خیلی درست نیست.

در پایان حضار به نقد و بررسی مسایل مطرح شده پرداختند.

عصمت انوریان/ انتهای متن/