نظام آموزشی اعتنایی به آموزش نقش ها ندارد
دختران جوان ما آمادگی لازم را برای پذیرش نقش های همسری و مادری در دوران قبل از ازدواج کسب نمی کنند. چرا که نظام آموزشی در جامعه ما اعتنایی به آموزش نقش ها ندارد .
سرویس اجتماعی به دخت/
برای اینکه یک زن بتواند نقش همسری و مادری را به بهترین نحو ایفا کند، باید سال‌ها قبل از اینکه در نقش همسری و مادری قرار گیرد، نسبت به انجام بهتر آن آگاهی و علم لازم را کسب کند حال این سؤال مطرح است که دختران ما چه اندازه برای مادر شدن در محیط خانواده و اجتماع آماده می شوند؟تا چه میزان در کتب درسی برای پررنگ شدن نقش مادری در خانواده، محتوای خاصی ارائه شده است؟ در سیستم آموزش عالی کشور تا چه میزان مهارت مادر خوب و موفق بودن را به دختران جوان آموزش می‌دهیم؟
نظام آموزشی چه می کند؟
طهورا نوروزی محقق و پژوهشگر مسایل زنان و خانواده معتقد است: نظام آموزش عالی کشور می‌تواند در تمام سطوح مانند کارشناسی و کارشناسی ارشد از ظرفیت خود برای ارائه دروس عمومی در بحث زنان و خانواده به دانشجویان دختر استفاده کند؛ این مطالب و موضوعات برای دخترانی که در آینده پزشک، مهندس یا زن خانه‌‌دار می‌شود، ضروری بوده و شیوه‌های مدیریت یک زندگی موفق را به آنها آموزش می‌دهد.
وی می افزاید :در حال حاضر در کشور نقش مادری را به عنوان یک هدف مهم برای زن در نظر می‌گیریم و هر عاملی که موجب کمرنگ شدن نقش مادری شود معضلاتی را برای زنان در خانواده ایجاد می‌کند.
براساس مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عناوین و سرفصل‌های مربوط به آماده‌سازی دختران و پسران از نظر سلامت جسمی و روحی و روانی برای عهده‌داری مسئولیت اداره خانواده و پرورش فرزندان در متون آموزشی مقاطع مختلف تحصیلی توسط وزارت آموزش و پرورش باید درج شود که تصویب این بند نشان دهنده وجود ضعف در زمینه این آموزش هاست.
برای مادر و پدر شدن آموزش نمی بینند
دکتر کبری خزعلی ، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان در این زمینه می گوید:سیستم آموزشی ما صرفا علمی است و نگاه به خانواده در آن اولویت ندارد و دختران و پسران ما برای مادر و پدر شدن آموزش های کافی نمی بینند و معمولا از والدین خود الگو برداری کرده و درصورت تمایل کتاب های مربوطه را مطالعه می کنند ولی عناوینی که به صورت عموم در زمینه پذیرش نقش پدری و مادری ارائه شود، در کشور وجود ندارد.
وی می افزاید: ضرورت تدوین یک مجموعه درسی در متون آموزشی مقاطع مختلف تحصیلی در زمینه تربیت دختران و پسران ما برای پذیرش نقش های مادری و پدری احساس شد و این موضوع جزو سیاست های جدید جمعیتی کشور در مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
هم اکنون در کتاب هدیه های آسمانی در دوره ابتدایی و حرفه فن در مقطع راهنمایی و زیست شناسی در دبیرستان اطلاعاتی در خصوص تفاوت های جنسیتی به دختران آموزش داده می شود ولی آیا کافی است؟
علاوه بر این ها مهارت های زندگی به عنوان پایه و اساس پذیرش نقش های همسری و مادری در مدارس تدریس می شود ولی به نظر می رسد از جایگاه خاص و ویژه ای برخوردار نیست .
جای خالی آموزش مهارت زندگی
دکتر فرحناز رجایی ،کارشناس مسئول سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است: متأسفانه آموزش های کنونی در زمینه مهارت های زندگی و فرزند پروری در مدارس ما بسیار ناچیز و کم اهمیت است و باید به عنوان درس مجزا همانند دروس فارسی و ریاضی با همان حساسیت از دوره ابتدایی قدم به قدم به فرزندان آموخته شود چرا که برای زندگی بسیار ضروری است.
وی می افزاید:دختران ما ساعات بسیاری را در مدرسه سپری می کنند ولی مهارت های لازم برای همسرداری و پذیرش نقش مادری را نمی آموزد، در حالی که در آینده ای نه چندان دور در این نقش ها قرار می گیرند. باید با نحوه فرزند پروری ،برخورد با کودک ومراحل تکامل وی آشنا باشد.
دکتر رجایی خاطرنشان می کند:رسانه نیز به عنوان منبعی برای آموزش مهارت های زندگی بسیار مؤثر است ولی آیا سلامت روان پس از تماشای یک برنامه تلویزیونی به خانواده و فرزندان ایجاد می شود.
نقش مادری از نگاه دین
با نگاه دقیق به آیه 22روم و تاکید بر عبارت ” …. لتسکنوالیها …. ” در می یابیم که در روان شناسی قرآنی ، امر زناشویی و انس همسری ، گویای آن است که زنان شوهران خود را با جذب به سوی خویش و زدودن غبار خستگی آشفتگی و خشونت حاصل از فعالیت های اجتماعی پر تنش از روح و روان آنها ، آرامش و امنیت روانی به آنان هدیه می کنند . دقیقا مشابه نقش مادری که چنین وظیفه ای را در ارتباط با فرزندان خویش بر عهده دارد.لیکن در رهنمود خداوند “زنان ” در نقش مادری و همسری محور و کانون امنیت و آرامش خانواده هستند.
تفکیک مادری زیستی و مادری اجتماعی
زنان در اسلام به لحاظ نقش و کارکرد خود جایگاه ویژه ای داشته و همواره مورد احترام و ستایش بوده اند، هویت این قشر در نظام فکری اسلام در درون نهادی مقدس چون خانواده تعریف شده و نقش والای همسری و مادری را که به مثابه نقش رهبری جامعه است به آنان سپرده شده است.
نسرین خدامی؛ عضو هیأت علمی مرکز مطالعات و تحقیقات زنان در ارتباط با جایگاه زنان به عنوان مادر و همسر می گوید: دین برای هر کدام از زن و مرد جایگاه و نقشی تعریف کرد. مهمترین نقشی که برای یک زن مسلمان تعریف شده است، نقش مادری است و اصولاً زن ها طبیعتاً به این نقش گرایش دارند، به همین دلیل نقش مادری را به خوبی ایفا می کنند، زیرا برخاسته از طبیعت آنان است و توانمندی او در این زمینه بروز و ظهور می یابد.
وی می افزاید: نقش ها در رابطه با اهداف و نیاز جامعه تعریف می شود و باید به آن نگرش اجتماعی داشت. وقتی مادران به خوبی به این نقش توجه کنند، تنها وظیفه خود را نسل آوری ندانسته و تربیت و پرورش را نیز وظیفه خود می دانند و این باعث می شود فرزندان آنان رشد کرده و ارزش های خانواده را در خود نهادینه کرده و بعد وارد اجتماع شوند.
وی با اشاره به تبعات نامناسب تفکر فمینیستی می افزاید: متاسفانه این تفکر که دستاورد غرب برای جوامع اسلامی است، بین مادری زیستی و مادری اجتماعی تفکیک کرده و بر این باور است که بعد از تولد باید پدر و مادر به نحو اشتراکی یا نهادهای دولتی وظیفه رشد و تربیت کودک را بر عهده بگیرند که در این صورت فرزندان در محیط رسمی رشد کرده و از نیازهای عاطفی در خانواده محروم می مانند. زیرا کودک احساسات و عواطف قوی دارد و دوست دارد کسی با همه خطاهایش او را دوست داشته باشد و و آن شخص کسی جز مادر نیست. در خانواده هایی که این گونه نیستند، آمار بزهکاری کمتر است اما در جوامعی که به این سمت رفته اند آمار بزهکاری بالا رفته است.
نسرین خدامی ادامه می دهد: بهانه غرب برای این شیوه تعامل، ایجاد زندگی تخصصی است. آنها مدعی اند کودک را تخصصی بار می آورند، اما در این شیوه، تربیت و رشد کودک مدام در دست مربیان مختلف اجتماعی دست به دست شده ونقطه اتکایی ندارد. این موضوع بر شخصیت او اثرگذار است و باعث کاهش اعتماد به نفس کودک می شود. توجه اسلام به ارزش والای احترام به مادر نشان می دهد که مادر ارزش بالایی داشته و برای فرزندان خود تلاش زیادی می کند و این ثابت می کند که زنانی که به دنبال کسب جایگاه معنوی بالایی هستند، باید ایفاگر نقش مادر باشند.
این مدرس حوزه با اشاره به حضرت زهرا(س) به عنوان نمونه مادری شایسته و الگو اظهار می دارد: ایشان در هر دو بخش وظایف مادری یعنی نگهداری و مراقبت و تربیت فرزندان در دوران کمی که با فرزندان خود سپری کردند آموزه های با ارزشی در اختیار پیروان خود گذاشتند و حتی می بینیم شخصی که به عنوان کمک و یاور ایشان وارد منزل می شود، موجب غفلت ایشان از انجام وظایف مادری نمی شود و ایشان همچنان رابطه عاطفی و تربیتی خود را با فرزندانشان حفظ می کند.
عبادت در منظر فرزندان
وی تصریح می کند: حضرت زهرا(س) با توجه به جایگاه و مقام اجتماعی و معنوی بالا و همچنین انتساب به شخص اول اسلام امکان فعالیت اجتماعی و کسب موقعیت خاص را داشتند، اما ایشان مهمترین وظیفه و مأموریت خود را همسری و مادری تعریف کرده و بیشتر وقت خود را در منزل صرف می کردند. نکته دیگر در شیوه تربیتی ایشان آموزش عملی ایشان بود که همواره سعی داشتند با رفتار خود فرزندان را تربیت کنند، ضمن اینکه ایشان تربیت را به معنای موعظه صرف ندانسته و مدل تربیتی ایشان فرایندی بود. ایشان در طول زمان و فرصت های مختلف مباحث تربیتی خود را داشتند و همواره به فرزندان خود شخصیت و اعتماد به نفس می دادند. ایشان بخش زیادی از عبادت خود را در منظر فرزندان خود انجام می دادند تا آنان درس بیاموزند.
به سمت یکسان سازی نرویم
این محقق و پژوهشگر دین می گوید: نکته دیگر اینکه باید در برنامه آموزشی و فرهنگی، ارزشها و تفاوت این دو جنس را برجسته کرده و به نحو مطلوبی بیان کنیم و در واقع سیستم آموزشی ما باید به سمت ایجاد یکسان سازی نرود، زیرا متأسفانه سیستم آموزشی به دختران ما این گونه القا کرده که شما فرقی با پسران ندارید، در حالی که تفاوتهای عمده ای از نظر ویژگی ها و نگرش ها در این دو جنس وجود دارد، برای مثال باید دانست که مرد اقتدار طلب است و زن باید از لحاظ عاطفی او را تغذیه کند.
آنچه از جمع بندی نظرات کارشناسان بر می آید این است که دختران جوان ما آمادگی لازم را برای پذیرش نقش های همسری و مادری در دوران قبل از ازدواج کسب نمی کنند و لذا لزوم توجه به آموزش مهارت های زندگی برای قبول مسئولیت همسری و مادری بسیار ضروری است.
توجه به جنیست در سیاستگذاری
باید با فراهم کردن امکانات لازم برای دختران از سوی آموزش و پرورش و وزارت علوم، آنها را با تفاوت های آشکار میان دو جنس آشنا کرد و ﺿﻤﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اھﺪاف ﻓﺮدیﺗﺮﺑﯿﺖ دراﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺎطﻔﯽ، ﺟﺴﻤﯽ، ﻋﻘﻼﻧﯽ، ھﻨﺮی، اﻋﺘﻘﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻧﻘﺶھﺎیﻓﺮزﻧﺪی، ھﻤﺴﺮی، ﻣﺎدری وﻣﺪﯾﺮﯾﺖﮐﺎنون ﺧﺎنواده را ﻣﺪﻧﻈﺮﻗﺮارداد.
اﻣﺮوزه توﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺴﯿﺖ درﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاری و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺳﺮلوﺣﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ واﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان اﺳﺖ وﺑﯽتوجهی ﺑﻪ اﯾن ﻣقوﻟﻪ،ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺟﺪی دراﺧﺘﻼط ﻧﻘﺶھﺎ وﺑﯽهوﯾﺘﯽ جواﻧﺎن است. ﺑﺎورﻣﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ زن و ﻣﺮدھﺮﯾﮏ درﺟﺎﯾﮕﺎه خود دارای ﻓﻀﺎﯾﻞ ﺧﺎص واﻧﺴﺎﻧﯽ و ارزش های دروﻧﯽ واﺳﺘﻌﺪادھﺎی ﺑﺎﻟقوه ھﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ ﻻزﻣﻪ ﺑه ﻓﻌﻠﯿﺖ رﺳﯿﺪن آنﻋﺪم ﺗﻌﺮض ﺑﻪ ﺣﺮﯾﻢ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﭘﺮھﯿﺰازﺗﻀﺎد و رودرروﯾﯽ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮاست ﺗﺎ ﺑﺎ درک ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ ﻓﺮدی و تعهدات اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و درﯾﺎﻓﺖ ﻧﻘﺶھﺎی خوﯾﺶ، اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ و ﺟﺎﻣﻌﻪای ﻣﺘﻌﺎلی را ﺑﺴﺎزﻧﺪ.
آموزش دﺧﺘﺮان و درﯾﺎﻓﺖ ﻋﻤﯿﻖ ﻣﺴﺎﯾﻞ زﻧﺪﮔﯽ، شیوه ھﺎیﺳﺎزﮔﺎری، هوﯾﺖ وھﻨﺠﺎرھﺎی ﻓﺮدی واﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درﺷﺨﺺ ﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺑﻨﯿﺎنﺧﺎنواده و ﮐﺎھﺶ ﭘﺪﯾﺪه طﻼق وﺣﻔﻆ کوﭼﮑﺘﺮﯾﻦ و اﺛﺮﺑﺨﺶﺗﺮﯾﻦ نهاد ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﯾﻌﻨﯽﺧﺎنواده خواھﺪﺷﺪ.
محمدزاده/ انتهای متن/
