سوسن عروس شایسته بنی هاشم

سرویس فرهنگی به دخت/ 

نسب و دودمان سوسن (علیهاالسلام) چندان مشخّص نیست؛ امّا از تعابیری چون «امّ ولد» و «حربیّه» می توان نتیجه گرفت که احتمالا سوسن همراه خانواده و اقوامش در یکی از جنگ های عصر حکومت بنی عبّاس به سرزمین مقدّس مدینه آمده است و چون در جنگ اسیر شده، به عنوان کنیز در شهر مدینه اقامت نموده است.برخی گفته اند: «وی در ولایت و کشور خودش، پادشاه زاده بوده…»

زمان ولادت او را با توجّه به تاریخ ولادت امام هادی علیه السلام (212 ق.) و تولّد امام عسکری علیه السلام (231 ق.) می توان بین سال های 218 ـ 215 ق. تخمین زد.

پیوند زندگی

سوسن (علیهاالسلام) به جهت ویژگی های اخلاقی، به مرحله ای از شایستگی رسید که در حدود سال های 225 تا 229 ق. با خاندان نبوّت و امامت ارتباط و پیوند پیدا کرد و جزو «عروسان بنی هاشم» قرار گرفت.

زمانی که او به محضر امام هادی (علیه السلام) رسید، آن حضرت در ستایش  اوفرمود:

“سلیل از بدی ها، پلیدی ها، زشتی ها، ناپاکی ها و آلودگی ها، پاک و عاری است. “

سکونت اجباری در سامرّا

اما هنوز چند سالی از زندگی مشترک وی با امام هادی (علیه السلام) نگذشته بود که محبوبیّت روز افزون امام، باعث هراس دستگاه حکومتی شد. لذا برای کنترل رفت و آمد شیعیان و ایجاد محدودیّت در فعّالیت امام دهم (علیه السلام) خلیفه عبّاسی ایشان را به پایتخت (سامرّا) فراخواند. آن روز، مردم مدینه با اشک و دعا خانواده حضرت را بدرقه نمودند. تاریخ این نقل و انتقال و اقامت آن حضرت در شهر سامرّا، سال 236 ق. (233 یا 243 ق.) بوده است. بنابراین، امام حسن عسکری (علیه السلام) تا حدود پنج (دو یا دوازده) سالگی همراه والدینش در مدینه اقامت داشت و مراحل دیگر زندگی را در سامرّا گذرانید.

پناهگاه تشیّع

 شهید مطهّری در کتاب سیری در سیره ائمّه اطهار(ع) درباره شخصیّت والای این بانوی بزرگوار ، می فرماید:

«… تنها «جدّه بودن» سبب شهرتش نشد، مقامی دارد، عظمتی دارد، جلالتی دارد، شخصیّتی دارد که… بعد از امام عسکری (علیه السلام) «مَفْزَعُ الشّیعه» بود؛ یعنی ملجأ شیعه، این بزرگوار بود. قهراً در آن وقت ـ چون امام عسکری (علیه السلام) 28 ساله بوده اند که از دنیا رفته اند، علی القاعده مطابق سنّ امام هادی علیه السلام هم حساب بکنیم ـ زنی بین پنجاه و شصت بوده است. این قدر زن باجلالت و با کمالی بوده است که «شیعه» هر مشکلی برایش پیش می آمد، به این زن عرضه می داشت. »

شهید مطهّری بعد از نقل فرمایش حکیمه علیهاالسلام می گوید:

«… وصیّ امام عسکری (علیه السلام) در باطن، این فرزندی است که مخفی است؛ ولی در ظاهر که نمی شد بگوید وصیّ من اوست؛ در ظاهر وصیّ خودش را این زن با جلالت قرار داده است.»

منابع:

–          ارشاد شیخ مفید

–         ریاحین الشریعه

–         منتهی الآمال

–         اثبات الوصیة مسعودی