گام هایی در راه بهبود زندگی زنان کار آفرین
طرح حمایت و پشتیبانی اقتصادی از این زنان در حال اجرا شدن می باشد.
به گزارش به دخت به نقل از مهرخانه، در زمینه افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان می‌توان روی آوردن زنان به عرصه کارآفرینی و همچنین، فعالیت زنان تعاون‌گر در تعاونی‌ها را بسیار مهم ارزیابی کرد زیرا از طریق افزایش فعالیت زنان در این دو عرصه نرخ مشارکت اقتصادی آنها افزایش خواهد یافت.
آمار فعالیت زنان در تعاونی‌ها
تعاونی‌های زنان، تعاونی‌هایی هستند که بیش از 70 درصد اعضای‌شان زن باشند. براساس آخرین آمارها در حال حاضر بیش از ۹۶ هزار تعاونی فعال در کشور وجود دارد که از این تعداد نزدیک به 10 هزار و 435 تعاونی را تعاونی‌های زنان تشکیل می‌دهد. در مجموع شرکت‌های تعاونی فعال، زنان در ۹۶ گرایش از رشته فعالیت‌های تولیدی، خدماتی و توزیعی اشتغال دارند که به ترتیب تعاونی‌های خدمات، صنعت و معدن و کشاورزی بیشترین تعداد را شامل می‌شوند و در مجموع بالغ بر۸۷ درصد تعاونی‌های زنان را در بر دارد.
بر حسب نوع فعالیت شرکت‌های تعاونی فعال زنان، ۳۵ درصد در بخش خدمات، ۳۲ درصد در بخش صنعت و معدن، ۲۰ درصد در بخش کشاورزی، هشت درصد در بخش فرش دستبافت و پنج درصد در سایر بخش‌ها فعالیت می‌کنند. به عبارتی دیگر ۶۰ درصد تعاونی‌های زنان در بخش تولیدی و ۴۰ درصد در بخش خدمات و توزیع هستند. از نظر اشتغال ایجادشده توسط تعاونی‌های فعال زنان بر حسب نوع فعالیت، ۲۸ درصد در بخش صنعت و معدن، ۲۷ درصد در بخش خدمات، ۱۷ درصد در بخش فرش دستباف، ۱۵ درصد در بخش کشاورزی و ۱۳ درصد در سایر بخش‌ها است. همچنین ۲۸ درصد از اعضای شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های دانش‌بنیان، زنان هستند.
در حال حاضر تعاونی‌های زنان حدود 131 هزار نفر عضو دارد که برای 120 هزار نفر شغل ایجاد کرده‌اند. 85 درصد اعضای این تعاونی‌ها زنان هستند. از مجموع 113 هزار مدیرعامل تعاونی، 8 درصد زن و از مجموع 500 هزار عضو هیأت مدیره 11درصد (58 هزار نفر) زن هستند. در کل در بخش تعاون از مجموع حدود 20 هزار بازرس، 11 درصد زنان مشغول به فعالیت هستند.
آمار دقیق و منسجمی از تعداد زنان کارآفرین وجود ندارد
با وجود اینکه آمار تقریباً منسجمی از فعالیت زنان در تعاونی‌ها وجود دارد اما این وضعیت در مورد زنان کارآفرین صادق نیست؛ به‌طوری که تاکنون هیچ آمار جامع، دقیق و منسجمی از تعداد زنان کارآفرین با دسته‌بندی حوزه فعالیت آنها توسط نهادهای مرتبط ارایه نشده است. همچنین، اطلاعات چندانی در رابطه با جزییات برنامه‌های خرد دستگاه‌ها در زمینه کارآفرینی، مخاطبان تحت پوشش این برنامه‌ها، میزان تسهیلات اختصاص یافته به زنان کارآفرین و نتایج اقدامات و فعالیت‌های انجام‌گرفته و ارزیابی این نتایج وجود ندارد و در این رابطه نمی‌توان به آمار و ارقام پراکنده استناد کرد.
زنانی که در زمینه کارآفرینی یا در تعاونی‌ها فعالیت می‌کنند موانع و مشکلاتی دارند که برای افزایش مشارکت زنان در این عرصه باید به این مشکلات و موانع توجه کرد و در راستای از میان برداشتن آنها گام برداشت.
مشکلات فعالیت زنان در تعاونی‌ها
نتايج تحقيقات نشان می‌دهد که يکي از مشکلاتي که تعاوني‌هاي زنان با آن مواجه است پايين بودن ميزان مشارکت زنان در امور تعاوني است. در مورد دلايل عدم تمايل به عضويت و پايين بودن مشارکت در تعاوني‌ها بايد گفت يکي از اين دلايل ناشناخته ماندن اين تعاوني‌ها و نقشي است که تعاوني‌ها مي‌تواند در ايجاد اشتغال داشته باشند. يکي ديگر از دلايل اين امر نگرش نسبت به توانايي‌هاي زنان است، به‌طوری که این تحقیقات نشان می‌دهند مديريت زنان و نقش آنها در فعاليت‌هاي اساسي هنوز جا نيفتاده و مردم چندان کار آنها را قبول ندارند و اين نگرش باعث عدم خودباوري و اعتماد به نفس در زنان شده است.
از سوي ديگر، عدم امنيت در محيط جامعه و پايين بودن اعتماد افراد به يکديگر نيز مي‌تواند از ديگر دلايل اين امر باشد. نتايج تحقيقی در کرمان و همچنين تحقيقات ديگر نشان داده است که حضور زنان در تعاوني‌هاي رسمي که مؤسس آنها دولت است، از تعاوني‌هايي که مؤسس آنها اعضاء هستند، بيشتر است و اين موضوع حکایت از پايين بودن ميزان اعتماد افراد به مکان‌ها و فعاليت‌هاي غیردولتی دارد.
نکته بعدی اینکه پايه و اساس تشکيل تعاوني موفق، وجود سرمايه اوليه به ميزان کافي است؛ اما پايين بودن توان مالي زنان و عدم حمايت دستگاه‌هاي دولتي و همچنين مشکلات و مسائلي که در زمينه گرفتن اعتبارات دولتي براي زنان وجود دارد، باعث مي‌شود که آنها نتوانند سرمايه اوليه لازم را تهيه کنند و در زمينه تهيه و تأمين مواد اوليه، اسباب و لوازم کار و ديگر موارد؛ با مشکل مواجه شده و در ميدان رقابت شکست بخورند و همین امر سبب غيرفعال شدن تعاوني شود.
همچنین در تحقیقی که مصطفي ذباحيان، با عنوان “بررسی مسائل و مشکلات تعاوني‌های زنان و ارائه راه‌های راهبردي” انجام داده، مسائل و مشکلات زنان در تعاونی‌های زنانه و دلایل عدم پیشرفت و گسترش مشارکت زنان بررسی شده است. در این تحقیق، عوامل مؤثر بر تعاوني‌ها از بعد درون‌سازماني، برون‌سازماني و ساختاري مورد بررسي قرار گرفته‌اند. عوامل درون‌سازماني، عواملي داخل سيستم هستند که بر سیستم اثر مي‌گذارند؛ از جمله این عوامل می‌توان به مديريت، اصول تعاون، آموزش، مشاركت و رضايت اعضا و كاركنان اشاره کرد. عوامل برون‌سازماني؛ آن دسته از عواملي هستند كه در خارج از فضاي درون‌سازماني بوده و بر چگونگي فعاليت‌ها تأثير مي‌گذارند و واكنش‌هاي خود را برمي‌انگيزند. اين عوامل عبارتند از رابطه تعاوني با سازمان‌هاي دولتي يا سازمان‌هاي غيردولتي. عوامل ساختاري نیز از عوامل ديگر موفقيت تعاوني‌ها هستند كه شامل سن، جنس و ميزان تحصيلات می‌شوند.
عوامل مؤثر در ارتقاء حضور زنان در تعاوني‌ها
همچنین، مهم‌ترين عواملي که مي‌توانند در ارتقاء حضور زنان در تعاوني‌ها مؤثر واقع شوند، شامل مواردی از جمله مشاوره و توسعه ارتباطات انساني، تضمين خريد محصولات توليدي تعاوني‌هاي زنان، حذف قوانين دست و پا گير، اصلاح برخي قوانين، حمايت‌هاي مادي و معنوي از فعاليت‌هاي تعاوني زنان، گسترش برنامه‌هاي حمايت‌کننده از تعاوني‌هاي زنان و تخصيص وام با بهره پايين به تعاون‌گران است.
مشکلات زنان کارآفرین؛ از غلبه نگاه جنسیتی تا چالش‌های مالی
فعالیت زنان به‌عنوان کارآفرین نیز با موانع و مشکلاتی مواجه است که ممکن است برخی از این مشکلات با مشکلات زنان در تعاونی‌ها هم‌پوشانی داشته باشند. یکی از مشکلات زنان کارآفرین، ایجاد تعادل بین نقش‌های مختلف شغلی و خانوادگی است. مادرانی که کسب‌وکاری را راه‌اندازی می‌کنند، همزمان باید هم خانواده و هم شرکت خود را اداره کنند و در این مواقع، انتظارات سنتی که از زنان وجود دارد همچنان حکم‌فرماست. مشکل دیگری که پیش روی کسب‌وکار زنان و کارآفرینی آنها وجود دارد نگاه جنسیتی موجود در جامعه است زیرا تصور بر این است که غالباً مردان می‌توانند مدیریت یک کسب‌وکار را برعهده داشته باشند و حتی بسیاری از اوقات این نگرش برای زنانی که وارد این عرصه می‌شوند مشکل‌ساز می‌شود چون بسیاری از مردان و حتی بسیاری از زنان آنها را در موقعیتی که قرار گرفته‌اند به‌رسمیت نمی‌شناسند و این زنان کارآفرین حداقل در ابتدای کار با چالش‌هایی در این زمینه مواجه هستند.
جلسه فراکسیون زنان مجلس با زنان کارآفرین و تعاون‌گر
به گزارش مهرخانه، مشکلات و مسایلی که زنان کارآفرین و تعاون‌گر با آنها مواجه هستند فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت که ضمن برگزاری جلسه‌ای با حضور این زنان، به مسایل و مشکلات آنها بپردازد. در این جلسه که 23 دی ماه سال جاری برگزار شد زنان کارآفرین و تعاون‌گر مشکلات خود را مطرح کردند و نمایندگان نیز وعده دادند این مشکلات را در صحن علنی مجلس پیگیری کنند. به‌طوری که به گفته فاطمه ذوالقدر؛ نایب‌رییس فراکسیون زنان مجلس در کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال 97 اعتبارات قابل قبولی برای بخش تعاونی‌ها در نظر گرفته شده و می‌توان درصحن علنی بخشی از این بودجه را به زنان کارآفرین و زنان فعال درحوزه تعاونی‌ها به‌ویژه زنان سرپرست خانوار در استان‌های محروم اختصاص داد.
برای آگاهی بیشتر از کم و کیف برگزاری این جلسه و مباحث مطرح‌شده در خصوص مشکلات کارآفرین و تعاون‌گر با فاطمه ذوالقدر گفت‌وگو کردیم. او در رابطه با مشکلات این زنان به مهرخانه گفت: یکی از مشکلات این زنان مبلغ بالای مالیات بر ارزش افزوده است که از ما خواستند تشویق‌ها و تخفیف‌هایی برایشان در نظر بگیریم و با توجه به اینکه خانم هستند حمایت‌های لازم از آنها صورت بگیرد. بسیاری از این زنان در مؤسسات مالی و اعتباری سپرده‌گذاری کرده‌اند اما هنوز وضعیت آنها مشخص نیست و سود سپرده‌هایشان شفاف‌سازی نشده است. مشکل دیگری که مطرح می‌کردند این بود که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چندان با آنها همکاری نمی‌کند و باید صندوقی وجود داشته باشد که از آنها حمایت کند. این زنان همچنین می‌گفتند وقتی برای گرفتن تسهیلاتی مانند وام مراجعه می‌کنند پاسخ می‌شنوند که این تسهیلات تنها مخصوص مردان است.
از طریق بودجه، تحقیق و تفحص یا سؤال از وزیر می‌توانیم به این موضوع ورود کنیم
او با اشاره به اقداماتی که قرار است نمایندگان برای حل این مشکلات انجام دهند، بیان داشت: در لایحه بودجه 97 بخشی به بودجه تعاون‌گران اختصاص داده شده و ما سعی می‌کنیم این بخش در صحن علنی به تصویب برسد و با مشورت از اتاق تعاون پیشنهادهایی روی آن بدهیم تا این بودجه تصویب شود و تحقق پیدا کند. همچنین، از طریق این تعاملات و این جلسات می‌توانیم با بخش تعاونی آشنایی پیدا کنیم و به مشکلات آنها واقف شویم تا اگر مثلاً وزارت تعاون در این رابطه کوتاهی‌هایی دارد یا در حق آنها اجحاف می‌شود بتوانیم از طریق تحقیق و تفحص یا سؤال از وزیر اقداماتی در این رابطه انجام دهیم.
طرح پیشنهادی زنان تعاون‌گر و کارآفرین به فراکسیون زنان
ذوالقدر در خصوص پیشنهاد طرحی که زنان تعاون‌گر و کارآفرین به فراکسیون زنان ارایه دادند، اظهار داشت: در این طرح مسایلی مطرح شده مانند اینکه از ظرفیت صندوق توسعه ملی جهت تقویت بنیه مالی زنان تعاون‌گر استفاده شود. البته، این طرح خام است و باید روی آن کار کنیم تا ببینیم به چه صورتی می‌توانیم آن را پیش ببریم. همچنین، از ما خواستند کمکشان کنیم تا سطح علمی و دانش روزشان افزایش پیدا کند، تعاونی‌های زنان تقویت شوند و یک تشکل اقتصادی در جهت رشد اقتصادی و بهبود فضای کسب‌وکار زنان به‌وجود بیاید.
عضو فراکسیون زنان مجلس در پایان گفت: در بخش اقتصاد تعاونی‌ها در سند چشم‌انداز 1404 سهم واقعی تعاونی‌ها 25 درصد است اما الان تنها 6 درصد از این سهم محقق شده است. باید ببینیم برای تحقق این هدف چه کمک‌ها و همکاری‌هایی باید صورت گیرد.
/انتهای متن/
