نهاد خانواده از منظر امام خمینی(س) چه جایگاهی دارد؟
یکی از شخصیت هایی که در زندگی خانوادگی بسیار موفق بوده امام خمینی(ره) است. چنین توفیقی از تولد تا رحلت همراه ایشان بود. بدیهی است تا قبل از بلوغ فکری، داشتن یک خانواده مطلوب، موهبت است اما فضیلت نیست.
یکی از شخصیت هایی که در زندگی خانوادگی بسیار موفق بوده امام خمینی(ره) است. چنین توفیقی از تولد تا رحلت همراه ایشان بود. بدیهی است تا قبل از بلوغ فکری، داشتن یک خانواده مطلوب، موهبت است اما فضیلت نیست؛ زیرا نوزاد، کودک و نوجوان در مطلوب کردن زندگی در خانواده نقش «منفعل» را دارد؛ اما پس از بلوغ فکری است که نقش فعال و ارادی را ایفا می کند. امام از حیث داشتن پدر، مادر، برادران، خواهران و اقوام نزدیک، این موهبت را داشت که منسوبین او خوش‌نام، خوش اخلاق، دانا و دارای ملکات اخلاقی بودند. البته وقتی 4 ماه و 22 روز داشتند، پدرشان شهید شد و خلأ وجودی او را صاحبه خانم عمه بزرگ وی که زنی بسیار مدیر و مدبر بود، پر می کرد. امام دایه ای به نام خاورخانم داشت که از چند جهت زنی شگفت بود. زنی باسخاوت، با عفت، مهربان، اجتماعی، همه فن حریف و سوارکاری قابل.
امام وقتی به سن 28 سالگی رسید، هنوز ازدواج نکرده بود که به پیشنهاد دوستی به نام سید احمد لواسانی از خانم قدس ایران دختر آیت الله ثقفی تهرانی خواستگاری کرد و چهار بار با پاسخ منفی روبرو شد ولی بار پنجم که آن دختر خواب های خوبی دیده بود، به ازدواج رضایت داد. آن دختر نازپرورده، با مادربزرگ اشرافی خود زندگی می کرد. وقتی ازدواج صورت گرفت، آرام‌آرام عاشق امام(ره) شد و به زندگی طلبگی رضایت داد و در تمام طول زندگی حتی یک‌بار بین آنها مشاجره ای جدی صورت نگرفت. البته گاهی پیش می آمد که باهم قهر می کردند اما خیلی زود آشتی برقرار می شد.
با آمدن فرزندان که سه دختر و سه پسر بودند، زندگی خصوصی این زوج گرم و گرمتر می شد. (البته دو فرزند در کودکی از دست رفتند.) با آمدن عروس ها، دامادها و بعد نوه ها و نتیجه ها، نشاط و پرباری زندگی سطح و عمق بیشتری گرفت. به هرحال امام و خانواده ایشان به‌رغم همه مشکلاتی که برای همه پیش می آید و برای امام و خانواده اش نیز، جزء افراد بسیار خوشبخت در زندگی خصوصی محسوب می شدند و این خوشبختی موجبی بود که در سلوک اجتماعی جزء افرادی قرار گیرند که افکار، گفتار و رفتار آنها به نحو مثبت در جامعه اثر بگذارد که البته تأثیر شخصیت و اندیشه امام(ره) زایندگی فزاینده دارد.
اگر بخواهیم علت العلل توفیقات و خوشبختی ایشان و خانواده شان را در یک جمله خلاصه کنیم، چنین می شود: همگی به تناسب هایی با قواعد زندگی مبتنی بر اخلاق دینی آشنا و عامل آن قواعد بودند. والدین امام نقش خود را خوب ادا کردند. از تأمین لقمه حلال و نیز آداب معاشرت های مبتنی بر دستورات اخلاقی شرع. متقابلاً امام به وظایف خود به‌گونه‌ای عمل می کرد که همسری بسیار خوب برای همسر محبوب خود بود، پدری وظیفه شناس برای فرزندان، پدربزرگی محبوب برای نوه ها. جالب است که بدانیم که احترام به خانواده در آموزه‌های اخلاقی امام(ره) تا آنجا رفعت گرفته بود که وقتی در روز 12 بهمن هواپیمای حامل امام(ره) و همراهان در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست و میلیون‌ها مشتاق دیدار انتظار دیدن ایشان را می کشیدند، امام به احترام برادر بزرگ خود از هواپیما بیرون نیامدند تا بالاخره آقای پسندیده را راضی کردند که ابتدا از هواپیما پیاده شوند. همچنین در روزهای سخت جنگ و آن همه مشغولیت های فکری به‌عنوان رهبر، امام(ره) به‌خوبی یادشان بود که نقش مهمی به‌عنوان پدربزرگ هم دارند و اجازه می دادند نوه کوچکشان علی در اتاق کار ایشان بازی کند.
به‌هرحال بخشی از توفیقات امام(ره) در راهبری این ملت و بسیاری از ملل مسلمان و محبوبیتی که در میان آزادگان جهان کسب کردند، مرهون وجود خانواده ایشان بود و توفیقات خانواده، مرهون آشنایی آنان با قواعد اخلاقی اسلام.
شاید مهم‌ترین نکته ای که امام(ره) در مورد خانواده به آن توجه جدی داشتند این بود که نقش محوری در خانواده متعلق به خانم ها به‌عنوان همسر و سپس به عنوان مادر می باشد و این نقش، خود را در جامعه نشان خواهد داد. ایشان در این مورد بیاناتی دارند که شاید جامع‌ترین آنها عبارات زیر باشد: « نقش زن در جامعه بالاتر از نقش مرد است؛ برای اینکه بانوان علاوه بر اینکه خودشان یک قشر فعّال در همه ابعاد هستند، قشرهای فعّال را در دامن خودشان تربیت می کنند. خدمت مادر به جامعه از خدمت معلّم بالاتر است، و از خدمت همه کس بالاتر است. و این امری است که انبیا می خواستند. می خواستند که بانوان قشری باشند که آنها تربیت کنند جامعه را…» (صحیفه امام، ج 14، ص:197)
انتهای متن/ منبع: پرتال امام خمینی
