سیاست تلویزیون و سینمای ما در باره ایدز، سکوت و طرد است؟

اول دسامبر برابر با 10 آذر به منظور افزایش بودجه ‌ها و افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها روز جهانی ایدز نامیده شده است.

اطلاع رسانی و فرهنگ سازی از طریق رسانه

بهترین راه اصلاح جامعه، استفاده از زبان رسانه‌های پر مخاطبی نظیر سینما و تلویزیون است؛ برای کاهش سوء رفتارهایی که باعث ابتلا به ایدز می‌شود، به تولید محصولات نمایشی در این راه نیاز داریم. بخش عمده ای از نبود آگاهی درباره این بیماری، برخورد نادرست با مبتلایان و یا حتی اضطراب های آنها و اصلا بخش مهمی از دلایل ابتلا به این بیماری به خلاء ساخت فیلم و سریال هایی با این موضوع باز می گردد چراکه این مدیوم ها نشان داده اند که گاه چند ده برابر یک خبر، مقاله و کتاب بر مخاطب تاثیر گذاشته اند.

در این مطلب نگاهی داریم به سریال ها و فیلم هایی که به نوعی به مسئله ایدز پرداخته اند تا ببینیم رسانه ملی و سینمای ایران کارنامه قابل قبولی در حوزه اطلاع رسانی درباره بیماری ایدز داشته اند یا خیر.

در دنیای امروز ایدز بیماری مهم و فراگیریست واطلاع رسانی و فرهنگ سازی نقش مهمی در کاهش ابتلا به این بیماری دارد اما بنظر می رسد متاسفانه عملکرد رسانه ملی و سینمای ایران در این حوزه بسیار ضعیف بوده است.

یکی از هولناک‌ترین بیماری‌های شناخته شده در نیم قرن اخیر که همچنان درمان قطعی نداشته و قربانیان زیادی در کشورهای مختلف جهان گرفته، ایدز است.

سریال های ایرانی درباره ایدز

اول مروری می کنیم بر سریال ها تلویزیونی که در مورد ایدز تولید شده است:

قدیمی ترین اشاره به بیماری ایدز در فیلم ها و سریال های ایرانی، در سریال «آخرین ستاره شب» با بازی «هما روستا» و «داود رشیدی» است که در سال 1374 از تلویزیون پخش شد. در آن روزها که صحبت کردن از بیماری ایدز در رسانه‌های رسمی تابو بود، بحران اصلی داستان بیماری شخصیت جوان قصه به نام کامیاب بود.
سریال «در شهر» ساخته «اصغر فرهادی» در یکی از تکان دهنده ترین اپیزودهای خود به ماجرای زن و شوهری پرداخت که درگیر این بیماری بودند. «فرهاد اصلانی» در نقش شوهر، ابتدا به همسر خود تهمت خیانت می زند اما در انتها مشخص می شود که خودش در یکی از سفرهای خارجی خود به این ویروس آلوده شده و همسرش را آلوده کرده است. زن، سرخورده از برخورد شوهرش، او را ترک می کند و داستان با تنهایی و سرگردانی مرد تمام می شود.
سریال «خط قرمز» ساخته قاسم جعفری نیز ماجرای چند جوان از طبقات مخلتف اجتماع را بیان می کرد که با امید تغییرهای خوشایند از خانه فرار می کنند. در روند طولانی سریال، مشخص می شود که یکی از این جوان ها به ایدز مبتلاست و دلیل امتناع او از ازدواج با دخترخاله اش که از قدیم دلبسته هم بوده اند، همین موضوع است
سریال «و خداوند عشق را آفرید» به کارگردانی مسعود شاه ‌محمدی و تهیه‌کنندگی اسماعیل عفیفه نیز در یکی از اپیزودهای خود به مسئله ایدز پرداخت.
سریال «پریا» به کارگردانی “حسین سهیلی زاده” و تهیه کنندگی “اسماعیل عفیفه” و به قلم” سعید فرهادی” داستان زندگی زنی به نام پریاست که از طریق ازدواج با همسر دومش کیوان به بیماری ایدز مبتلا می شود. مجموعه ی “پریا” جسورانه‌ تر و شفاف تر از سریال‌هایی که در گذشته درباره ایدز ساخته شده، مشکلات و سختی های این بیماران و البته اطرافیان شان را به نمایش می‌گذارد؛ از خطر فروپاشی خانواده تا قضاوت های نادرست و ناعادلانه ی جامعه درباره این بیماران. ”پریا” گرچه یک عشق نامتعارف را بستر داستان خود قرار می دهد اما با زیرکی نشان می دهد که وقتی پای عشق و از خود گذشتگی در میان باشد، روابط عاشقانه حتی با وجود معضلی به نام ایدز پایدار خواهد ماند.

فیلم های سینمایی با موضوع ایدز

در سینمای ایران هم در موضوع ایدز کارهایی ساخته شده است که نگاهی به آن داریم:

“بهشت پنهان” فیلمی به کارگردانی کامران قدکچیان و نویسندگی حمید خیرالدین، اسماعیل رحیم زاده محصول سال ۱۳۷۳ در کنار روایت داستان اصلی خود نمایشگر زندگی زنی مبتلا به ایدز به نام یاسمین با بازی فاطمه گودرزی می باشد.
فیلم “شمعی در باد” به کارگردانی پوران درخشنده روایت زندگی جوانی است که پس از فوت همسرش گرفتار اعتیاد می شود و از طریق سرنگ های آلوده در معرض ابتلا به ایدز قرار می گیرد.
فیلم “پابرهنه در بهشت” به کارگردانی و نویسندگی بهرام توکلی داستان یک روحانی جوان را روایت می‌کند که تصمیم می‌گیرد برای مدتی زندگی در کنار بیماران مبتلا به ایدز را تجربه کند.
آخرین فیلم سینمای ایران درباره ایدز که امسال در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد، “پشت دیوار سکوت” به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی، نویسندگی مسعود جعفری جوزانی و سحر جعفری جوزانی و تهیه‌کنندگی فتح‌الله جعفری جوزانی و محمد خزاعی می باشد. در این فیلم بیماری ایدز، امکان انتقال ویروس‌ها از راه‌های مختلف و گرفتارشدن افراد نشان داده می‌شود و بیان می‌کند که نباید ترسی از آنان در جامعه داشت بلکه باید به آنها کمک کرد. همچنین به موضوع خون‌های آلوده‌ای که از فرانسه وارد شده در فیلم پرداخته می‌شود. بنوعی یکی از موضوعات جسارت آمیزی که در این فیلم مطرح می‌شود، جنایت انسانی است که از طریق خون‌های آلوده‌ای که وارد کشور شد، اتفاق افتاد که بسیاری از مردم گرفتار ایدز شدند و کانون خانواده ‌شان از هم پاشیده شد.

کلام آخر

همانگونه که دیدیم در این سال ها یعنی از سال 73 تا کنون (23 سال) تنها تعداد اندکی از فیلم‌ها و سریال های ایرانی به موضوع بیماری ایدز پرداخته اند: پنج سریال و چهار فیلم سینمایی

این امر نشان می‌دهد سیاست کلی نسبت به این بیماری سکوت و طرد است در حالی که اگر به جوانان و نوجوانان درباره این بیماری آگاهی درستی دهیم و شرایطی را فراهم آوریم که جوانان، هم در باره چگونگی ابتلا به ایدز بدانند و هم درباره راه های پیشگیری از آن، به یقین بتدریج هم کاهش ابتلا به ایدز را شاهد خواهیم بود و هم رفتار منطقی تر با بیماران مبتلا به اچ.آی.وی را.

پس شایسته است تا مسئولان فرهنگی کشور و مخصوصا دست انردکاران عرصه فیلمسازی در زمینه موضوع ایدز و فرهنگ سازی و اطلاع رسانی درست در مورد ان، خیلی فعالانه تر و بهتر وارد این حوزه شوند و آثار جذاب تر و اثرگذارتری را تولید نمایند.

/انتهای متن/