قانون سقط جنین باز هم تبصره می خواهد؟

 سقط جنین در کشور ما به دلایل مختلفی صورت می‌پذیرد. بر طبق آماری که به نقل از خبرگزاری تسنیم از سوی روابط عمومی پزشکی قانونی مطرح شد، مراجعین سقط درمانی در نیمه نخست امسال(۱۳۹۵) نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد 9/17 درصدی و تعداد مجوزهای صادر شده 3/14 درصد رشد داشته است. بر اساس آمارهای موجود در سازمان پزشکی قانونی کشور آمار مراجعین و تعداد مجوزهای صادر شده با افزایش مواجه بوده به نحوی که در شش ماهه امسال پنج هزار و 720 نفر برای دریافت مجوز سقط درمانی به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند که برای چهار هزار و 19 نفر از آنان مجوز صادر شد.

به دخت به همین منظور به سراغ دکتر لادن سیفی متخصص زنان، زایمان ونازایی رفته است تا دراین زمینه اطلاعات بیشتری کسب کنیم.

 

سقط جنین انتخابی یا درمانی

دکتر سیفی متخصص زنان، زایمان ونازایی درمورد تعریف سقط جنین گفت:

سقط به معنی خاتمه دادن به حاملگی است وتقسیم بندی های متفاوتی برای آن درنظر گرفته می شود؛ سقط انتخابی با انتخاب فرد ویا همسریا هردوصورت می پذیرد؛ سقط ناخواسته  که فرد تمایل به نگهداری جنین دارد لیکن به دلایل مختلف حاملگی خاتمه پیدا می کند؛ وسقط درمانی هم سقطی است که به دلیل عوارض وخطراتی که برای مادر وجنین وجود دارد،به شکل مجاز وبا مجوز پزشکی قانونی تصمیم به انجام آن گرفته می‌شود. در این موارد به طور مثال خانمی که بیماری قلبی ویا کلیوی پیشرفته دارد ویا جنینی را حامله است  که ناهنجاری کروموزومی نظیر سندروم” داون” دارد، جنینش به شکل قانونی سقط می‌شود.

 

در جامعه ما سقط جنین امری انتخابی نیست

وی افزود: طبیعی است که در هر جامعه‌ای بر طبق قوانین وفرهنگ  در خصوص سقط جنین خود خواسته تصمیم گیری می شود. بر این اساس در جامعه ما حق پایان دادن به حاملگی  وجود ندارد والبته هستند زنانی که به دلایل متفاوت ممکن است تمایل به ختم حاملگی داشته باشند. یکی از این دلایل زمان حاملگی است؛ به این صورت که ممکن است در روزهای نخست ازدواج ویا دوران عقد خانمی باردار شود و این امر برای زوج خوشایند نباشد وتصمیم به سقط گرفته شود.این نمونه ای از دلایل تمایل به سقط غیرمجاز است که اکثر پزشکان متخصص هم از انجام آن  خودداری می‌کنند .

 

سقط جنین ودلایل شخصی

این جراح ومتخصص زنان در ادامه به دلایل دیگری از سقط جنین غیرمجاز اشاره کرد واظهار داشت:

در موارد بسیاری همسران به دلیل عدم ثبات مالی وناتوانی تقبل هزینه های فرزند آوری تصمیم به سقط می گیرند. فاصله سنی کم میان فرزندان از دلایل دیگری است که منجر به تصمیم گیری برای سقط می شود. به طور نمونه خانمی که فرزند دو ماهه دارد وناخواسته باردار می شود.عامل سن هم از دلایل دیگر مراجعه زنان برای سقط است. خانمی ممکن است که در سنین بالای چهل سال باردار  شود وبه دلیل ترس از عوارض بارداری در سنین بالا ویا معمول نبودن حاملگی با داشتن عروس وداماد تصمیم به سقط می گیرد.

در برخی مواقع حاملگی از طریق نامشروع صورت می گیرد ویا حاملگی حاصل از تجاوز است وفرد تصمیم به سقط جنین می گیرد. این موارد از شایع ترین علل مراجعه جدی افراد به کلینیک به منظور سقط غیر مجاز وخود خواسته است که از نظر قانونی غیر مجاز است. چون هر نوع سقطی بدون مجوز پزشکی قانونی غیر مجاز حساب می شود. البته این افراد به هر روشی متوسل می‌ شوند تا حاملگی را خاتمه دهند ومعمولا با مراجعه به افراد غیر متخصص اقدام به انجام این کار می‌ کنند و در نتیجه دچار عوارضی نظیر پارگی رحم، چسبندگی رحم ، ناباروری بعدی، شوک عفونی وحتی مرگ می شوند.

 

سقط درمانی هم محدوده زمانی دارد

دکتر سیفی در خصوص دسته دیگری از سقط ها که به سقط های درمانی معروف هستند عنوان کرد:

این نوع سقط از لحاظ قوانین کشوری ما در محدوده زمانی مشخصی برای سن جنین مجاز است، به طور نمونه زمانی که به علت بیماری زمینه ای مادر بارداری حیات او را با مشکل مواجه کند ویا در زمانی که جنین بیمار تشخیص داده شود واین مسأله بار اقتصادی واجتماعی زیادی برخانواده و جامعه  تحمیل کند. البته در این مورد نظر مادر هم مهم بوده وبا موافقت اواین کار صورت می‌پذیرد ومی توان گفت در اغلب موارد افراد موافق ختم حاملگی هستند. در این گونه موارد تا سن 16 هفتگی حاملگی افراد مجاز هستند با گرفتن نامه از پزشکی قانونی و ارائه سایر مدارک به منظور انجام سقط به مراکز معتبر مراجعه کنند.

وی افزود: در حال حاضر با انجام آزمایشات غربالگری پیش از 16 هفتگی از وجود ناهنجاری های کروموزومی شایع مطمئن شده ودر غیر صورت اگر جنین دچار بیماری های شایع کروموزومی باشد، با اخذ مجوز قانونی سقط جنین اقدام به سقط خواهد شد وکسی که مجوز قانونی سقط جنین را از پزشکی قانونی داشته باشد، با مراجعه به متخصصین زنان وزایمان می تواند مورد سقط قرار بگیرد.

 

سقط ناخواسته

این متخصص زنان در پاسخ به این پرسش خبرنگار به دخت که سقط های ناخواسته شامل چه مواردی است گفت:

به طور کلی سقط بالینی به سقطی گفته می شود که زیر بیست هفته حاملگی ویا زمانی است که وزن جنین کمتر از 500 گرم باشد ودفع صورت بگیرد.معمولا شیوع این سقط 8 تا 20 درصد از موارد بارداری را درمیان زنان باردار تشکیل می‌ دهد وبر این اساس 80 تا 92 درصد حاملگی ها منجر به سقط نمی شوند وبه روند خود ادامه می دهند.با توجه به سن بارداری وشرایط بارداری قبلی این آمار تغییر می کند. به طور نمونه خانمی که حاملگی موفق قبلی داشته وحاملگی دوم را طی می کند، احتمال سقط کمتری دارد به نسبت خانمی که حاملگی اول اوست. به همین صورت در افرادی که جنین سالمی به لحاظ کوروموزومی دارند، با افزایش سن حاملگی احتمال سقط کاهش می یابد به طوری که در هفته 15 حاملگی شانس سقط حدود 6 درصد خواهد بود.

 

مادران سیگاری واحتمال سقط جنین

وی در ادامه افزود: سه عامل مهم در بروز سقط های ناخواسته دخیل است که دو مورد از آنها قابل پیشگیری است.

اولین عامل سن مادر است که عامل مهمی برای سقط است. در سنین 20 تا 30 ساله 9 تا 17 درصد از موارد ممکن است سقط صورت بگیرد، در حالی که در بعد از سنین 45 سالگی در 80 درصد از موارد امکان سقط وجود دارد؛ خانم 35 ساله در 20 درصد از موارد ممکن است دچار سقط شود ودرچهل سالگی 40 درصد امکان سقط وجود دارد. بنابراین هر اندازه سن مادر بالا رود، احتمال سقط بالا می رود.

دومین عامل مهم در ایجاد سقط سابقه سقط است که اگر فردی یک بار سابقه سقط داشته باشد، احتمال سقط بعدی خیلی افزایش نخواهد داشت وحدود 20 درصد است. اما اگر خانمی دو سقط پی درپی داشته باشد، این احتمال بالاتر می رود وبه رقمی حدود 28 درصد می رسد. در نتیجه سقط های متوالی شانس سقط بعدی را بالا می برند.

عامل خطر بعدی سیگار است. خانم بارداری که  سیگار می‌ کشد، بیشتر از افراد عادی در معرض سقط است. عوامل دیگری هم در این باره موثر هستند که نقش کمتری دارند. به طور نمونه هر اندازه حاملگی های مادر بیشتر باشد، شانس سقط بیشتر است ویا فاصله کوتاه بین حاملگی ها به این صورت که اگر بین دو حاملگی کمتر از شش ماه فاصله باشد، خطر سقط افزایش می یابد. الکل،داروهای ضد التهابی نظیر بروفن ومفنامیک اسید و داروهای آنتی متابولیک ، چاقی ولاغری زیاد، سطح پایین فولات[1] در خون، تب بالای 8/37 درجه در بارداری  از عوامل دیگری است که شانس سقط را بالا می برند.

 

ناهنجاری کورموزومی

دکتر سیفی ضمن اشاره به این نکته که شایع ترین علت سقط ناهنجاری کورموزومی است بیان داشت: بیش از 50 درصد علت سقط این است که محصول حاملگی دچار ایراد است که این ایراد یا ناشی از اختلال کورموزومی است ویا تخمک در تماس با مواد تراتوژن(الکل وبرخی داروها) بوده ومنجر به سقط شده است.در نتیجه اختلال جنینی بیش از 50 درصد علت سقط است.در افرادی که باردار می‌ شوند وساک پوچ دارند در 90 درصد از موارد دچار سقط می شوند.در مواردی ممکن است ناهنجاری های جنینی مادرزادی باشد لیکن ژنتیکی نباشد به طور مثال مادری که دیابت کنترل نشده دارد ویا مادری که داروهایی نظیر ایزوتریتیونین را مصرف می کند وگاهی مواقع ناهنجاری ژنتیکی بر اثر آلاینده های محیطی نظیر جیوه است که ممکن است در مواد غذایی ویا تنفسی باشد که منجر به ناهنجاری های مادرزادی ایجاد کند.ضربه های حاصل از نمونه برداری ها برای تشخیص سلامت جنین نظیر آمینیوسنتز نیز می تواند علتی برای سقط باشد.

وی افزود:از دیگر عوامل سقط فاکتورهای مادری است مادری که آنومالی (ناهنجاری )رحمی دارد به عنوان مثال رحمی که دیواره داشته باشد ویا رحمی که فیبروم داشته باشد که باعث تنگ شدن محیط رحم شود ویا چسبندگی داشته باشد.ممکن است مادر مبتلا به بیماری های عفونی نظیر سرخچه ویا زیکا باشد واین بیماری های ویروسی باعث سقط می شوند.بیماری های غدد درون ریز مادر مانند تیروئید ویا تخمدان پلی کیستیک از مواردی است که منجر به سقط می‌شوند.در مواردی هم مادر وجنین هر دو سالم هستند لیکن سقط اتفاق می افتد که در این شرایط علت ناشناخته ژنتیکی وجود دارد که قابل شناسایی نیست.

 

علائم اولیه سقط

دکتر سیفی در خصوص نشانه های بالینی سقط اظهار داشت:

اولین عامل تأخیر قاعدگی است وتست حاملگی مثبت بوده وفرد دچار خون ریزی می شود؛خون ریزی ودرد لگن دو علامتی هستند که ذهن را به سمت سقط متوجه می کنند، هرچند ممکن است در حاملگی خارج رحم وحاملگی مول(بچه خوره) هم مشاهده شود لیکن شایع ترین آن سقط است. 20 تا 40درصد از خانم ها ممکن است در سه ماهه اول بارداری خون ریزی داشته باشند ولی سقط صورت نگیرد. بنابراین هر خانمی که خون ریزی داشت، الزاما به معنی سقط نیست. معمولا تشخیص به صورت شرح حال بالینی ،معاینه لگنی وانجام تست ادرار یا خون برای تأیید هورمون حاملگی جفت وانجام سونوگرافی است. گاهی در سونوگرافی جنین زنده است ولی ضربان قلب کمتر از 100 است که متوجه قریب الوقوع بودن مرگ جنین وسقط خواهیم شد. نکته حائز اهمیت این است که اگر سقط صورت گرفت وگروه خونی خانم منفی است، تزریق آمپول روگام برای او ضرورت دارد تا حاملگی بعدی در معرض یک سری از بیماری های خونی قرار نگیرد.

 

قضاوت موردی در سقط های انتخابی

وی در انتها در خصوص راهکار مقابله با سقط های غیرمجاز وکاهش آمار مرگ ومیر ناشی از آن توسط مسئولان گفت:

در حقیقت بهتر است در مواجهه با موارد سقط به شکل فردی تصمیم گیری شود. به طور نمونه اگر فردی مورد تجاوز قرار بگیرد وفرزندی ناخواسته بوجود بیاید، آیا به لحاظ منطقی درست است که این کودک به دنیا بیاید؟ مسلم است اغلب افراد با این مسأله مخالف هستند وبنابراین  دراین موارد باید تصمیمی متفاوت اخذ شود واگر چه درست نیست که انجام سقط برای تمامی افراد آزاد باشد، لیکن موارد خاص باید به شکل خاص در نظر گرفته شوند ودر مورد آنها تصمیم گیری شود تا این افراد به سمت مراکز غیر قانونی سقط نروند و در شرایط نامناسب اقدام به این عمل نکنند.

 

[1] ویتامین B9 که بیشتر تحت عنوان فولات یا فولیک اسید اسید شناخته می‌شود در گستره‌ی بسیاری از مواد غذایی مثل سبزیجات سبز برگدار، غلات، گوشت و میوه یافت می‌شود. فولات در زمره‌ یکی از هشت ویتامینی است که برای شکل‌دهی به سلول‌های قرمز و سفید خون در مغز استخوان، تبدیل کربوهیدرات به انرژی و تولید DNA و RNA لازم است. جذب فولات کافی در طول دوره‌ی رشد سریع مانند دوران بارداری، نوزادی و بزرگسالی بسیار حائز اهمیت است.

 

ادامه دارد

/انتهای متن/