تقسیم ارثیه بعد از 20 سال
ارثیه و تقسیم آن معمولا یکی از موارد اختلاف انگیز است که با کمک شرع و قانون می توان این اختلاف ها را به راحتی حل کرد؛ به شرطی که افراد حقوق خود را بدانند، حقوق دیگران را به ر سمیت بشناسند و بخواهند طبق قانون و شرع عمل کنند.
سمیه خانم حدود 65 سال دارد، زنی خوشرو و آرام است . می گوید که هشت فرزند دارد و شوهرش 20 سال پیش به رحمت خدا رفته است. با آرامی و متانت از زندگی اش این طورگفت:
بعد از فوت حسن آقا بچه ها را با تلاش و زحمت و یاری خدا بزرگ کردم. البته هنوزچندتایی از دختر و پسرها ازدواج نکرده و با من زندگی می کنند، سه پسر و یک دختر.
قبل از فوت همسرم ما در شهرستان زندگی می کردیم ولی برای کار حسن آقا که در بازار مغازه دار بود، به تهران آمدیم. او در بازار تهران سرقفلی مغازه ای را خرید و مشغول به کار شد با وسعتی بیشتر از شهرستان. چند کارگر هم با حسن آقا بودند و کمکش می کردند. زندگی مان خوب بود و تقریبا کم و کسری نداشتیم. پسرهای بزرگترم هم اول پیش پدرشان کار را شروع کردند که الان مستقل شده اند و خودشان کار دارند.
20 سال پیش حسن آقا به رحمت خدا رفت. بعد از فوت همسرم آقا صادق یکی از کارگرهای مغازه که تقریبا شریک شوهرم حساب می شد، همانطور به کار در مغازه ادامه داد و از درآمد مغازه تا امروز به طور مرتب سهم ما را داده است. در این مدت این بنده خدا برای هرکدام از بچه ها که ازدواج کردند، جهیزیه خوب داد و یا خانه ای خرید. آدم مومن و وارسته ایست. هیچ پنهان کاری و دروغ گویی در این سال ها از او ندیدیم. بچه ها هم همه از آقا صادق راضی اند.
حالا بعد از 20 سال پسر بزرگم، که در سن بالا هم ازدواج کرده، سهمش را از ارث پدرش درخواست کرده است. او هم از مغازه سهم دارد، هم از خانه ای که در شهرستان داریم و هم از خانه ای که الان در آن ساکن هستیم. نمی دانم چگونه سهمش را بدهم که او دیگر بعداً اگر قیمت ها بالا رفت، ادعایی نداشته باشد و به بچه های دیگرم هم ضرری نرسد.
از سمیه خانم پرسیدم: خودتان در اموال شوهرتان سهم خاصی دارید؟ همسرتان چیزی به نام شما نکرده بود؟
پاسخ داد: دو دانگ از خانه شهرستان را در وصیت نامه به نام من کرده بود. الان من قصد دارم با فروش خانه شهرستان و برداشت سهم خودم و پرداخت سهم فرزندانم، سهم پسر بزرگم را از او بخرم، چون او پولش را نیاز دارد تا معطل بقیه نشود.
- همسرتان وصیت خاصی هم داشته است؟
- بله، در وصیت نامه غیر از بخشیدن دو دانگ از خانه به من، مقدار قابل توجهی بدهکاری داشت که خواسته بود پرداخت شود. غیر از آن وصیت کرده بود که برایش حج بروند و 20 سال نماز و روزه برایش انجام شود و آن را به عهده یکی از اقوام نزدیک گذاشته بود. یک سری مسائل خصوصی دیگرهم در وصیتش بود.
- موارد این وصیت نامه را اجرا کرده اید؟
- بدهی به طلبکاران را پرداخت کرده ایم . خمس اموالی را که هنوز خمسش پرداخت نشده بود، پرداختیم. یکی از پسرها برایش حج را ادا کرد ولی کسی که نماز و روزه را به او سپرده بود، هنوز آن را انجام نداده است. الان قصد دارم خودم برای نماز و روزه اش نائب بگیرم تا بیشتر از این روح شوهرم اذیت نشود. الان سوالم این است که سهم من از خانه شهرستان چقدر می شود؟ سهم پسرم از آن خانه و از مغازه و خانه تهران کم نیست و من می خواهم سهم او را بخرم. آیا می توانم سهمش را بخرم؟
پاسخ دکتر فرزانه اژدری:
به سمیه خانم این موارد را یادآوری کردیم:
- در مورد سهم الارث زوجه از خانه، چون زوج در زمان حیات دودانگ خانه را به ایشان بذل و در وصیت نامه هم تاکید بر آن کرده است، سمیه خانم غیر از دو دانگ که ملک اوست از بقیه ماترک هم ارث خواهد برد. یعنی اول اگر مهریه شان را دریافت نکرده باشد به نرخ سال فوت مهریه را باید دریافت کند و بعد از خانه شهرستان، مغازه و خانه تهران هم سهم یک هشتم ارث را خودهد داشت.
- بنابراین سمیه خانم می تواند با پرداخت مبلغ دو دانگ خانه شهرستان و استفاده از پس انداز، سهم پسرش را از این خانه بدهد و بقیه سهم الارثش را خریداری کند. ولی باید توجه داشت که باید در هنگام پرداخت مبلغ سهم الارث پسرش، این پسر در دفتر اسناد رسمی اقرار نامه ای امضا نماید و در آن دریافت مبلغ سهم الارث را از مادر خود قید کند و اظهار نماید که هیچ حق و حقوقی دیگر از ارثیه ندارد و زوجه نیز آن را به عنوان قبول امضا کند. به این ترتیب مادر صاحب سهم الارث پسرش می شود و او هم دیگر هیچ حقی در ارثیه پدری ندارد.
- تا به حال با شریک همسرتان بدون هیچ قراردادی با مسالمت همکار بوده اید و او هم از همه نظر صلاح و صرفه شما را در نظر گرفته است. ولی به شما پیشنهاد می شود که از این به بعد بهتر است ما بین شما و شریک مرحوم همسرتان یک قرارداد نوشته شود که یک طرفش شما و فرزندان تان همگی با هم یا یکی به نمایندگی از طرف همه وراث باشد. با شکل کاری که تا به حال این آقا داشته، قاعدتا باید این قرارداد به صورت عقد مشارکت نوشته و امضا شود که نه شما و فرزندان تان و نه آن آقا و خانواده اش دچار ضرر یا اختلاف نظری نشوید.
- شریک همسر شما با 20 سال کار کردن در مغازه همسرتان حق کسب و پیشه پیدا کرده و می تواند از شما ادعای مبلغی به همین عنوان نماید. بنابراین با بستن قرارداد، سهم هردوطرف را معلوم و مشخص کنید. خوشبختانه در گذشته مشکلی با این شخص نداشته اید، این قرارداد باعث می شود در آینده هم اگر بین او و فرزندان تان اختلافی ایجاد شد، به راحتی قابل حل باشد.
- ضمنا از پرداخت حقوق الهی شوهرتان هم که وصیت کرده و زمان زیادی از آن گذشته، غفلت نکنید.
/انتهای متن/
