حقوق اولیه خود را بدانید

خانم وکیل چند وقتی بود که بعد از فارغ التحصیلی در رشته IT به دنبال شغل مناسبی می گشتم. البته من تنها نبودم و حدود هشت نفر بودیم که همه به واسطه آگهی استخدام در روزنامه به این شرکت مراجعه کرده بودیم و تقریبا همرشته بودیم، چون کار شرکت در ارتباط رشته تحصیلی ما بود. من چون اولین کارم بود خوشحال بودم که توانسته بودم کار مناسبی پیدا کنم که نزدیک منزلمان هم باشد. روز اول مدیرعامل شرکت برای مان صحبت کرد و بسیار امیدواری داد که به زودی شرکت را ثبت می کنیم و همه شما استخدامو  بیمه می شوید. ما هم همه شرایط را پذیرفتیم و از فردای آن روز مشغول به کار شدیم. التبه مدیر عامل شرکت از ما خواست که رپوز اول که به شرکت می رویم هر کدام یک سفته 30 میلیون تومانی برای تضمین ادامه همکاری با خودمان ببریم و نزد شرکت بگذاریم. ما هم قبول کردیم و سفته را آوردیم و امضا کرده و به شرکت دادیم. ماه اول بعد از یک ماه کار حقوق ما را پرداخت کردند. اما در آخر ماه دوم به ما گفتند که شرکت به دلیل کمبود سرمایه نمی تواند ادامه کار بدهد و قول دادند که حقوق ما را یک هفته بعد بدهند. هفته بعد که به محل شرکت رفتیم گفتند برگه ای امضا کنید که حقوق تان را گرفته اید اما ساعت دوازده شب حقوق به حساب تان واریز می شود. چند نفر امضا کردند ولی من و چند نفر دیگر امضا نکردیم.آن شب نه برای ما که امضا نکرده بودیم و نه برای آنها ه امضا کردند پولی واریز نشد.

در حال حاضر من دنبال این هستم که چگونه از این شرکت شکایت کنم که هم حقوقم را بگیرم و هم سفته ام را. به اداره کار هم مراجعه و شکایت کرده ایم ولی مدرکی نداریم.

پرسیدم: آیا با این شرکت قرارداد کاری امضا کردید که طرفین یعنی شما و شرکت نسبت به یکدیگر تعهداتی داشته باشید؟

پاسخ داد: خیر. قرارداد کتبی نبود و فقط شفاهی بود.

• سفته را با قید ضمانت انجام کار امضا کردید یا تنها امضا کردید؟
• قصد داشتم بنویسم جهت تضمین انجام کار ولی مسئول شرکت بالای سرم ایستاد و فرصت نوشتن نداد و فقط امضا کردم و تحویل دادم.

پاسخ :

چند تذکر به مسعود و بقیه جوان هایی که دارند وارد بازار کار می شوند:

• شاید چون این کار اولین کار مسعود بوده و از حقوق خود به عنوان یک کارمند اطلاع نداشته، نتوان از او ایرادی زیادی گرفت. ولی در کل بهتر است هرکس قبل از شروع کار به حداقل قوانین و حقوق تا حدی که نه سرش کلاه برود و نه سر کسی کلاه بگذارد و باعث ضرر و زیان کسی بشود، آشنا باشد. در قدیم سردر بازارهای سنتی می نوشتند: ” هرکس می خواهد در بازار کار کند اول فقه بیاموزد و بعد تجارت کند.” یعنی احکام بازار و تجارت را تا حدی را بداند. امروز هم شاید بهتر باشد در کنار درس های تخصصی در دانشگاه اطلاعات اولیه حقوقی به دانشجویان آموزش داده شود تا آگاهانه  آماده ورود به بازار کار  شوند.
• در هر کاری که وارد می شوید، حتی برای چند روز یا یک ماه کار یا چندماه اول ، باید قرارداد با کارفرما امضا شود. در این نوع قراردادهای کاری در مقابل ارائه خدمات از طرف مستخدم، کارفرما نیز متعهد می شود که حقوق وی را حفظ کند. البته بسیار محدود و کم و در حد مفاد قرارداد کاری که روزانه یا ماهانه یا سالانه است. یعنی کارفرما بعد از پایان دوره هر قرارداد مختاراست که ادامه کار مستخدم را بخواهد یا نخواهد و در صورت تمایل می تواند قرارداد را تجدید کند یا نکند و مستخدم هم هیچگونه اعتراضی نمی تواند بکند. اگر در طول مدت قرارداد کارفرما در انجام تعهداتش کوتاهی کرد، کارگر یا همان مستخدم در همان محدوده زمانی قرارداد می تواند شکایت کند ولی برای تجدید دوره یا عدم آن نمی تواند شکایتی از کارفرما داشته باشد.
• دادن سفته، چک یا هر تعهد دیگری به کارفرما برای تضمین مفاد قرارداد باید با دقت صورت بگیرد. چک و سفته در حکم اسناد تجاری است و قابل پیگیری در محاکم قضایی. یعنی دهنده یا امضا کننده چک و سفته خود را در مقابل دارنده چک و سفته متعهد می سازد و این امر به راحتی در محاکم حقوقی و کیفری قابل پیگیری است. بنابراین نباید به راحتی آن را امضا کرده و بدون قید و شرط و حتی با قید و شرط به شخص یا سازمانی داد. حال اگر قیدی در آن گذاشته شود از شکل کیفری خارج و فقط حقوقی می شود. مثلا در سفته شما اگر قید تعهد انجام کار مشخص یا تضمین کار بود، الان مشکلی نبود و وجود قراردادی که ضمن آن این سفته پرداخت می شود کار را راحت تر می کرد.
• شما قرادادی امضا نکرده اید و تنها خود را متعهد به پرداخت 30 میلیون تومان به صاحب سفته کرده اید که قابل پیگیری از طرف کارفرماست. حال بهتر است با مصالحه نزد کارفرما بروید و سعی کنید سفته خود را از ایشان باز پس بگیرید. و اگر نتوانستید با توجه به اینکه او خلاف قانون رفتار کرده و بدون قرارداد و بدون ثبت شرکت افرادی را به کار گرفته و سفته هایی دریافت کرده  به عنوان کلاهبرداری تحت پبگرد رار می گیرد.
• برای اینکه شکایت شما مستند قانونی داشته باشد(چون در حال حاضر هیچ قرارداد و یا کپی سفته ای ندارید) بهتر است ابتدای کار، برای کارفرما اظهارنامه ای تنظیم و ارسال کنید و جریان کار شرکت و کارفرما و به کارگیری نیرو بدون قرارداد و گرفتن سفته را بنویسید و به ایشان اخطار دهید تا در مهلت قانونی جواب اظهارنامه را بدهد. و اگر پاسخ داد یا امضا کرد یا حتی فقط به ایشان ابلاغ شد و مامور ابلاغ در پشت آن ابلاغ به ایشان را ذکر کرد، برای شما مستند قانونی برای شکایت در مراجع قانونی اعم از دادگاه یا دیوان عدالت اداری خواهدبود. بدون مستند قانونی هیچ کس نمی تواند شکایت کرده و درخواست احقاق حق داشته باشد.
• برای تنظیم اظهارنامه با دردست داشتن کارت ملی و شناسنامه به یکی از دفاتر الکترونیک قضایی که در بعضی از دفاتر اسناد رسمی تاسیس شده مراجعه کنید و آنجا مطالبی را که از قبل آماده کرده اید برایتان تایپ و از طریق اینترنت برای مراجع قانونی برای تشریفات قانونی و بعد برای مخاطب شما ارسال می شود و در مهلت قانونی نیز از ایشان پاسخ می خواهند و به شما اطلاع می دهند.

برای هر شکایت و دادخواست دیگر نیز می توانید به این دفاتر مراجعه کنید. فراموش نکنید آگهی های نشریات دلیل صحت آنها و واقعی بودن محتویات آنها نیست و نمی توانید به این آگهی ها به عنوان مجوز عمل خود استناد کنید.