پدر، مادر، من راستگویی را از شما می آموزم

عطیه سادات یاسینی/

اگر چه کودکان بخوبی می دانند که دروغ گفتن بد است و به قول خودشان دروغگو دشمن خداست،اما باز به علت های مختلف دروغ می گویند. برای چاره یابی این مشکل باید علت دروغ گفتن بچه ها را پیدا کرد .

مادری می گفت: پسرم هیچ وقت به من حرف راست نمی زند. نمره هایش را از من پنهان می کند. هر وقت دیر به خانه می آید و از او می پرسم کجا بودی،به من دروغ می گوید. برای هر کاری، دروغی آماده دارد که تحویلم دهد.

مادر دیگری می گوید: دخترم دروغ های عجیب و غریب به معلمش می گوید. یک بار گفته بود مادرم مریض است و در بیمارستان بستری شده. بار دیگر گفته بود پدرم به مسافرت خارج از کشور رفته.وقتی از او می پرسم چرا این حرفها را می زنی،نگاهم می کند و جوابی نمی دهد و همین، حال مرا خرابتر می کند.

پدری می گفت:انگار دروغ گفتن عادت بچه من شده. جلو روی من کاری رو انجام میده. وقتی از او می پرسم چرا این کار را می کنی می گوید من نکردم. گاهی آنقدر با دروغ هایش مرا عصبانی می کند که مجبور می شوم کتکش بزنم.

 

کودکان بیش از همه از پدر و مادر خود تقلید می کنند. بکوشیم برای آنها الگویی شایسته باشیم.

 

چرا دروغ می گویند؟

راستی چرا بچه ها دروغ می گویند؟ آیا ذاتا دروغگو هستند یا دروغ را از ما بزرگترها یاد گرفته اند؟ آیا رفتار ما طوری است که آنها را مجبور به دروغ گفتن کرده و یا از دروغگویی خوششان می آید؟

در واقع هیچ بچه ای دروغگو دنیا نمی آید، بلکه آن را مثل بقیه کارها و رفتارهای دیگر کم کم از ما یاد می گیرد.اگر چه کودکان بخوبی می دانند که دروغ گفتن بد است و به قول خودشان دروغگو دشمن خداست،اما باز به علت های مختلف دروغ می گویند. مهمترین علت دروغ گفتن بچه ها را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

1-خشونت : خشونت با کودکان بخصوص کتک زدن آنها باعث می شود که بچه ها از پدر و مادر خود بترسند و از ترس به آنها دروغ بگویند. بزرگترین علت دروغ گفتن بچه ها همین ترس از بد رفتاری و خشونت بزرگترهاست.

 

2- تقلید : تقلید کودکان از بزرگسالان علت دیگر دروغگویی آنهاست. پدر و مادری که خود دروغ می گویند،چطور انتظار دارند فرزندشان راستگو باشد؟ بچه ها بیشتر از آنکه حرف های بزرگترها را گوش کنند، از کارهای آنها تقلید می کنند.

 

3-توقع زیاد: توقع ما از کودکان مان اگر از حد سنی و تونایی آنها بیشتر باشد، چون نمی توانند انتظار ما را بر آورده کنند، باعث دروغگویی آنها می شود.

 

4- کمبود محبت و جلب توجه:  کمبود محبت و بی توجهی به کودک نیز یکی دیگر از علت های دروغگویی کودکان است. وقتی به حد کافی به فرزندان مان محبت و توجه نمی کنیم، آنها برای جلب نظر ما دروغ می گویند.

 

5- ملامت و  مقایسه:  ملامت و سر زنش زیاد و مقایسه دائم بچه با کودکان دیگر سبب می شود او خود را کمتر از دیگران بداند و احساس تقصیر،گناه و حقارت کند و برای سر پوش گذاشتن روی این احساس ها، به دروغ خود را بهتر از آنچه هست، نشان دهد.

 

6- امر و نهی زیاد : مخالفت با کودک و امر و نهی زیاد به او و جلوگیری مدام از کارهایی که می خواهد اتجام دهد، باعث لجبازی او می شود و لجبازی،دروغگویی کودک را بدنبال دارد.

 

7- خیال پردازی : خیال پردازی زیاد کودکان به خصوص در سنین پایین سبب می شود که بچه ها به قول مادر دروغ های عجیب و غربی بگویند. کودک در این دوران هنوز تقاوت واقعیت و خیال را بخوبی درک نمی کند و گاهی آرزوها، نگرانی ها و خیال پروری های خود را به عنوان پیشامدهای واقعی تعریف می کند.

 

با محبت کافی به فرزندان مان، رشد عاطفی آنان را تضمین کنیم.

 

چه کنیم که بچه ها دروغ نگویند؟

اگر کودکی دروغ میگوید به جای اینکه عصبانی و ناراحت شویم،بهتر است آرامش خود رو حفظ کنیم و سعی کنیم بفهمیم چرا دروغ میگوید؟کدام یک از این علتها باعث دروغگویی او شده؟پیدا کردن علت هر کار شرط اصلی و مهم درمان و پیشگیری از آن است.

 

طبیعت کودکان با خشونت و اجبار سازگاری ندارد.

 

بنابر این بهتر است به نکات زیر توجه کنیم:

• با کودکان خشونت نکنیم و رابطه خود را با آنها بر اساس ترس قرار ندهیم.
• از آنها بیشتر از حد توانشان انتظار نداشته باشیم.
• به اندازه کافی به آنها محبت و توجه کنیم.
• آنها را سر زنش و ملامت نکنیم و از مقایسه آنها با دیگران خود داری کنیم.
• در راستگویی برای آنها الگو باشیم، بخصوص به آنها و در حضورشان دروغ نگوییم.
• با امر و نهی دائم خود، کاری نکنیم که آنها با ما لجبازی کنند.
• با استفاده از قصه، نمایش، نقاشی و بازی، خیال پردازی آنها را پرورش دهیم و آنها را به جهت مثبت هدایت کنیم.

 

اگر کودک ما دچار مشکل است، ریشه آن را باید در رفتار خود جستجو کنیم.

 

اگر نکات فوق را با دقت مورد توجه قرار دهیم و تا حد امکان آنها را اجرا کنیم و در صورت لزوم رفتار خود را تغییر دهیم، مسلما نه فقط دروغگویی فرزندان مان را بر طرف می کنیم، بلکه بموقع و قبل از آن که به دروغ گفتن عادت کنند، می توانیم از آن پیشگیری کنیم .

باتشکر از دکتر فاطمه قاسم زاده، معاونت پیشگیری سازمان بهزیستی کشور.

/انتهای متن/