مجله زن روز : از مسابقه “دختر بهار” تا “دختر شایسته”

تاریخ را ورق می  زنیم و به 54 سال پیش برمی گردیم.

در سال 1343 اولین شماره مجله زن روز برای مخاطب دختر و زن ایرانی منتشر شد. “مسابقه  دختر بهار” روی جلد این اولین شماره این مجله مطرح شد.

 مجله زن روز بدون اغراق یکی از پر طرفدار ترین مجلات زنانه قبل از انقلاب بود که در دوران پهلوی دوم (اوایل دهه 40) با سردبیری مجید دوامی انتشار پیدا کرد.

 

مجید دوامی با طرح تاسیس مجله زن روز برگشت

مجید دوامی  روزنامه نگار کهنه کاری بود که مهم تر ین سابقه اش به دوران ملی شدن صنعت نفت و دادگاه مصدق مربوط می شد و گزارش‌ها و مصاحبه‌های جنجالی‌اش در این زمینه. او از بیست سالگی همکاری خود را با روزنامه اطلاعات آغاز کرده بود. پس از کودتای ۲۸ مرداد برای تحصیل به آمریکا سفر کرد و با مدرک فوق لیسانس در رشته روزنامه‌ نگاری به ایران بازگشت و سردبیر روزنامه اطلاعات شد.

دوامی در کارنامه کاری اش، سردبیری مجله اطلاعات هفتگی و مجله روشنفکر را هم داشته است.

دوامی در ابتدای دهه 40 برای گذراندن یک بورس مطالعاتی برای بار دوم به آمریکا رفت و در بازگشت از این سفر بود که توانست موافقت مصطفی مصباح‌ زاده، صاحب امتیاز روزنامه کیهان را برای تاسیس مجله زن‌ روز به مدیریت فروغ مصباح زاده و سردبیری خودش پایه ‌گذاری کند.

دوامی پس از پیروزی انقلاب از ایران رفت  و مدت ۲۸ سال بدون فعالیت خاصی  در اروپا و امریکا زندگی کرد. وی در هفت سال پایانی عمرش به بیماری آلزایمر مبتلا شد و در نهایت در اسفند ماه ۱۳۸۵ در خانه سالمندان در کشور نروژ درگذشت.

 

مجله ای جذاب و پرتیراژ

مجید دوامی بر اساس  طرح خود وی در سال ۱۳۴۳ شمسی (۱۹۶۵میلادی) انتشار پر تیراژ ترین مجلهٔ تاریخ ایران یعنی هفته‌ نامه زن روز را با مدیریت فروغ مصباح زاده و سردبیری تام الاختیار خودش پایه گذاری کرد.

این مجله ی پر طرفدار، بعد از اصلاحات مشهور به ” انقلاب شاه و ملت”، در سال 43 به نوعی پای  مدرنیته و فمینیسم را در ایران به صورت کاملا جدی باز کرد .

تا پیش از انتشار مجله زن روز، مجلات دیگری بودند که سعی در اشاعه غرب گرایی و تبلیغ نوع پوشش و آداب زندگی غربی را در بین مردم ایران داشتند؛ ولی بعد از آمدن مجله زن روز، که با جذابیت های بسیار بالا و نگاهی تخصصی در حوزه امور زنان و سبک زندگی به میدان آمد، عملا این مجله هفتگی گوی سبقت را از بقیه رقبا ربود و به پر مخاطب ترین مجله ی ایران تبدیل شد.

مجله زن روز که بیشتر مخاطبانش زنان و دختران جوان و گاه نوجوان بودند، از همان شماره اول، توانست مخاطبینش را شیفته خود کند. عناوین جذابی که باعث این شیفتگی برای مخاطب می شد  شامل این موارد بود:

داستان های دنباله دار ایرانی و خارجی ، زنان در فرهنگ های مختلف، پرونده اجتماعی جنایی، اخبار روز بازیگران داخلی و به خصوص بازیگران خارجی و…

یکی از مهم ترین عناوین مجله زن روز که از همان شماره اول روی جلد هم مطرح شد، “انتخاب دختر بهار” ( که بعدها به دختر شایسته تغییر کرد)بود.

 

مسابقه دختر بهار با کلی جایزه

مسابقه دختر بهار یکی از عناوین روی جلد اولین شماره مجله زن روز بود که با تیتر جذابش توانست از همان ابتدا توجه مخاطبین را به خود جلب کند . این مسابقه که در آن قرار بود شایسته ترین دختر ایران انتخاب شود، در تبلیغ خود شرایط انتخاب این دختر را اینگونه بیان کرد:

” دوشیزه ای بین 16 تا25 سال، با هوش، مهربان، جذاب، باسلیقه، خوش لباس، اهل ورزش، خوش اندام، خوش عکس، رمانتیک و امروزی، تو دل برو و… که در بین خانواده و دوستان محبوب باشد و خانواده محترمی داشته باشد. “

از همان ابتدای کار هم جوایز دختربهار انتخابی   اینطور مطرح شد :

” داشتن عنوان دوشیزه بهار، چاپ عکس تمام قد در مجله زن روز، سفر هشت روزه به پاریس یا لندن و یا رم یه خرج مجله زن روز، یک فصل بلیط مجانی سینما، هفت روز مهمان یکی از پلاژ های شمال ( ویلا های کنار ساحل) ، پنجاه صفحه موسیقی به انتخاب خودتان به همراه یک گرامافون برقی و…”

شرکت کنندگان در این مسابقه می بایست یک قطعه عکس آتلیه ای را به همراه مختصری از بیوگرافی خود که شامل وضعیت تحصیلی، طول قد، وزن و… را برای مجله زن روز بفرستند.

KrogerFeedback Fuel Points Offer to win For Free

البته در عمل منظور از عکس آتلیه ای یک عکس بدون هر نوع پوشش سر اعم از روسری و … بود؛ عکسی که معمولا قبل از رفتن به آتلیه طبعا برای برازندگی و زیبایی هر چه بیشتر باید به آرایشگاه و … هم می رفتند. دختر باحجاب عملا نمی توانست در این مسابقه شرکت کند و مواردی از این قبیل هم پیش آمده بود.

دختر بهار ملکه زیبایی نیست!

در ابتدای امرعنوان “دختر بهار” ذهنیت بسیاری از مخاطبان را به سمت مسابقه ای مشابه به نام “مسابقه ملکه زیبایی” می کشاند. با توجه به زمینه های فرهنگی و اعتقادی مردم پیش بینی می شد که چنین تصوری از مسابقه دختر بهار باعث شود که کسی حاضر نشود به دخترش اجازه ورود به چنین مسابقه ای را بدهد. ضمن این که احتمال می رفت که خیلی از مردم فکر کنند قرار است فقط زیباترین، پولدارترین و … دخترها در این مسابقه شرکت کنند و در نتبجه علاقه ای به شرکت در این مسابقه که هیچ شانسی برای پیروزی در آن برایشان نبود، نداشته باشند.

برای همین هم مجله زن روز که شاهد استقبال کم از این مسابقه در ابتدای کار بود، مجله سعی کرد به تمام سوالات احتمالی مردم در مورد مسابقه دختر بهار  پاسخ بدهند.

مهم ترین نکته فرق بین ملکه زیبایی و دختر بهار بود. مجله زن روز توضیح داد که دختر بهار فرقش با مسابقه ملکه زیبایی که در آن روزها در سطح جهان برگزار می شد، این بود که لزوما دختر بهار زیباترین دختر ایران نیست بلکه شایسته ترین و بروز ترین دختر است و این هیچ ربطی به  صرف مساله زیبایی و جذابیت ظاهری دختر ندارد.

 

توجیه های جالب

در آن زمان مردم نسبت به مجموعه اطلاعاتی که مجله زن روز در مورد کاندیداهای مسابقه دختر بهاراز شرکت کنندگان می خواست، احساس خوبی نداشتند(مثل قد و وزن و خوش عکس بودن و …) و حتی در این زمینه دست به اعتراض زدند. به خاطر همین هم مجله زن روز در چند صفحه به توضیح چرایی این شرایط پرداخت.

طبق توضیح مجله زن روز، هدف از دانستن “قد و وزن” پی بردن به این مساله بود که دختر مورد نظر اهل ورزش هست یا نه !( یکی از شروط مسابقه، اهل ورزش بودن دختر مورد نظر بود)

 هدف از بیان شرط “خوش عکس بودن” این بود که مجله از چاپ عکس های زشت معذور است. ضمن این که  چگونه ظاهر شدن در مقابل دوربین و دانستن بهترین زاویه چهره یکی از معیار های خوش سلیقگی و به روز بودن آن دختر به حساب می آید!

در توضیح ملاک “خوش پوشی” هم عنوان کردند که منظورشان خوش سلیقگی است که در مورد افراد ساده پوش حتی می تواند معنای ساده بودن درعین خوش سلیقگی را  هم بدهد!

مهم تر از همه اینکه منظور از “خانواده محترم” در واقع جایگاه اجتماعی- اقتصادی  پدر یا مادر نبوده است، بلکه منظور، داشتن یک شغل آبرومندانه برای سرپرست خانواده بوده است!

در واقع به نظر می رسید که منظور از چنان ملاک هایی و چنین توضیحات و توجیهاتی این است که در حد امکان گروه های وسیع تری از مردم و دختران جوان را متقاعد سازند که شرکت در این مسابقه هم کار خوب و درستی است و هم خیلی عملی و راحت.

در حالی که واقعیت امر این بود که مجموعه این عناوین و ملاک ها عملا مربوط به اقشاری از جامعه بود که از نظر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مخصوصا اعتقادی دارای ویژگی های خاصی بودند که در اصل  بقیه مردم با همه مشکلات و محرومیت ها و … باید مثل اینها بشوند و یا لااقل ادای این گروه های اجتماعی خاص را دربیاورند. مسابقه دختر بهار عرصه ای بود برای نشان دادن این گروه های اجتماعی خاص و جذابیت های شان  به دلیل سبک زندگی مایل به غربی شان. طبیعتا دختربهاردختری بود که در این قالب خاص مطرح می شد.

 

اخبار و اطلاعات کامل ملکه های زیبایی

چون با وجود همه توضیحات باز هم مردم فرقی بین انتخاب ملکه زیبایی و دختر بهار نمی دیدند، مجله زن روز شروع به پخش اخبار انتخاب ملکه زیبایی در خارج از کشور کرد که در طی آن با عنوان ریز جزئیات شرایط ملکه های زیبایی که شامل سایز مجاز سینه ، کمر و … می شد و نیز عکس هایی که ملکه های زیبایی می بایست برای مجله ها می فرستادند که معمولا با مایو های دو تکه و بسیار برهنه بود، کم کم مردم به فرق های بین دو مسابقه که البته شروع راه مشترکی بود، پی بردند.

بعد از این اتفاقات قشر کمی از مردم که در آن زمان روشنفکر و امروزی حساب می شدند، برای اجازه ورود دختران شان به این مسابقه پا پیش گذاشتند و از شماره های بعد هر بار عکس و بیوگرافی مختصری از هر دختر شرکت کننده در صفحه ای مخصوص این مسابقه گذاشته شد.

ادامه دارد…

/انتهای متن/