من و زندگی خصوصی ام، همین الان یهویی
در فضای مجازی و مخصوصا اینستاگرام براحتی می توان ردی از زندگی خصوصی آدمها پیدا کرد که بقیه مردم را ، هر که باشند، در ان شریک می سازند. کاری هم ندارند به عاقبت این سهیم کردن ها و این که تا چه حد و تا کجا می شود به همه آنهایی که آن طرف این ارتباطند اعتماد کرد و اصلا چرا باید اعتماد کرد؟
سردر آن نوشته اينستاگرام ولي وقتي وارد مي شوي نه دري هست، نه پيكري. علاوه بر آدم های سرشناس، افراد معمولی هم در اینجا برای خودشان بروبیایی دارند. بعضی ها مرفه بی دردند و برخی پری قصه ها. یکی دم از نویسندگی می زند و خود را چخوف معاصر می داند، دیگری یک شبه شاعر می شود، یکی فیلسوف است، دیگری بی خوابی های شبانه اش را به پای عرفان می گذارد و از مسلک هایش می گوید. هر کدام از اینها هم از نگاه خودشان محتواهای درجه یکی تولید مي كنند كه هیچ پژوهشگاه تخصصی طی چندین سال نتوانسته راهی که آنها یک شبه رفته اند، بپیماید!
البته ظاهر و فرم و عکس هم حرف اصلی را می زند در این فضا. یکی عکس چهره اش را می گذارد، خیلی ساده و بی آرایش و … ! دیگری با اندامش و یا کفش و لباس و … عرض اندام می کند و حتی بعضی با مدل روسری و … !
بالاخره هر کس دارد در اینستاگرام همه ی تلاشش را می کند که به هر شکل و قیمتی براي خودش لايك جمع کند.
در این گزارش می خواهیم به موضوع حضور افراد در فضای مجازی بپردازیم وقتی این حضور با دردسر برای خودشان یا دیگران همراه است و گاهی البته فراتر از این با حضورهایی در این فضا مواجهیم که خواسته یا ناخواسته آسیب زاست و مشکل آفرین. در این میان دیدن بعضی آدمها در میان صاحبان پیج و فالوورها از قشرهایی که بظاهر مذهبی تر و مقیدترند، کمی تعجب آور و تامل برانگیز است و این سوال را پیش می آورد که آیا در فضای مجازی نباید حدوحدودی برای رفتار و گفتار و مناسبات داشت و این حد و حدود فقط متعلق به دنیای واقعی است؟
زندگی یکنواخت و روزهای شبیه به هم
با نام مستعاری که در فضای اینستاگرام شناخته شده، خودش را معرفی می کند. “میترا هستم، 29 سال دارم.”
آن طور که خودش می گوید مدتهاست که زندگی اش یکنواخت شده است.
“می دانم که وقت ازدواجم است ولی کو شوهر؟ اکثر پسرها که پیشقدم می شوند برای آشنایی پیش از ازدواج نیست. فقط می خواهند آشنا شوند و در همین حد آشنایی هم باقی بمانند. بعد از گرفتن مدرک کارشناسی در شرکتی مشغول به کار شدم. صبح از ساعت 9 سرکارم تا حدود هفت هشت شب. مدتها بود که زندگی ام یکنواخت و همه روزهایم شبیه به هم شده بود.”
هر کاری می کنم تا فالوورهایم بیشتر شود
میترا به قول خودش احساس کریستف کلمب را دارد بعد از کشف قاره آمریکا، وقتی فضای اینستاگرام را کشف می کند:
” با واردشدن به اینستاگرام زندگی ام از این رو به آن رو شد. تا قبل از آشنایی با این فضا اکثراوقات بی حال و کسل بودم. حوصله هیچ کس و هیچ کاری را نداشتم. اما حالا سعی می کنم کارهایم را زود انجام بدهم تا برای یک لحظه هم که شده صفحه ام را چک کنم.”
از میترا می پرسم تا به حال بواسطه این همه گشت زدن در این فضا با مشکل خاصی هم برخورد کرده یا نه،می گوید:
“ببین من نزدیک 2 هزار فالوور دارم. هر کاری می کنم تا فالوورهایم بیشتر شود. طبیعی است که هر روز یک مزاحمت و یک مشکل جدید هم برایم ایجاد شود. عکس ها و پیشنهادهای ناجوری از طرف آقایان دریافت می کنم که قابل گفتن نیست. اما دیگرمعتادش شده ام و تمام ناراحتی ها و مزاحمت هایش را پذیرفته ام. وقتی در این فضا هستم یادم می رود که دختر دم بخت هستم و باید خودم را آماده ازدواج کنم و مهارت های زندگی را یاد بگیرم. اصلاً آن لحظه وارد دنیایی می شوم که آنقدر جذاب است که غم و غصه هایم را فراموش می کنم.”
دلربایی با سوء استفاده از ظاهر مذهبی
اسمی کاملا مذهبی دارد و در تصاویری که از خود می گذارد همیشه چادر به سر دارد، اما با آرایش غلیظ. سن و سالش کمتر از 27-26 را نشان می دهد اما ظاهراً دایره اطلاعاتش در حد یک پیرزن 62-63 ساله است! در مورد همه چیز حرف برای گفتن دارد، از دکوراسیون خانه گرفته تا شعر و عرفان. گاهی هم عکس هایی بارگذاری می کند به عنوان مثلا ” من و غذای امشبم همین الان یهویی” یا “مرتب کردن کیف لوازم آرایشم”! بعضی وقت ها هم پیام صوتی می گذارد با صدایی که همراه است با ناز و کرشمه ای فراوان!
با این که خود را متأهل معرفی کرده، اما اکثر دنبال کننده های او پسران جوان هستند که اتفاقا آنها هم ظاهرا مذهبی اند!
کافیست در این میان کسی از در تذکر و … وارد شده و انتقادکی به حرکات و سکنات این خانم در این فضا بکند، به سرعت برق و باد بلاکش می کند!
سوالی که این جا پیش می اید این است که از لحاظ اخلاقی و دینی حدی برای تعامل و حرف و صحبت و عکس و … در فضای مجازی برای زنان و مردان هست یا نه؟
آدم مذهبی اصلا یعنی چه؟ همین که آدم یک اسم مذهبی داشته باشد و یک چادر، حالا به هر کیفیتی، می شود مذهبی؟
آیا در فضای مجازی حدود شرعی برای اعمال و رفتار و گفتار افراد نیست؟
واقعی یا مجازی فرقی ندارد،رعایت قوانین اسلامی تکلیف است
دکتر مریم محمود زاده استاد حوزه و دانشگاه در خصوص حد و حدود درست ارتباط میان زن و مرد در فضای مجازی می گوید:
“همان قوانین و حد و مرزهای احکام و روابط زنان و مردان در دنیای واقعی در فضای مجازی نیز باید رعایت شود. در واقع ملاک حرمت یک سری کارها و سخنان، اموریست مثل ایجاد لذت ناصحیح که به دنبال آن فساد می آید؛ فسادی که متاسفانه ممکن است بنیاد خانواده ها را به باد بدهد یا برای خود دختران و زنان کلی دردسر درست کند. پس با همین ملاک ها در فضای مجازی هم باید وارد شد وگرنه بیم آن می رود که بعضی شیوه های سخن گفتن وچت کردن و تعامل ها باعث فساد شود که مسلما از لحاظ شرعی این امور حرام است. این موارد شامل هرگونه ارتباط ازقبیل صحبت کردن، چت کردن، نوشتن مطلب، پیام صوتی یاتصویری، ارسال عکس و فیلم متعلق به خود یا دیگران، به اشتراک گذاشتن عکس های فردی، خانوادگی، دوستانه، قراردادن عکس با لباس و آرایش نامناسب باشد که افراد غریبه می بینند.”
این استاد حوزه و دانشگاه گریزی به استفتائات دراین مورد می زند و می گوید:
“در استفتائات حضرت آیت آلله خامنه ای هم حدود شرعی برای ارتباط با نامحرم آورده شده که «به طور کلی ارتباط با نامحرم که مستلزم مفسده بوده یا خوف وقوع در حرام در این
میان باشد، جایز نیست.» ایشان حتی در خصوص فالو یا لایک کردن جنس مخالف در فضای مجازی، حدودی قائل شده و فرموده اند: “خوف وقوع حرام در میان باشد، جایز نیست.”
در واقع هیچ نوع صحبت یا شوخی با مرد و زن بیگانه به شکل صوتی، تصویری یا نوشتاری که احتمال فساد داشته باشد، جایز نیست.”
مراقب سلامت خود در فضای سایبری باشید
این استاد حوزه صحبت های خود را خطاب به همه کاربران فضای مجازی مخصوصا آنها که خود را متدین می دانند، این گونه به پایان رساند:
“تمام خانم ها و آقایان جوانی که در این فضای مجازی وارد می شوند باید مراقب سلامتی روح و ذهن و اخلاق خود باشند و مخصوصا کسانی که برای اعمال و رفتارهای خود معیار و شاخص دینی دارند، باید بدانند که در این فضا هم حدو حدود شرعی هست و مراجع تقلید بروشنی در این مورد فتوا داده اند و حتما باید در فضای سایبری هم رعایت حدود اخلاقی و شرعی را بکنند.”
سیاستگذار بی تقصیر نیست
با دکتر سید عبدالرسول علم الهدی هم که مقاله ای با عنوان “پدیدار شناسی ارتباط عفیفانه در زندگی سایبری” در همایش حجاب و عفاف ارائه کرده است، در مورد مشکلات در این فضا گفت و گویی داشتیم:
“این موضوع یک مقدار به سیستم سیاستگذاری دولتی و سیستم تکنولوژی ارتباطی وابسته است و بیشتر آن به رفتارهای کاربران مربوط می شود. طی این مقاله و تحقیقاتی که در این خصوص داشتم، رفتارهای کاربران را بیشتر بررسی کردم اما با این حال از نقش حوزه سیاستگذاری و تکنولوژی ارتباطی جدید نمی توان غافل ماند و آنها را بی تقصیر تلقی کرد.”
وی صحبت های خود را با مثالی تکمیل می کند و می گوید:
“به عنوان مثال آمارها نشان می دهد درصد زیادی از دانلودهای کشور در خصوص فیلم های پورنو است. معلوم است این میزان مصرف خطرناکی است. در فضای تکنولوژی ارتباطی می تواند برای این سیاستگذاری مناسبی انجام شود. ما باید در اصلاح رفتارهای کاربران به سمت سیاستگذاری های تربیتی برویم. آموزش و پرورش، آموزش عالی، کانون های فرهنگی مساجد، کتاب نوشتن در این خصوص، بحث کردن، مربیگری برای بالا بردن سواد سایبری قطعاً همه اینها می تواند موثر واقع شود.”
یک بند قانون برای صیانت از کودکان نداریم
دکتر علم الهدی ادامه می دهد:
“به نظر می رسد در استفاده از شبکه های اجتماعی کمی از آن طرف بام افتاده ایم، چراکه کشورهای سازنده این شبکه ها قوانین مشخصی را برای کاربران در سنین مختلف دارند و این طور نیست که هر کسی هر چیزی را که بخواهد منتشر کند. اما متأسفانه در کشور ما اینگونه نیست. ما یک بند قانون برای صیانت از کودکان در فضای سایبری نداریم و این برای جامعه ما یک فاجعه است.”
نرم افزار یا فضای مجازی خاص کودکان
وی در پایان خاطرنشان می کند:
” من بین کنشگری رفتارهای کاربران با حوزه سیاستگذاری پیوندی برقرار می کنم و معتقدم اگر دولت بخواهد کارهای جدی تری در فضای سایبری به جهت اخلاقی انجام دهد، حتماً باید به سمت اختراع و تولید تکنولوژی های خاص پیش برود. نرم افزا و فضای مجازی داخلی یا همان اینترانت خاص کودکان در صورت راه اندازی، کارهای قابل تقدیری است که باید برای آن فکر بشود. در صورتی که بستر آن ایجاد شود و شرکت های خصوصی هم به این حوزه تمایل پیدا کنند، آن وقت مواجه می شویم با فضای سایبری پاکی که تولید خودمان است و کمترین آفت را برای کاربران مخصوصا کودکان و نوجوانان دارد.”
/انتهای متن/
