آقایان محترم! آیا تنها زیبایی ظاهری زنان شما را مجذوب می کند؟

دغدغه هایی پیرامون مدیریت بدن، تأثیر فضای مجازی و رسانه های متعدد بر بازسازی هویت و همچنین اهمیت یافتن جراحی های زیبایی در میان جوانان که منجر به جایگزینی مفاهیم سطحی به جای معانی پیچیده و والا شده، از جمله مباحثی بود که کارشناسان در نشست “مدیریت بدن در جامعه”  مورد تحلیل و بررسی قرار دادند.

نمایش مستند “دماغ به سبک ایرانی”

 در ابتدای این نشست  مستند “دماغ به سبک ایرانی” ساخته ی مهرداد اسکویی به نمایش درآمد. محتوای این مستند اجتماعی پیرامون دغدغه و تب روز افزون افراد جامعه ما خصوصا زنان و دختران جوان به عمل زیبایی بینی است.

کارگردان این مستند برای بررسی و کنکاش در مورد علل افزایش جراحی بینی در ایران، به میان دختران نوجوان که علاقه به این عمل دارند، خانم ها و آقایان جوان که جراحی بینی انجام داده اند، پزشکان جراحی زیبایی، علما و حتی افرادی که بینی بزرگی دارند اما قصد انجام عمل زیبایی ندارند، رفته است و آنها انگیزه های متعددی چون زیباتر شدن، مد، انتخاب همسر و ازدواج، خوشایند دیگران بودن، علاقه به تنوع گرایی، پیشنهاد اطرافیان، پذیرش در جمع ، نبود اعتماد به نفس، تغییرات ارزشی، عدم ارائه الگوی مناسب توسط جامعه، تبلیغات ماهواره و مواردی از این دست را دلایل شیوع عمل زیبایی در بین نسل جوان عنوان کردند.

در این مستند جمله ی یکی از پزشکان در حین عمل بینی یک پسر جوان بسیار قابل تأمل بود:

“آقایان قدر زیبایی های قدرتمند و مردانه خود را نمی دانند و به نظر من این تفاوت هاست که ارزش ها را می سازد!”فرهنگ مصرفی، جامعه مصرفی و مادی شدن فرهنگ

جلسه با سخنرانی دکتر ابراهیم اخلاصی بود متخصص جامعه شناسی پزشکی ادامه یافت:

“بحث اهمیت یافتن بدن باعث تولید ادبیات خاصی در جامعه شناسی شده است و همانطور که در فیلم مستند هم به نمایش درآمد، رسانه ها، مذهب و وجود مفاهیمی چون هویت یابی و معنایابی زندگی، همه بر نوع نگاه بر بدن تأثیرگذارند. از طرفی اهمیت یافتن بدن را از چند منظر می توان مورد توجه قرار داد: فرهنگ مصرفی و جامعه مصرفی، مادی شدن فرهنگ و کمرنگ شدن مفهوم پذیرش اجتماعی.”

زنان و دغدغه های آنان برای جراحی زیبایی

سپس دکتر زهرا واعظی، جراح ومتخصص زیبایی در رابطه با مراجعین اصلی جراحی های زیبایی گفت:

“دو دسته از افراد هستند که به پزشکان زیبایی مراجعه می کنند: یک سری افرادی هستند که هیچ گاه از بدن خود راضی نمی شوند و دائم می خواهند یک جای بدن خود را ترمیم کنند، این گروه زمینه ی روانی بسیار شدید دارند و باید درمان شوند. بخش دیگر هم انسان های عادی هستند و فقط نیاز به خوب دیده شدن دارند. به اعتقاد من زیبایی و زیبا دوستی را نمی شود نفی کرد ولی آیا واقعا تنها زیبایی ظاهری افراد باعث جذب دیگران و موفقیت شان می شود؟ پس چرا بسیاری از افراد هستند که با وجود نداشتن زیبایی ظاهری، شخصیت های قدرتمند، با نفوذ و بسیار تأثیرگذاری دارند!؟ آقایان محترم آیا تنها زیبایی ظاهری زنان شما را مجذوب می کند؟”

نیاز به دیده شدن و توجه دیگران

او اضافه کرد:

“سن زنان مراجعه کننده به متخصصان زیبایی عموما کمتر از ٥٠ سال است و جالب اینجاست ٢٥ درصد افرادی هم که به مطب های زیبایی مراجعه می کنند پسران ١۸ تا ٢٥ و مردان بالای ٥٠ سال هستند. این درحالیست که ٦٠ درصد کسانی که جراحی های زیبایی در کشور ما انجام داده اند، اصلا نیازی به جراحی نداشته اند! به عنوان نمونه دختر ١٥ ساله به من مراجعه کرد و گفت گونه ی مرا عمل کنید و وقتی دلیل آن را می پرسم می گوید نیاز به دیده شدن و توجه دیگران دارم. یا خانمی ٤٠ ساله به من مراجعه کرد و گفت می خواهم چروک های صورتم را از بین ببرید  و ٢٠ ساله به نظر برسم چون با وجود این دخترهای زیبا در جامعه، می ترسم از روزی که همسرم به من خیانت کند. یا خانمی می گفت: “هر عمل زیبایی که ممکن است را می خواهم انجام دهم تا زیباتر شوم چون همسرم همیشه به من می گفت تو زیبا نیستی و به همین دلیل از او طلاق گرفتم، دیگر نمی خواهم هیچ مردی به من بگوید زیبا نیستم.” و حتی برخی زنان دلیل جراحی زیبایی را بالا رفتن ارزش خود نزد شوهرانشان می دانند و می گویند هر چه برایم بیشتر خرج کند بیشتر قدرم را می داند! بنابرین بنظر می رسد جامعه شناسان نقش بسیار اساسی در بازسازی این ذهنیت های غلط در جامعه دارند  و باید در این زمینه تلاش بیشتری کنند.”

 
تغییر در ارزش های زن بودگی و مردبودگی

دکتر سعید ذکایی هم از ظهور “اقتصاد عاطفی” در جامعه ی امروز  حرف زد و ضمن بیان اینکه رسانه ها و تکنولوژی های جدید عامل بروز این نوع از اقتصاد هستند گفت:

 “امروزه اقتصاد عاطفی در مفاهیمی چون ایجاد حس خوب، امنیت خاطر داشتن و حس خوب به دیگران دادن معنا می دهد. اقتصاد عاطفی، زن را به مصرف کننده و بیشتر دیده شدن تقلیل داده و در پی آن مرد بودن نیز دچار اختلال شده، به نوعی تنوع و چندگونگی در ارزش های مردبودگی و زن بودگی ایجاد شده است. زنی که باید وفاداری، مادری و عاطفه را داشته باشد، امروزه با مصرف کردن احساس هویت می کند و علاقه بیش از حد به مصرف کردن دارد. در واقع ما خوشبختی را به جوانان از طریق مصرف کردن بیشتر، خوب به نظر رسیدن و زیبا بودن انتقال داده ایم. افراد مشهور نیز در این مسأله بی تاثیر نبوده اند؛ آن ها زندگی خصوصی خود را صحنه ای برای قضاوت و ارزیابی و نمایش عمومی نموده و چون علاقه به دیده شدن دارند، می بینیم افراد جامعه آن ها را نمونه ی آرمانی خود کرده اند. “

رسانه های جدید و میل شدید جوانان به ستاره شدن

این جامعه شناس افزود:

 ” ماهواره ها و رسانه ها نیز نقش تعیین کننده در بازسازی بدن و تغییر آن داشته اند طوریکه برخوردشان با بدن مانند بازسازی یک ماشین است.  رسانه های جدید میلی شدید را برای مهم بودن و ستاره شدن ایجاد کرده اند و امروزه سطحی بودن، انتقالی بودن و ساختن چهره ها به طور نمایشی در بسیاری از افراد دیده می شود. مفهوم شهرت، به ظاهر افرد تقلیل یافته و دیگر کیفیت و مفهوم و شخصیت مهم نیست و بعبارتی بدن، شکست و موفقیت افراد را رقم می زند. تغییر در ظاهر جشنی برای اصالت شده چون فرد دوست دارد شبیه دیگران نباشد. جراحی های زیبایی به نوعی رقابت تبدیل شده و حتی می بینیم اعمال جراحی متعدد در ظاهر و بدن از حد عرف گذشته و گاه حوادثی ناگوار هم برای افراد ایجاد کرده است. به نظر می رسد جراحی زیبایی برای بسیاری از نوجوانان ما فرار به فانتزی و تخیل است و نوعی زیستن در دنیای جادویی یعنی فاصله از واقعیت و رسیدن به هیجانات پس از جراحی است. قبلا شاید فقط بخش کوچکی از بدن مورد توجه بود اما امروز افراد تمام بدن از جمله بینی ، گونه، ابرو و غیره را زیر ذره بین برده و این جزئی شدن فرهنگ زیبایی از فرهنگ رسانه ای ناشی شده است. خودشیدایی و لذت طلبی در توجه افراطی به بدن صورت گرفته و چهره ی زیبا سرمایه های مختلفی چون سرمایه اقتصادی ، اجتماعی و حتی جنسی را برای افراد به همراه داشته، به بیانی زیبایی عرصه ای را برای بده بستان ایجاد کرده است.”

بازگرداندن آرامش و احترام از دست رفته به جامعه زنان

ذکایی در آخر گفت: ” تخلیه ی هیجانات و سرکوب ها نیز از طریق جراحی زیبایی صورت می گیرد. مثلا برخی زنان خود را در شرایط زیسته ی نامناسب و مخاطره آمیز می بینند و فکر می کنند جراحی می تواند نقش ترمیمی و جبرانی در حوادث تلخ زندگی شان داشته باشد. بنابراین ما نیازمند کارها و اقداماتی برای مقاومت منفی در برابر این نوع گرایشات و بازگرداندن آرامش و احترام از دست رفته به جامعه زنان هستیم و برای مقابله با سطحی نگری و افراط در ظاهربینی، باید زندگی را از ابعاد پیچیده تر و والاتری ببینیم.”

عمل زیبایی در دوران تب بسر می برد

دکنر محمدتقی کرمی نیز به بیان نظرات خود در زمینه ی موضوع نشست پرداخت:

“جامعه ما جامعه متکثری است و برای فهم مدیریت بدن در ایران رویکردهای مختلف می توانند به ما کمک کنند؛ چراکه ما گونه های مختلف مدیریت بدن در ایران داریم. از طرفی در خیلی از حوزه ها فرهنگ ایرانی در “دوران تب” است. مثلا با آمدن موبایل و کامپیوتر اوایل دچار سردرگمی شدیم و بتدریج توانستیم آن را مدیریت کنیم. به اعتقاد من جراحی های زیبایی هم در دوران تب به سر می برد و به تدریج باید آن را پذیرفته و بفهمیم.”

این جامعه شناس اضافه کرد:

“هویت هر فردی به بدن او گره می خورد و در واقع آنچه از ما نماد می شود و به یادگار می ماند بدن ماست. بنابراین بدن مندی بحثی تاریخی است و راه دیگری جز روایت خود از طریق بدن نداریم. مفاهیمی که در فضای مجازی و رسانه ها ایجاد شده دریچه ای برای مصرف بدن به وجود آورده و ما هر روز خود را در فضای مجازی تازه می کنیم، طوریکه جذابیت جدیدی برای دیگران ایجاد کنیم. از طرفی عرضه و تقاضا دو روی سکه است یعنی حتما در جامعه تقاضایی وجود دارد که زنان ما به عمل جراحی روی می آورده اند. همچنین در خانواده و جامعه ما اتفاق و روندی صورت گرفته که به جای نفی آن باید آن را درک کنیم یعنی جراحی زیبایی بخشی از جامعه مدرن شده، باید آن را بپذیریم و اگر آن را  فهمیدیم، ابعاد منفی و آسیب زایش را می توانیم تشخیص دهیم.”

این نشست با پرسش حاضرین از سخنرانان به پایان رسید.

 /انتهای متن/