حضور زنان در استادیوم، آری یا نه؟
حضور زنان در استادیوم های ورزشی، مساله ایست که مدت هاست بدون نتیجه مانده و تا به حال کسی جوابی منطقی به این خواسته که بیشتر از بحث، نیاز به بسترسازی دارد، نداده است؛ نشست “نقد و بررسی ورود زنان به ورزشگاه ها” به بررسی این مساله و ابعاد قانونی آن می پردازد.
اولين نشست “نقد و بررسي ورود زنان به ورزشگاه ها” از سلسله نشست هاي جامعه و ورزش، هفته گذشته از سوي انجمن جامعه و ورزش ، با همكاري گروه جامعه شناسي ورزش و انجمن جامعه شناسي ايران، در انديشگاه فرهنگي واقع در كتابخانه ملي برگزار شد.
صورت مسئله را پاک کرده اند
در ابتدا، مجید خاتونی مدیر انجمن جامعه ورزش و فرهنگِ ایران در توضیح برگزاری این نشست گفت:
“حضور زنان در ورزشگاه ها موضوعی است که سال هاست به تاخیر افتاده است و این عدم حضور زنان در ورزشگاه ها در حال حاضر تبدیل به مسئله ای اجتماعی و دغدغه ای ورزشی شده که تاکنون به جای حل مسئله، صورت مسئله پاک شده است.
به نظر من موضوع حضور زنان در ورزشگاه ها تابعی چند متغیره است و برای برون رفت از وضعیت موجود و رسیدن به راه حل اساسی باید به تمام ابعاد و حوزه های مرتبط به طور جامع و کامل پرداخته شود. از این رو با برگزاری این نشست و دعوت از استادان، صاحب نظران و مسئولان حوزه های مرتبط، ابعاد و لایه های مختلف این موضوع آسیب شناسی خواهد شد تا موانع پیش رو را بررسی کنیم و در نهایت بستری مناسب برای حضور زنان در ورزشگاه ها به وجود بیاوریم.”
ورزش را منطقه نباید ها کرده اند!
سپس صادق رئیسی کیا، کارشناس مسائل حقوقی ورزش و مدیر عامل اسبق باشگاه راه آهن در مورد حق حضور بانوان در ورزشگاه ها گفت:
“پیش از آنکه از نظر حقوقی به تحلیل و بررسی حق بانوان ایرانی برای حضور در ورزشگاه‌ها بپردازم می‌خواهم به طور مشخص؛ مقدمه ای پیرامون کارکرد ورزش به عنوان یک نهاد اجتماعی؛ عرض کنم.
به نظر من در وهله اول ما باید بپذیریم که هر جامعه و جریانی؛ دریافت خاصی از ورزش دارد و در نتیجه زمینه های فکری و فرهنگی خود را در ورزش؛ نمایان خواهد کرد.
من می خواهم به پر بیننده ترین برنامه ورزشی تلویزیون دولتی ایران که در اختیار یک جریان سیاسی و اجتماعی خاص است به عنوان نماد باور و انتظارات این جریان از ورزش اشاره کنم.
اجزا؛ روند و محتوای این برنامه ورزشی پر بیننده تلویزیونی؛ به مخاطب القا می کند که در کشور ما یک منطقه ضداجتماعی و ناهنجار و بی سر و سامان بنام فوتبال وجود دارد که دست اندرکاران آن در عین حال که به لحاظ تکنیکی قابل توجه هستند به لحاظ اجتماعی؛ ناهنجارند و مستمرا مستحق سرزنش و حتی ناسزا هستند.
به نظر من ما تا زمانی که چنین کارکردی از ورزش؛ قائل باشیم و ورزش را منطقه خطر؛ منطقه نبایدها؛ منطقه ناهنجاری ها و منطقه سزاوار ناسزا و تخریب؛ معرفی کنیم، نخواهیم توانست حق حضور بانوان در ورزشگاه‌ها را آنگونه که شایسته است مورد توجه قرار دهیم.
حضور زنان بر طبق قانون
مدیر عامل اسبق باشگاه راه آهن در ادامه صحبت هایش در مورد اصل های قانونی حقوق زنان گفت :
“در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ مشخصا دو اصل ۲۰ و ۲۱ به بیان حقوق زنان پرداخته است. اصل ۲۰ قانون اساسی بیان می دارد که همه افراد ملت اعم از زن و مرد؛ به طور یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلامی برخوردارند.
اصل ۲۱ بیان داشته که دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید. بنابراین از دیدگاه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران زنان نیز همچون مردان از حقوق اجتماعی از جمله برای حضور در ورزشگاه ها و اماکن ورزشی برای تماشای مسابقات و رویدادهای ورزشی؛ بدون هیچ گونه تبعیضی، برخوردارند و دولت موظف است پیاده سازی و اجرای این حق را برای بانوان ایرانی تضمین کند.”
رئیسی کیا در ادامه صحبت هایش در مورد قوانین مربوطه گفت:
“دو نکته قابل توجه در دو اصل ۲۰ و ۲۱ قانون اساسی وجود دارد. نکته اول اینکه دولت باید تضمین نماید که حقوق زنان در تمام جهات؛ رعایت شود و موضوع دوم اهمیت رعایت موازین اسلامی در اجرای این دو اصل است. بنابراین در شناسایی و رسمیت اصل حق بانوان ایرانی برای حضور در ورزشگاه‌ها که مستند به قانون اساسی است، هیچگونه تردیدی وجود ندارد و حتی قوانین عادی نیز هرگز نخواهد توانست در مقام تعارض با قانون اساسی مانع اصل حق زنان برای حضور در ورزشگاه ها شود.”
باید محیط را امن کنیم
رئیسی کیا در ادامه صحبت هایش در مورد امنیت زنان در ورزش گاه ها خاطرنشان کرد:
“در حال حاضر، نظراتی که اکثر مراجع عظام و فقها تاکنون اعلام و ابراز داشته اند، حضور بانوان ایرانی در ورزشگاه‌ها را، نفی یا منع نکرده اند بلکه عمدتا بر نامناسب بودن محیط و فضای ورزشگاه، برای حضور بانوان تاکید داشته اند.
این بدان معنی است که اولا اغلب مراجع عظام و فقها نیز همچون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به تبعیت از آن؛ اصل حق حضور بانوان ایرانی در ورزشگاه‌ها را مقبول دانسته اند و ثانیا بر رعایت موازین اسلامی تاکید و به طور ضمنی بر لزوم مناسب سازی محیط و امکانات ورزشگاه‌ها برای حضور بانوان تاکید نموده اند.”
کارشناس مسائل حقوقی ورزش صحبت های خود را اینگونه جمع بندی کرد:
“برابر اصل ۲۱ قانون اساسی دولت مکلف به تضمین رعایت حقوق زنان در تمام جهات شده است و از آنجا که رئیس جمهور به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی شناخته شده و بنا به نظاماتی که رئیس جمهور برای انجام تکالیف قانونی خود( در قالب سند حقوق شهروندی و پیوست حکم وزیر ورزش و جوانان مقرر) داشته اند، اقتضا می کند وزارت ورزش و جوانان و دیگر مسئولین اجرایی کشور به جای توصیف وضع موجود؛ در کوتاه ترین زمان ممکن؛ به مناسب سازی محیط ورزشگاه‌ها جهت حضور بانوان در ورزشگاه‌ها اقدام کنند. همانگونه که در میزبانی مسابقات والیبال موفق به تامین این شرایط و محیط شده ایم در مورد فوتبال هم حتما مي توانيم.”
حضور زنان، خشونت را کاهش می دهد
سخنران بعدی بیتا مدنی دبیر گروه تخصصی جامعه شناسی ورزش “اجا” و پژوهشگر حوزه زنان و خانواده گفت:
” ورود و حضور زنان، خواه در میادین و رخدادهای ورزشی امروزی به عنوان قهرمانِ مدال آور و خواه به عنوان تماشاگر رویدادهای ورزشی نه تنها در تضاد و تقابل با راه ها و اهداف توسعه ای کشور نیست بلکه خود می تواند بسترساز توسعه در ساحت های مختلف حیات اجتماعی شود. حضور زنان می تواند چه بسا دردسرهای محیط های تک جنسیتی ورزشی را تا حد زیادی کاهش دهد. کما اینکه آمار و ارقام و مشاهدات روزمره نشان می دهد در فضاهایی که دو جنس با رعایت قوانین در کنار هم حضورداشته اند، پرخاشگری و خشونت به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.”
مطالبات اساسی زنان را فراموش نکنیم
مدنی در ادامه صحبت های خود پیرامون مشکلات و موانع حضور زنان در ورزشگاه ها یادآور شد: “معتقدم موانع موجود بر سر راه ورود زنان به ورزشگاه ها بویژه استادیوم فوتبال، برخلاف نظر متولیان “فراهم نبودن زیر ساخت” نیست؛ چرا که همین زیر ساخت، زنان سوری را در جایی قرار داد که زن ایرانی پشت در به نظاره این تبعیض ایستاد، به نظر من وضعیت نامطلوب کنونی حتی از بی توجهی مدیران رده بالای نظام نشأت نمی گیرد بلکه عمدتا به دلیل ناکارآمدی دستگاه مدیریتی رده های میانی ورزشی و بهانه تراشی های جورواجور این بخش است.”
مدنی در ادامه صحبت های خود، بر حقوق اساسی زنان در این حوزه تاکید کرد:
“زنان ما به غیر از حقی مثل حضورشان در ورزشگاه ها، حقوق اساسی دیگری هم دارند که به نظر من پیگیری حق حضور در ورزشگاه ها، در حال حاضر باعث می شود سایر مطالبات اساسی زنان را به تعویق یا تعطیلی برسد، پس نتیجه بگیریم که مجبوریم این حق را به نفع موارد بغرنج و ظاهرا ضروری تر فروگذاریم.
نیازهای زنان امروزی را نشان نمی دهند
سپس سومین سخنران نشست، داروین صبوری، پژوهشگر حوزه جامعه شناسی ورزش ، صحبت های خود را در مورد روند تاریخی شکل دهی به هویت زنانه در جامعه ایران اینطور شروع کرد:
“متاسفانه ما چهره درستی از زنان امروزی کشورمان و نیازهایش ترسیم نکرده ایم و نهادهایی مثل رسانه ملی هم از زن امروزیِ جامعه ما، تنها به نمایش کلیشه ای زن سنتی و خانه داری پرداخته است که تنها دغدغه اش گویا تعویض پوشک بچه و مشکل شستن ظرف های نشسته شام است!
این پژوهشگر در ادامه به بررسی نکات مثبت حضور زنان در میادینی مثل ورزشگاه ها پرداخت و گفت:
“حضور زنان در ورزشگاه ها اثرات مثبتِ غیر قابل انکاری دارد که مهمترین آن تلطیف فضای مردانه و کاهش خشونت در این فضاست.”
/انتهای متن/
