پای پیاده راهی کربلا شدن تاریخچه ای دارد

زیارت با پای پیاده سنتی است که از ابتدا خلقت بشر بوده و به زمان و یا مکان خاصی اختصاص ندارد.

آن گونه که نقل شده است که حضرت آدم (ع) هزار بار با پای پیاده به زیارت خانه خدا رفته است.

به عدد هر گام هزار حسنه

این سنت در دین اسلام هم حسنه شمرده شده و از سوی ائمه اطهار به آن سفارش شده است.

امام صادق (ع)، محبوب‌ترین وسیله تقرب بنده به خداوند را زیارت خانه او با پای پیاده دانسته و می‌فرمایند:

“یک حج با پای پیاده، برابر با هفتاد حج است. “

تشرف با پای پیاده به بارگاه ائمه اطهار (ع) نیز در سخنان معصومین مورد تأکید بسیاری قرار گرفته است. امام صادق (ع) می‌فرمایند:

“هر که پیاده به زیارت امیر مؤمنان (ع) رود، خداوند متعال به هر گامی ثواب یک حجّ و یک عمره برای او می نویسد و اگر پیاده برگردد، به هر گامی، برای او ثواب دو حجّ و دو عمره می‌نویسند.”

 زیارت امام حسین (ع) نیز با پای پیاده مورد سفارش بسیاری قرار گرفته و امام صادق (ع) در این مورد می‌فرمایند:

“هر که پیاده به زیارت قبر امام حسین (ع) رود، خداوند متعال به عدد هر گام برای او هزار حسنه می‌نویسد و هزار گناه را از او محو می‌کند.”

 روایات در این باب، بسیارند.

اولین زائران اربعین

زیارت حرم امام حسین (ع)، با پای پیاده در روز اربعین ریشه تاریخی دارد.

جابر بن عبدالله انصاری و عطیه عوفی اولین بار برای زیارت قبر حسین(ع) در سال ۶۱ هجری قمری با پای پیاده از مدینه حرکت کردند و در صبح اولین اربعین شهادت سیدالشهدا و یارانش به کربلا رسیدند.

 بر طبق گزارش تعدادی از منابع شیعه در این روز حضرت زینب کبری(س) و امام سجاد (ع) همراه با هشتاد و چهار همراه کاروان  وارد کربلا شدند و  پس از گفتگو با جابر انصاری، قبر امام (ع) را زیارت کردند و از آنجا زیارت اربعین آغاز شد .

در طول تاریخ  تلاش حاکمان سفاک اموی و عباسی هم نتوانست مانع از انجام این سنت حسنه شود.

تلاش علما برای حفظ این سنت

آنچه که در برخی از روایات تاریخی مشهود است که زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری» (متوفی سال 1281 قمری) رسم بوده است،‌

این سنت  اما در برهه‌ای از زمان به ورطه فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط «شیخ میرزا حسین نوری» دوباره احیا می‌شود. این عالم بزرگوار اولین بار در عید قربان به پیاده‌روی از نجف تا کربلا اقدام کرد که سهروز در راه بود و حدود 30 نفر از دوستان و اطرافیانش وی را همراهی می‌کردند.

 «محدث نوری» از آن پس تصمیم گرفت، هر سال این کار را تکرار کند، ایشان آخرین بار در سال 1319 هجری با پای پیاده به زیارت حرم أباعبدالله حسین(ع) رفت.

فراموشی دوباره

با وارد شدن اولین نوع از اتومبیل‌ها به منطقه، سفرهای کاروانی اربعین دوباره تعطیل شد و به دنبال آن، زیارت با پای پیاده نیز بسیار کمرنگ و به فراموشی سپرده شد.

 پس از مدتی آیت‌الله‌العظمی سید محمود شاهرودی (قده) به عنوان یکی از اساتید و مدرسان با نفوذ معنوی حوزه نجف، با التزام و اصرار در پیاده رفتن به کربلا، مجدداً مسئله پیاده رفتن به کربلا را به عنوان یک سفر مقدس رایج کرد.

با توجه به این که در این سفر، بعضی از ایرانیان نیز گاهی اوقات، ایشان را همراهی می‌کردند، رفته رفته مردم عراق به این مسئله توجه نموده و این‌ سنت پیاده روی اربعین دوباره رواج یافت.

صدام مانع برگزاری مراسم اربعین

با گذشت زمان، زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده در میان شعیان عراق گسترش زیادی پیدا کرد و آنها در مناسبت های مختلف خود را با پای پیاده به کربلا می رساندند و در بین آن مناسبت‌ها، پیاده‌روی اربعین از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بود.

 با روی کار آمدن رژیم بعث عراق، حکومت با این مسئله به شدت برخورد نمودهو بسیاری از زائرین پیاده را اسیر و اعدام کرد. این مخالفت در سال ۱۹۷۷ میلادی با تیراندازی به زائران در نزدیکی کربلا به اوج رسید و سبب تعطیلی دوباره  این مراسم مذهبی شد.

احیای مراسم اربعین با سقوط حزب بعث

با سقوط صدام،  مراسم راهپیمایی اربعین بار دیگر در عراق احیا شد. شیعیان و عاشقان سالار شهیدان (ع)، دوباره در مناسبت‌های مختلف، بویژه اربعین حسینی، بسیار پرشورتر از قبل، از شهرها و کشورهای مختلف، به سمت کربلا روانه شدند.

البته آنچه در چند سال اخیر در مورد راهپیمایی اربعین حسینی مطرح شده، ابعاد و کیفیتی بسیار متفاوت را در این مراسم نشان می دهد.

حالا دیگر تعداد و گوناگونی افرادی که از اقصی نقاط دنیا و بلکه از آئین ها و ادیان مختلف قدم در راه ، قدم در راهی می گذارند که در سال 62 هجری مکان گام‌های اسیران کربلا بوده، از اندازه و حد بیرون رفته است.

حالا دیگر در هر اربعین مسیرهای منتهی به کربلا به قرارگاهی برای همه عاشقان مرام و مکتب حضرت اباعبدالله (ع) تبدیل شده است؛ آن گونه که این مراسم را “بزرگترین راه  پیمایی صلح آمیز جهان” دانسته اند.

 

منابع:

مظاهری، محسن حسام، فرهنگ سوگ شیعی، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۵ش.

قمی، ابن قولویه، کامل الزیارات، ترجمه ذهنی تهرانی، تهران، پیام حق، ۱۳۷۷ ش.

 

/انتهای متن/