حیوانات قابل اعتمادتر از انسان ها هستند!

زمان زیادی نمی گذرد از روزهایی که از اکثر خانه ها صدای مرغ عشق و قناری به گوش می رسید، بعضی ها کفتر نگه می داشتند و برخی هم مرغ و خروس. دختربچه ها خرگوش و جوجه های رنگی دوست داشتند و پسربچه ها هم لاک پشت و ماهی. حالا اما  حیواناتی مثل همستر، مار، سنجاب، موش، بوزینه، خوکچه‌های هندی، میمون و کاسکو و طوطی، ایگووانا (سوسمار کوچک)، پرنده‌های شکاری مثل عقاب، شاهین و… و نهایتا  بیشتری سگ و گربه را نگهداری می کنند.

آنها که گرایش به نگهداری حیوانات دارند، ترس از دزد، رفع تنهایی، پرستیژ  اجتماعی و … را دلایل  این کار خود عنوان کرده اند.

 از دکتر عباس محمدی اصل دکترای جامعه شناسی، مدرس دانشگاه علامه طباطبایی، پژوهشگر جامعه شناسی جنسیت، نویسنده کتاب های “زنان و محیط زیست”، “گنج رایگان: درآمدی بر جامعه شناسی ایران معاصر” در مورد علل و عوامل گرایش به حیوانات خانگی می پرسیم.
آدمها برای همدیگر قابل اعتماد نیستند

دکتر محمدی اصل، نویسنده کتاب “زنان و محیط زیست” درباره علل گرایش مردم به نگهداری از حیوانات و همنشینی با آنها می گوید:

عوامل مختلفی در این قضیه دخیل هستند که در چند طبقه قرار می گیرد. به عقیده من مهمترین عامل، افزایش احساس تنهایی و خلأ عاطفی است که گریبانگیر مردم ما بخصوص در کلانشهرها و بویژه در شهر تهران شده است. این احساس تنهایی و کمبود عاطفی باعث شده عده ای به نگهداری از حیوانات خانگی میل پیدا کنند چون احساس می کنند با آدم ها نمی توانند ارتباط برقرار کنند. اعتماد اجتماعی به شدت لطمه خورده و باعث شده آدمها برای همدیگر قابل اعتماد و اطمینان نباشند.

گفت و گو و تعامل را یاد نگرفته اند

وی ادامه می دهد:

علاوه بر این نگهداری از حیوانات نشان دهنده این است که  افراد یاد نگرفته اند در گفت و گوها و تعاملات اجتماعی به تفاهم برسند،  بنابراین به این نتیجه رسیده اند که بهتر است با کسانی همنشین شوند که زبان بسته بوده، جواب شان را ندهند، دلایلی برای قانع کردن آنها نداشته باشد و فقط مطیع آنها باشد؛ همه این ها در قبال حمایتی است که از آنها دارند. بنابراین عدم یادگیری گفتمان ها و حضور در گفت و گوها و تعاملات اجتماعی یکی از دلایلی است که منجر به نگهداری از حیوانات می شود. البته این عامل خودش ریشه در فرهنگ سه هزار ساله استبدادی جامعه ما هم دارد که تعامل و گفت و گو و قانع کردن را به ما نیاموخته است.

ارتباط با فرهنگ غرب

نویسنده کتاب “گنج رایگان: درآمدی بر جامعه شناسی ایران معاصر” درباره دلایل دیگر بروز این پدیده می گوید:

از دلایل دیگر افزایش ارتباط تمدنی است. یعنی وسایل ارتباط جمعی و همچنین امکان مسافرت به جوامع غربی باعث شده عده ای با این الگوی زندگی همراه شوند و از آن برای زندگی خودشان نیز بهره بگیرند.

مد و فخرفروشی

مدرس دانشگاه علامه طباطبایی می گوید:

علل دیگر می تواند در مد خلاصه شود. یک سری افراد بخصوص در طبقه مرفه جامعه نگهداری حیوانات یک جور مد تلقی می شود که اکثرا افراد سعی می کنند از قافله این مد عقب نیافتند و بی تدبیرانه از آن پیروی می کنند. چشم و هم چشمی و تقلید هم در این قضیه دخالت می کند. بعضی هم از این طریق به دیگران فخرفروشی می کنند و می خواهند به دیگران بفهمانند که ما این امکانات را داریم و مثلاً دیگران چنین پول و امکاناتی ندارند. برخی افراد هم نداشتن حیوانات را بی کلاسی تلقی می کنند؛ این دسته از افراد فکر می کنند آدم هایی که حیوانی در خانه ندارند عقب افتاده و امل و خودشان روشنفکر و باکلاس هستند.

شبکه مجازی جای ارتباط  واقعی را نمی گیرد

از آقای دکتر می پرسم:

 باتوجه به اینکه در جامعه امروز استفاده از شبکه های مجازی بسیار زیاد شده است آیا  این شبکه ها باید بخش عمده تنهایی افراد را پوشش نمی دهند؟

در پاسخ می گوید:

 همان طور که خودتان هم می گویید این شبکه ها مجازی است یعنی شما حضور دیگری را در کنار خودتان ندارید. ارتباطی که در این شبکه ها وجود دارد در حد نقل و انتقال پیام های کتبی، صوتی و تصویری است. اما این حیوانات که عمدتاً سگ و گربه هستند حضور تمام وقت و فیزیکی دارند و گویی جای خالی یک نفر را پر می کنند و افراد می توانند چیزهایی را تجربه کنند که در ارتباط مجازی نیست مثل نوازش کردن حیوان، غذا دادن یا به نوعی سرپرستی کردن و بهتر است بگویم مادری کردن برای حیوان و حتی خواباندن آنها در کنار خود. این یعنی اختلاف فاحش این ارتباط با ارتباط مجازی.

همه عوامل در یک نگاه

در یک دکتر محمدی اصل علل و عوامل نگهداری حیوانات را این طور دسته بندی می کند:

با جمع بندی عوامل موجود به این نتیجه خواهیم رسید که آنچه در گرایش به نگهداری حیوانات خانگی  تعیین کننده است یکی احساس تنهایی و خلأ عاطفی است که افراد برای جبران آن به نگهداری از حیوانات روی می آورند. بخش بسیاری از این افراد خانم هایی هستند که مطلقه بوده یا در خلأ عاطفی نبود همسر یا فرزند به نگهداری از حیوانات متوسل می شوند. از طرفی بی اعتمادی، کارسازی نشدن راه های ارتباط با دیگران، از هم گسیختگی انسجام اجتماعی نیز آدم ها را در انزوا فرو می برد و باعث می شود افراد سعی کنند با این موجودات زبان بسته احساس همدلی کنند. نهایتا ارتباط با فرهنگ غرب و مد و فخرفروشی هم دراین قضیه بی تاثیر نبوده است.

/انتهای متن/