واکسن آنفلوآنزا را بزنیم یا نزنیم؟

هر سال وقتی شهریور به نیمه های خود نزدیک می شود ، بسیاری از مراجعین مراکز پزشکی خواهان دریافت واکسن آنفلوآنزا هستند.  روی شیشه های داروخانه ها هم جملاتی چون «واکسن آنفلوآنزا رسید»  نقش می بندد و حتی رقابت هایی در قالب واکسن فرانسوی و هلندی و … در بازار دارویی شکل می گیرد. اما در این میان سوالاتی نیز به جریان می افتد: آیا بهتر است این واکسن را بزنیم؟ آیا واکسنی که سال گذشته به ما تزریق شده است ، برای پیشگیری کافی نیست؟ تزریق این واکسن تا چه حد از ابتلا به بیماریهای فصل پاییز و زمستان ما را مصون می کند؟

آنفلوآنزا یا سرما خوردگی، مسئله این است!

سرما خوردگی نوعی بیماری ویروسی است که با علائم آبریزش و گرفتگی بینی ، سرفه ، احساس خارش گلو و گاهی تب خفیف ایجاد می شود. بسیاری از ویروس ها می توانند باعث ایجاد این بیماری شوند.  یک فرد ممکن است در طول سال توسط چندین ویروس مختلف به این علائم دچار گردد.

ویروس هایی که سرماخوردگی را ایجاد می کنند اغلب انواعی از «رینو ویروس ها» و «کورونا ویروس ها» هستند و هیچ راه پیشگیری به جز شستن مکرر دست ها و اجتناب از تماس با افراد مبتلا به بیماری وجود ندارد.

درمان این بیماری صرفا از طریق مراقبت های معمول و استفاده از داروهای تسکین دهنده ای چون استامینوفن و نیز داروهای کاهش دهنده التهاب بینی چون قطره های بینی است. گاهی به دلیل آزاردهنده بودن آبریزش بینی برای بیمار، پزشک معالج آنتی هیستامین ها را نیز وارد پروسه درمان می کند و قرص های سرماخوردگی را (که ترکیبی از استامینوفن با یک یا چند آنتی هیستامین است) تجویز می نماید. استفاده از گیاهانی مانند زنجبیل که ایمنی بدن را افزایش می دهند و استفاده از مایعات گرم چون شربت گرم عسل و استراحت کافی درکنار عدم استفاده از خوراکی های تحریک کننده مانند سرخ کردنی ها و مواد آلرژی زای موجود در خوراکی های صنعتی می توانند به بهبود سریع تر بیماری کمک کنند.

اگر طولانی شد

 بیماری سرماخوردگی معمولا یک هفته طول می کشد ولی در 10 درصد بیماران ممکن است تا دو هفته نیز به طول انجامد. اغلب موارد سرماخوردگی بدون هیچ عارضه ای بهبود می یابد ، ولی گاهی اوقات در صورت عدم رعایت موارد فوق یا کم بودن ایمنی و نیز گاهی در اطفال ممکن است بیماری به سمت عفونت باکتریایی گلو، عفونت گوش ها، عفونت سینوس ها، عفونت مجاری تنفسی تحتانی و مشتعل شدن آسم در بیماران مبتلا به آسم پیش رود. در این حالت با بدتر شدن حال عمومی بیمار و ایجاد علائم جدید، با مراجعه به پزشک و معاینه کامل، بیماری جدید تشخیص داده شده و درمان می شود.

آنفلوآنزایی فراتر از سرماخوردگی!

بعضی از ویروسها و باکتری های دیگر، علایم سرماخوردگی را نیز ایجاد می کنند ولی این علایم تنها علایم موجود در فرد بیمار نیست، بلکه سندرم بالینی وسیع تری در این افراد ایجاد شده است که علایم فوق می تواند بخشی از آن باشد. آنفلوانزا نوعی بیماری ویروسی ست که با علایم تنفسی، بدن درد، زکام و گاهی اوقات علائم گوارشی خود را نشان میدهد. این بیماری حاصل ورود ویروس آنفلوآنزا به بدن است که تنها در هر سال یکبار می تواند وارد بدن هر فرد باشد. این یک بار ورود می تواند از طریق بیماری و یا تلقیح واکسن اتفاق بیفتد. سویه های ویروسی ایجاد کننده آنفلوانزا در هر سال تغییر میکنند و به همین خاطر واکسنی که در هر سال تزریق می شود صرفا جلوی ابتلا به بیماری در همان سال را می گیرد. به عبارت دیگر به خاطر تغییرسالانه  در این ویروس، فردی که سال گذشته به بیماری آنفلوآنزا مبتلا شده است و یا واکسن زده است، در سال جدید در مقابل آنفلوآنزا مصون نخواهد بود. واکسن آنفلوآنزا تنها جلوی آنفلوانزا را می گیرد و در مقابل ابتلا به انواع سرماخوردگی ها ایمنی ایجاد نمی کند. در واقع بسیاری از بیماری هایی که عموم جامعه آن را آنفلوآنزا می دانند، آنفلوآنزا نیستند و تنها انواعی شدید یا ضعیف از سرماخوردگی ها هستند.

آیا آنفلوانزا یک بیماری خطرناک و کشنده است؟

هرچند طی نیم قرن اخیر چندین بار اپیدمی های خطرناکی از انواع کشنده آنفلوانزا شکل گرفته است، ولی بیشتر سالها سویه های جدید ایجاد شده کشنده نیستند و سیستم ایمنی یک فرد سالم به خوبی می تواند بدون نیاز به بستری در بیمارستان با بیماری مبارزه کند.

در سال 94 بیش از 22% کل مردم ایران به بیماری آنفلوانزا مبتلا شدند که از این تعداد کمتر از 15% نیاز به بستری پیدا کردند و تعداد بسیار معدودی جان خود را از دست دادند که همه جان باختگان به بیماری های کاهش دهنده ایمنی مانند اختلالات کلیوی مزمن و یا دیابت مبتلا بودند.

چه کسانی “باید” واکسن بزنند؟

بر اساس دستور سازمان بهداشت جهانی اولویت تزریق واکسن به این ترتیب است:

بیماران دیالیزی و پیوند کلیه، بیماران تالاسمی ماژور، بیماران کبدی شامل سیروز و پیوند کبد، بیماران سرطانی که تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی قرار دارند و در آخر پرسنل بهداشتی درمانی.

بعضی متخصصان توصیه می کنند افراد بالای 65 سال و کودکان 3 تا 12 سال نیز واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. همچنین افرادی که بیماری‎هایی نظیر پرفشاری خون، دیابت، مشکلات ریوی و کبدی، نارسایی کلیوی و کم‎خونی دارند و همه‌ی کسانی که به نوعی با داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی سروکار دارند بهتر است این واکسن را تزریق کنند. برای تزریق واکسن آنفلوانزا به زنان باردار منعی وجود ندارد. زمان ابتلا به آنفلوانزا مهر تا فروردین است و بهترین زمان تزریق واکسن مهر و آبان است.

عوارض واکسن آنفلوانزا چیست؟

عوارض واکسیناسیون آنفلوانزا شامل  تب، درد گلو و آبریزش بینی، درد محل تزریق، واکنش های آلرژیک، اختلالات عصبی مانند نوریت اپتیک و سندرم فلجی گیلن باره است.

تزریق واکسن در کسانی که سابقه واکنش آلرژیک به مواد موجود در واکسن آنفولانزا را دارند مانند تخم مرغ، فرمالدهید، جنتامایسین، کسانی که در زمان مراجعه برای تزریق واکسن تب یا عفونت حاد داشته باشند، کسانی که سابقه ابتلا به سندرم گیلن باره را داشته باشند و شیر خواران  زیر شش ماه ممنوع است.

سندرم گیلن باره یک درگیری عصبی است که باعث شل شدن و فلج بدن از سمت پاها به سمت اندام های فوقانی و حتی گاهی فلج تنفسی می شود. میزان ابتلا به سندرم فلجی گیلن باره یک مورد از هر 100هزار تزریق واکسن است. اما… در بیمارستان های تخصصی کودکان  مانند مرکز طبی اطفال، بیمارستان مفید و… سالانه چندین مورد فلج گیلن باره ناشی از واکسن بستری می شوند. مبتلایان کسانی بودند که شاید هرگز مبتلا به آنفلوانزا نمی شدند و اگر هم مبتلا می شدند قابلیت درمان بیماری آنها وجود داشت. اما برای جلوگیری از احتمال ابتلا به آنفلوانزایی که قابل درمان بود، خود را درگیر بیماری سخت تری نمودند. شاید به همین خاطر باشد که بسیاری از پزشکان و متخصصین این واکسن را برای فرزندان خود ترریق نمی کنند!

/انتهای متن/