تحرک و آب و هوا هم بر سلامت ما اثر دارد
طب سنتی نه تنها به سلامتی افراد توجه دارد بلکه به بقیه عوامل که بر سلامتی اثرگذاراست، می پردازد و حتی تناسب میان روحیه ها با مشاغل و مسئولیت های افراد را در نظر دارد. ادامه گفت و گوی به دخت را با کارشناس طب سنتی در این مورد بخوانید:
زهرا رنجبر کارشناس طب سنتی در بیماری های زنان به جز تغذیه در مورد عوامل دیگر موثر در سلامت انسانها حرف های جالبی دارد.
به جز تغذیه بقیه عوامل حفظ تندرستي در طب سنتی را توضیح بیشتر بدهید.
- ابوعلي سينا مي گويد: موثرترين راه حفظ تندرستي ورزش است، یعنی عامل حركت و سكون بايد اصلاح شود. كاربردي ترين آن تعذيه است. سريع الاثرترين آن اعراض نفسانيه است. اعراض نفساني مثل خشم، ترس، شادي، غم و ناراحتي، احساس امنيت، استرس واضطراب و… که این حالات بسيار سريعتر از تغذيه و ورزش بر بدن تأثير مي گذارند. يعني اثر گرمابخش شادي بسيار بيشتر از خرماست. چراكه آن خرما بايد وارد مرحله هضم شود تا بعد از حدود یک ساعت اثرگرمابخش آن بر بدن وارد شود ولي شادي در لحظه اتفاق مي افتد و اثرآن نيز در همان لحظه بر بدن وارد مي شود. ابن سينا از ميان آن شش عامل(آب و هوا، خوردن و آشاميدن، خوابيدن و بيداري، حركت و سكون، ورودي ها و خروجي ها و اعراض نفسانيه) اين سه عامل را بسيار كليدي تر و موثرتر عنوان مي كند.
الان هر فردي خودش بسنجد در طول شبانه روز چه ميزان تحرك دارد. در جوامع شهري كوچكترين رفت و آمدي بوسيله ماشين انجام مي شود، آسايش زندگي به ظاهر زياد شده است. ظرف ها با ماشين ظرفشويي شسته مي شود، لباس ها با ماشين لباسشويي. به لطف جارو برقي خانه ها در كوتاه ترين زمان جارو مي شود.همه اينها باعث مي شود فعاليت بدني ما كم باشد. الان چقدر كمردرد و پادرد زياد شده است. مردم اصلاً راه نمي روند و کوچکترین تحرکی ندارند. همین موضوع یکی از دلایل بروز انواع دردها و بیماری هاست.
در میان شش عامل، آب و هوا هم هست. از نقش تأثیرگذار آب و هوا بر سلامتی افراد هم لطفا برای ما بگویید.
- اتفاقا بخشی از اساتید و صاحب نظران طب سنتی در میان شش عامل عنوان شده، آب و هوا را اولین موضوع موثر برشمرده اند. چراکه هر انسان در لحظه چندبار نفس می کشد و این هوا را داخل ریه داده و پس می دهد. در شبانه روز شما چندبار غذا می خورید؟ چندتا لقمه می خورید؟ هیچ وقت تعداد لقمه ها به اندازه تعداد نفس های افراد نمی شود. بنابراین نفس کشیدن و هوایی که برای نفس کشیدن داریم، تأثیر بسیاری بر سلامت فرد می گذارد. البته تأثیر آب و هوا در فصول مختلف، متفاوت است. فصل پاييز افراد را به سمت خشكي هدایت می کند. به هر حال وقتي مزاج فرد رو به خشكي رود، در اخلاق و رفتار او تأثير مي گذارد و ميزان استرس و اضطراب در افراد افزايش مي يابد، دوز حساسیت افراد بالا می رود. در این موقع دل نگرانی های بیشتری برای آدم ها ایجاد می شود. کسانی که زمینه افسردگی دارند، فصل پاییز تأثیر بسیاری بر روحیه این افراد خواهد گذاشت. طب سنتی معتقد است دوز دارویی که فرد بیمار استفاده می کند با توجه به فصل باید تغییر پیدا کند. معمولاً در فصل پاییز با پدیده آلودگی هوا نیز مواجه هستیم. میزان سرب موجود در هوا در این فصل بسیار زیاد می شود. سرب نیز یک خشک کننده بسیار قوی است که وقتی در کنار فصل پاییز قرار می گیرد، مزید بر علت شده و تأثیرات نامطلوبی در سلامت افراد می گذارد. بسیاری از بیماری ها مثل افسردگی، آلزایمر و فراموشی، به خصوص ناباروری در زنان و مردان به واسطه همین سرب موجود در هوا ایجاد می شود. اگر دقت کنید متوجه می شوید در فصل پاییز اکثر افراد سرفه های خشک دارند این نشان می دهد بدن رو به خشکی می رود. کم خوابی افراد را به شدت اذیت کرده و سردرد ایجاد می کند چون بدن به سمت خشکی رفته است.
شما راه چاره بهبود این شرایط را در رعایت چه موضوعاتی می دانید؟
- طب سنتی بر این عقیده است که هوا بر سه عضو رئیسه بدن کبد، قلب و مغز تأثیر مستقیم می گذارد و این هوای سرب دار تهران این سه عضو را به سمت سردی می برد و فعالیت و کارایی آنها را از حالت عادی خارج می کن.د بنابراین ما مجبوریم که حتماً برای تقویت قوه رئیسه مواد خاصی را استفاده کنیم. به همین دلیل توصیه شده در زمان آلودگی هوا دود کردن مواد خوشبو در خانه را داشته باشیم. یا در خانه مخلوط آب و سرکه بجوشانیم که جزو ضدعفونی کننده های بسیار خوب است. باید در این فصل، رطوبت رسانی به بدن را افزایش دهیم. در واقع از غذاهایی استفاده کنیم که به بدن مان رطوبت می رسانند، مثل آش، سوپ، فرنی. سوپ جو را هفته ای یک بار در وعده غذایی مان بگنجانیم. از روغن های گیاهی استفاده کنیم و با آن بدن مان را چرب کنیم تا قدری رطوبت بدن مان را بالا ببریم.
عامل مهم دیگری هم در سلامت ما اثرگذار است؟
- در کنار آب و هوا، مکان یا بهتر است بگویم منطقه زندگي هم بر مزاج فرد تأثير مي گذارد اگر شما در منطقه كويري و گرم و خشك زندگي مي كنيد، قطعا مزاج شما رو به خشكي مي رود. بنابراین حالت های رفتاری افراد ساکن در کویر به سمت خشکی کشیده می شود و نسبت به کسانی که در منطقه رطوبتی زندگی می کنند و آدم های راحت و دست و دلبازی هستند، طور دیگری عمل می کنند. یا افرادی که در منطقه کوهستانی و سرد و خشک زندگی می کنند، بدن های محکم، آدم های استوار و جنگنده هستند.
در کل می توان گفت که افراد با مزاج های مختلف چه حالات روحی و رفتاری دارند و طبع شان با چه نوع کارهایی تناسب دارد ؟
- وقتی مزاج شناسی انجام می شود، افراد را به 9 گروه مزاجی تقسیم بندی می کنند: معتدل، سرد، خشک، گرم، تر، گرم و تر، سرد و خشک، سرد و تر، گرم و خشک.
اگر فردی سودایی باشد، خیلی ریزبین و دقیق و حساس است و خیلی قدرت و توان کار کردن ندارد. این فرد اگر مدیر شود، خیلی موفق خواهد شد چراکه ریزبینی و دقت لازم را دارد و همچنین زود عصبانی نمی شود. ضمن اینکه آدم های سوداوی بسیار ملاحظه کار هستند. یعنی بسیار ناراحت می شوند ولی ناراحتی شان را بروز نمی دهند. چراکه همیشه در حال حساب و کتاب هستند.
یک انسان صفراوی طبع گرم و خشک دارد. بسیار کار می کند و کارش را بسیار دقیق انجام می دهد و خیلی زود از کوره در می رود. اگر از کسی بدی ببیند در دلش نگاه می دارد و آن را کینه می کند. فرد صفراوی نمی تواند مدیر موفقی باشد چراکه خیلی زود با همه دعوا می کند و مرتب در حال عزل و نصب پرسنل خود است. چنین فردی برای پروژه های تحقیقاتی بسیار مفید است، چراکه انرژی و دقت بسیاری دارد و از طرفی کار به صورت فردی انجام می شود و کسی حضور ندارد که به دلایل مختلف فرد صفراوی با او وارد دعوا و جنگ شود. بنابراین بهترین پژوهشگرها افرادصفراوی هستند.
لازم به ذکر است که دو فردی که صفراوی هستند اگربخواهند ازدواج کنند و زیر یک سقف زندگی کنند، مشکل خواهند داشت. دو فرد گرم و خشک، یک دنده، پر از ایده های جدید که می خواهند حرف، حرف خودشان باشد مطمئناً نمی توانند با هم کنار بیایند.
بهترین هدایت کننده ها افراد دموی هستند. چراکه مزاج گرم را دارند، خوش مشرب هستند و افراد را با سمت خود جلب می کنند. در حالی که یک فرد صفراوی هیچ وقت نمی تواند افراد را به سمت خود جلب کند.
بلغمی ها مزاج سرد و تر دارند، بسیار آرام هستند، آن آرامش منحصر به فردشان و فراموش کردن موضوعات بد و ناراحت کننده عاملی می شود تا بتوانند معلمان بسیار خوبی باشند.
فکر نمی کنید اگر با این دید پیش برویم و هرکسی صرفا متناسب با مزاج خود رفتار کند، نقش تعلیم و تربیت دیگر بی معنی می شود؟
- شناختن مزاج برای این خوب است که ما وقتی ما مزاج افراد را بشناسیم دیگر به راحتی آنها را زیر سوال نمی بریم. اما نگفته نماند با وجود تمام نکاتی که در مورد مزاج افراد و تأثیر مزاج بر روحیه انسان ها گفتیم اما جایگاه تربیت بالاتر از مزاج است چراکه تعلیم و تربیت می تواند مزاج فرد را تغییر دهد. به عنوان مثال خانمی با مزاج بلغمی که بدنش خواب بسیار را می طلبد وقتی در خانواده نظامی بزرگ شده باشد که 20 سال ساعت 6 صبح بیدار بوده، قطعاً سال بیست و یکم که ازدواج می کند ساعت 6 صبح بیدار است چراکه این طور تربیت شده است یا در مناطقی از کشورمان انتظار افراد شجاع و قوی داریم در حالی که وقتی ریز می شویم قطعاً یک فرد ترسو هم پیدا خواهیم کرد چراکه فقط بحث آب و هوا و مزاج فرد نیست، تربیت آن فرد هم مهم است.
افراد با مزاج های مختلف چطور می توانند جایگاه واقعی خود را در جامعه پیدا کنند؟
- هر آدمی باید آنقدر خود و مزاج خود را بشناسد که عملکردش نیز متناسب با مزاجش باشد، نقاط قوت و ضعف خود را بشناسد و روی این نقاط کار کند. جامعه زمانی می تواند حرکت رو به رشدی داشته باشد که هرکسی در شرایط کاری متناسب با خلط خود قرار گیرد. اگر قرار باشد همه افراد جامعه پرانرژی و سختکوش باشند پس نیاز جامعه به افرادی با روحیه لطیف برای معلمی و تدریس چطور تأمین شود؟ جامعه ای موفق است که در مشاغل مختلف، مزاج های مناسب آن شغل حضور داشته باشند. بنابراین حکمت خداوند بر این مبنا بوده که افراد را با مزاج های مختلف بیافریند تا جامعه خود را به تعادل و تعالی و رشد برساند.
از نظر طب سنتی امو معنوی مثل خواندن قرآن چقدر می تواند در روحیه و رفتار افراد تأثیرگذار باشد؟
- اذکار و قرائت سوره های قرآن، گرم کننده هستند. افراد پیر و مسن که در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر هستند اگر قرآن را به عنوان گرم کننده بسیار قوی ذهن، قرائت کنند قطعاً به این بیماری مبتلا نشده یا خیلی دیر دچار آن می شوند. معمولاً به افراد سوداوی و سرد و خشک، توصیه می شود روزی چند عدد بادام بخورند تا مغزشان گرم شود اما بهترین گرم کننده تلاوت و حفظ قرآن است. کمااین که خداوند متعال فرموده اند الا بذکر الله تطمئن القلوب. آرامش قلبی با ذکر و یاد خداوند ایجاد می شود. البته در این میان عده ای می گویند ما که مرتب در حال ختم صلوات هستیم و خدا را یاد می کنیم. غافل از اینکه گفتن این ذکر به شکلی که صرفاً لقلقه زبان باشد با بیان ذکری که تمام وجودت معطوف آن باشد بسیار متفاوت است. این مسائل باید درونی باشد. هرچه از دل برآید عاقبت بر دل نشیند.
بعنوان آخرین سوال بفرمایید چرا تعداد بانوانی که به عنوان کارشناس در حیطه طب سنتی وارد شده اند بسیار کمتر از آقایان است؟
- طب سنتی دنیای بسیار وسیعی دارد. یعنی وقتی از دور می بینید با خودتان می گویید چه استخر تمیزی است و دوست دارید هرچه زودتر وارد آن شوید ولی وقتی پا به این استخر می گذارید تازه متوجه می شوید چقدر این استخر عمق دارد و جرأت شنای تمام قامت را پیدا نمی کنید. طب سنتی بسان یک اقیانوس، وسیع است که هیچ انتهایی برای آن وجود ندارد. از آنجا که خانم ها مسئولیت مهمتری مثل مادری و همسری را عهده دار هستند کمتر فرصت حضور کامل در این اقیانوس را پیدا می کنند و اکثر خانم ها معمولاً گریزی زده اند و اطلاعات کلی بدست آورده اند. اما با این حال کم نیستند بانوانی که پابه پای مردان در رشته طب سنتی در حال تحقیق هستند و بسیار خوب عمل کرده اند. به هر حال نمی توان از همه افراد شرایط برابر را انتظار داشته باشیم.
/انتهای متن/
