رونق صنایع دستی؛ “نه” به کالای بی کیفیت خارجی!

اگر در کشورمان به گذشته نگاه کنیم می بینیم خانم ها با همین فعالیت ها و کارهای دستی، هم هنر و کدبانوگری خود را به نمایش می گذاشتند، هم در اقتصاد خانواده و جلوگیری از اسراف و مخارج اضافی خانواده کمک حال مردان شان بودند. چه بسیار مادرانی که هنرهای زیبای خود را نسل به نسل به فرزندان و نوادگان خود انتقال دادند و به فرهنگ و اصالت ایرانی غنا بخشیدند.

صنایع دستی در کشور ما تاریخ دیرینه ای داشته و به روزگاران بسیار قدیم برمی گردد. از هنر فرشبافی و گلیم بافی ، کفش دوزی، سفال ، منبت و کاشی کاری گرفته که هر کدام تاریخ چند صد ساله دارند تا هنرهای دستی امروزی چون نمد، ویترای ، دکوپاژ، ساخت زیور آلات و….که اتفاقا در میان اقشار مختلف جامعه، بانوان از این هنرها استقبال خوبی می کنند.

 جای خوشحالیست که در سال های اخیر با وجود هجوم کالای خارجی و متأسفانه محصولات بی کیفیت برخی کشورها، هنوز هم صنایع دستی جایگاه خود را در میان مردم ما از دست نداده و شاهدیم که بسیاری از بانوان با ذوق هنری  استعدادهای شان را در هنرهای دستی متنوع به فعلیت رسانده اند.

در این راستا به دختی ها به بهانه ی بیستم خرداد ماه، “روز صنایع دستی”، با چند تن از بانوان جوان و خوش قریحه که در زمینه ی هنرهای دستی  فعالیت دارند، گفتگویی به قرار زیر ترتیب داده اند؛

صنایع دستی و ایجاد کار خانگی مناسب برای زنان

خانم ولیانی که ۳٥ ساله است و دکوپاژ روی شیشه و چوب انجام می دهد، در مورد فعالیت هنری اش اینطور گفت:

“از بچگی یادمه مادرم همیشه مشغول کارهای دستی و هنری بود و به مرور من هم علاقمند شدم مثل مادرم کارهای هنری انجام بدم. البته چند سالی شاغل بودم ولی واقعیتش خسته شدم و از طرفی چون نمی تونستم اصلا بیکار باشم ترجیح دادم با کاری هنری در خانه خودم رو سرگرم کنم که هم زمان بیکاریم پر بشه و هم منبع درآمدی داشته باشم. بنابراین برای شروع کار یه دوره کلاس آموزشی رفتم و از طریق فیلم های آموزشی در فضای مجازی سطح اطلاعات و مهارتم رو بالا بردم.”

این بانوی هنرمند که لیسانس آمار کاربردی هم دارد اضافه کرد:

 “مردم ما از هر طبقه و با هر درآمدی که باشن به صنایع دستی حس نزدیکی دارن و از اون استقبال می کنن البته با توجه به درخواست هایی که از خارج از کشور دارم فکر می کنم در خارج از ایران هم علاقه زیادی به صنعت دستی وجود داره و از هنرمندان حمایت میشه. به اعتقاد من صنایع دستی توی رونق اقتصاد و کارآفرینی تأثیر زیادی داره و خوشبختانه می بینیم که الان خیلی از  خانم های خانه دار و حتی شاغل تمایل زیادی به داشتن کار خانگی دارن و صنایع دستی تونسته این خلأ رو تا حد زیادی پر کنه.”

رونق صنایع دستی؛ “نه” به کالای بی کیفیت خارجی!

خانم خالو عسگری بانوی هنرمند دیگریست که پنج سال است در شهرستان کازرون چرم دوزی می کند و سه سال است که آموزش هم می دهد.

او از تلاشش برای یادگیری هنر چرم دوزی حرف زد:

 “مدتی بود  به کارهای چرمی علاقه زیادی پیدا کرده بودم تا اینکه یکی از دوستانم مربی ای را بهم معرفی کرد تا برای آموزش پیشش برم. وقتی پشت تلفن قیمت کلاس را از این مربی شنیدم خیلی تعجب کردم چون مبلغ زیادی بود. بنابراین دست به کار شدم و با خرید لوازم اولیه و چرم های ضعیف بدون رفتن به کلاس شروع به دوختن وسایل چرمی کردم و یادم می یاد اولین تجربه م دوخت یک کیف عابر بانک بود که با تلاش و دقت دوختمش.”

این خانم ٢٥ ساله ادامه داد:

“به نظر من استفاده روزافزون مردم از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، آشنایی اون ها رو در زمینه ی صنایع دستی بیشتر کرده ولی برای جا افتادن بیشتر آن در بین مردم نیاز به تلاش ها و اقدامات بهتری داریم، چون صنایع دستی می تونه نشانه ی خودکفایی یک کشور باشه و وقتی اجازه ندیم وسایل بی کیفیت چینی وارد بازار بشه و بجاش کار دست ایرانی به مردم ارائه کنیم مطمئنا قدم بزرگی برای بهبود اقتصاد کشور برداشتیم. اما متأسفانه هنوز توجه کمی به صنایع دستی می شه و حتی در بیشتر شهرها ابزارهای اولیه مورد نیاز برای ساخت صنایع دستی وجود نداره. از طرفی برای فروش صنایع دستی ضعف های زیادی داریم. مثلا مغازه ها می تونند اعلام کنن که کار دست می خرن اما می بینیم که بسیاری از مغازه هایی که کیف و کفش دست دوز تولید کردن و می فروختن تعطیل شدن، در حالی که بسیاری از افراد چیره دست در حوزه ی صنایع دستی داریم که کارشون حتی برای صادرات فوق العاده است.”

در بازاریابی و فروش هنرهای دستی ضعف داریم

خانم پیرهادی هم  که کارشناسی ارشد ایرانشناسی است و عروسک بافی را ابتدا از دخترش یاد گرفته، بیان کرد:

“یک سال و نیمه در زمینه ی عروسک بافی کار می کنم و پس از رفتن به کلاس و تلاش و تمرین زیاد تونستم کار رو به خوبی یاد بگیرم. در این مدت فهمیدم که مردم کشور ما با اینکه به صنایع دستی علاقه دارن اما هنوز به زحمتی که برای اون کشیده می شه آگاه نیستن. در حالیکه صنایع دستی جزء مشاغل خانگیه و اگه از اون حمایت بشه  می تونه به درآمدزایی و اقتصاد خانواده کمک زیادی کنه. مهم ترین مشکل ما بازار یابی و فروش این محصولاته و از مسئولین درخواست دارم در این زمینه ما رو حمایت بیشتری کنن و غرفه هایی رو با قیمت مناسب در اختیار ما قرار بدن. همچنین برای رونق صنایع داخلی و به خصوص صنایع دستی مسئولین باید جلوی واردات کالای بی کیفیت خارجی را هر چه سریعتر بگیرن.”

صنایع دستی، جایگزینی خوب برای سرمایه نفتی

زهرا خانم ٢۸ ساله ست و یک دختر دارد و در شهر قم با مادر و خواهرش چند سالیست به انجام کارهای دستی و هنری چون توربافی، نمد، بافتنی و درست کردن وسایل تزئینی منزل می پردازد.

او ضمن بیان علاقه و تلاشش برای یادگیری هنرهای دستی مختلف گفت:

“از نظر من صنایع دستی هر کشوری نشان دهنده ی فرهنگ اون کشور و یک پیام رسان جدی برای فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامیه. همچنین چون اقتصاد کشورمون برپایه ی صادرات نفته اگر روزی این سرمایه از بین بره صنایع دستی می تونه با رونق گردشگری به اقتصاد کشور کمک شایانی کنه. همچنین وضعیت صنایع دستی خوشبختانه نسبت به قبل بهتر شده و در مجلس نمایندگان طرح هایی را برای حمایت از هنرمندان پیشنهاد دادن از جمله اینکه شهرداری با در اختیار قرار دادن بازارچه ها و فضاهای مناسب جهت عرضه محصولات هنرمندان صنایع دستی با قیمت های کارشناسی شده، از هنرمندان این بخش حمایت کنن.”

مردم ما هنرمندند

خانم ناصری هم که دانشجوی گرافیک است و مادر سه پسر، از هنرهای مختلفش برایمان صحبت کرد:

” ساخت عروسک های خمیری، انواع زیور آلات با سنگ و برنج، نمد دوزی، نقاشی، ویترای روی سطوحی مثل پنجره، خیاطی، دوخت انواع کیف، طراحی مداد رنگی و…از جمله کارهاییست که انجام می دم و خدا رو شکر در خانواده و اقوام ما افراد زیادی در زمینه ی کارهای هنری  و دستی مشغول هستن. مثلا خواهر من برای ساخت اسباب بازی های مهارتی با نمد جوایزی از رئیس جمهور هم  کرده.”

وی ادامه داد:

“من کاملا خودجوش و بدون دیدن دوره های آموزشی و برای سنجیدن مهارت های خودم، تولید آثار هنری رو آغاز کردم و پس از بدست آوردن مهارت های لازم آموزش به علاقمندان رو شروع کردم. به اعتقاد من بیشتر مردم ما هنرمندند و به جمع آوری و داشتن مصنوعات دست سازه علاقه نشان می دن. البته رشد صنایع دستی و مصنوعات هنری توسط افراد عادی جامعه دلایل زیادی داره که یکی از مهمترین اون ها نیاز مالیه که باعث شده بسیاری از افراد به ذوق و خلاقیت های خود رجوع کنن و خوشبختانه کارگاه های کوچک صنایع دستی با تنوع بسیار راه اندازی شده و همین امر موجب رونق کارآفرینی نیز شده.”

زینب خانم به مشکلات حوزه صنایع دستی هم اشاره کرد:

” به نظر من از عمده مشکلات صنایع دستی در کشورمون می شه به کمبود فضای کار و ابزار های مورد نیاز اشاره کرد که اگر تسهیلاتی برای رفع این مشکلات در نظر گرفته بشه کارگاهای کوچک صنایع دستی رونق قابل توجهی خواهند داشت. البته چند سالیه شهرداری برای تمرکز کارگاه های صنایع دستی پارک هایی در نظر گرفته مثل پارک رازی ولی تعداد کارگاه ها محدود و شرایط اجاره ی اون ها باز هم برای اغلب متقاضیان سخته. من شخصا این سال ها وام خوداشتغالی نگرفتم اما از دوستان شنیده ام که این وام ها در صورتی به افراد تخصیص پیدا می کنه که ابزارهای مورد نیاز خود را برای کار، حتما از شرکت خاصی تهیه کنن.”

ارزش صنایع دستی هنوز درک نشده

آیه خانم با داشتن مدرک فوق دیپلم کامپیوتر، شش سال است در زمینه ی ساخت دفترهای دست ساز چرمی فعالیت می کند.

این بانوی هنرمند اظهار کرد:

“با توجه به اینکه خواهر و چند تن از اقوام نزدیکم به کارهای هنری علاقه دارن و انجام می دن، من هم به طور خودجوش و با تلاش خودم ساخت دفاتر دست ساز چرمی رو از طریق روش آزمون و خطا و با دیدن و خواندن برخی سایت های ایرانی و خارجی یاد گرفتم. در ضمن با توجه به اینکه چند سالیه در حوزه هنرهای دستی مشغولم می تونم بگم که مردم ما با وجود علاقه به صنایع دستی هنوز ارزش اون رو درک نکردن. از طرفی در تولید صنایع دستی نیاز به ابزار های ساده  داریم و با سرمایه گذاری کم سرمایه ی زودبازدهی خواهیم داشت، پس اگر با ساز و کار منسجم و هدفمند به این صنعت پرداخته بشه پیشرفت اقتصادی زیادی خواهیم داشت. از دیگر کمبود های ما در این حوزه محدودیت کارگاه های زودبازده، عدم بازار مناسب در داخل کشور و عدم ساماندهی منسجم برای صادرات است.”

/انتهای متن/