فصل شیدایی لیلاها، روایتی نو از امام شهیدان

رمان «فصل شیدایی لیلاها» روایت هفت راوی است از حرکت حضرت حسین (ع)؛ از خروج از مکه تا عصر عاشورا، روایتی که درون گویی ها و واگویه های راویانش، بستری می شود برای پیشبرد قصه.

دغدغه ی راویان برای همراهی، کنار امام بودن یا در مقابلش، چگونه یاری کردن و چرا یاری نکردن، بیان دوباره اتفاقی است که اصلش را بسیار شنیده ایم و اما ظرائف و لطائفی جا مانده که کمتر می دانیم هفت نفر راوی موجود در این داستان با نگاه از پنجره روانشناختی و درون کاوی انسانی ، شاید پاسخی داشته باشند اگرچه نه کامل ولی پاسخی است برای سئوال همیشه تاریخ که؛ چه شد که چنین شد؟ و چرا؟

داستانی پر مخاطب

مدیر اجرایی انتشارات نیستان با اشاره به تجدید چاپ رمان «فصل شیدایی لیلاها» نوشته سیدعلی شجاعی  گفته است:

” «فصل شیدایی لیلاها» كه شامل مضامین عاشورایی است به چاپ چهارم رسید. این رمان در سال 89 برای نخستین بار روانه بازار كتاب شده بود خیلی زود جای خود را در دل مخاطبینش باز کرد.”

وی درباره این كتاب كه توانسته جایزه جشنواره ملی جوان ایرانی را كسب كند، افزود:

“این كتاب از یك سو داستان اصحابی را روایت می ‌كند كه ابتدا یار امام حسین(ع) بودند، اما در لحظات آخر ایشان را تنها گذاشتند و از سوی دیگر داستان افرادی را به تصویر می‌ كشد كه ابتدا، به هر نحوی با امام نبودند اما در ادامه از یاران وفادار ایشان شدند.”

فرمی شاعرانه

رمان، هم فرمی متفاوت دارد و هم زبانی آهنگین و شاعرانه. هفت راوی، عهده دار روایت اند و هفتمین شان، نویسنده است در مقام دانای کل، و رمان با رفت و برگشتی مدام میان زاویه دید اول شخص ها و راوی دانای کل، مضمون می پردازد و پیش می رود…

اما آنچه اثر پیش رویتان – کتاب گویای «فصل شیدایی لیلاها»  – را متفاوت می کند با کارهایی که شنیده اید و یا حتی با مکتوب اثر، نگاه ویژه ای است پس پرده تولید اثر؛ و آن هم از چند حیث فرق دارد.

تفاوت ها ی شاخص

یکی از تفاوت های این اثر گویا بودن آن است به سبکی بسیار حرفه ای. انتخاب صداها به عنوان راویان؛ تلاش و دقتی وسواس آمیز شده که صداها مابه ازای جدی و کاملی باشند برای شخصیت های اثر. هم از جنبه فیزیک راویان که سن و سال و موقعیت اجتماعی را شامل می شود و هم از جنبه شخصیت و هویت آدم ها که صدا نزدیک باشد به درونیات و جهان بینی شخصیت ها، گویی هرصدا تشخص تمامی است از صفات رفتاری و اخلاقی راویان.

و البته جنبه دیگری هم در انتخاب صدا دیده شده و آن این که علاوه بر هماهنگی صدا با فیزیک و روان شخصیت ها، تلاش شده که صداها در نگاهی کل گرا، هویت دراماتیک شخصیت ها را نیز بازبسازند و در لایه نهان، کنش انتهایی هر راوی، منطبق باشد با صدایی که از او در مسیر روایت می شنویم.

راویان متعدد و موسیقی دلنشین

تفاوت دیگر، تعدد راوی؛ در این اثر است که خوانش مشکل کتاب را برای مخاطب حل می کند و تعداد راویان با وجود تعدد صدا، به راحتی شناخته می شوند و همراهی مخاطب با مضمون سریع تر و سهل تر اتفاق می افتد.

مشخصه ی دیگر این اثر  موسیقی آن است ؛ همه اهل فن و علاقمندان حوزه موسیقی معترف اند که ساختن موسیقی جدید و نو و شنیده نشده برای مضمون عاشورایی، چقدر دشوار و نشدنی می نماید، هم به جهت بسیاری کارهای ساخته شده و هم به جهت محدودیت های نانوشته این فضا، بنابراین آنچه از موسیقی در این اثر می شنوید، هم به این دو دلیل  ( که موسیقی ترکیبی و تکراری نیست و هم همه قواعد معنایی این گونه را رعایت کرده) عمیقا قابل اعتناست و هم به این جهت که همراهی شگرفی دارد با هویت دراماتیک شخصیت ها.

انتخاب و تخصیص ملودی های خاص برای هر راوی، علاوه بر این که نشان شخصیت او و تبیین کننده حالات اوست، همسویی دلنشینی دارد با کنش دراماتیک او، بنابراین موسیقی حتی بدون کلام، باری از معنا را به دوش می کشد و هم افزایی حسی عمیقی با متن ایجاد می کند.

نکته ی قابل تامل دیگر در این اثر ارزشمند، نواها و افکت هاست؛ که استفاده اغراق آمیزش می تواند نتیجه را به نمایش رادیویی نزدیک تر کند و از کتاب گویا دورتر. در این اثر علاوه بر پایبندی جدی به پارامترهای اصلی کتاب گویا و دور نشدن از ذات این مدیوم، سعی شده در حدود و اندازه همین مدیوم، نوآوری و خلاقیتی هرچه بیشتر برای جذاب تر شدن و شنیدنی تر شدن اثر به کار بسته شود، به گونه ای که بی اغراق در فضاسازی و نمایشی کردن کار، از همه امکانات قاب کتاب گویا بهره گرفته شود.

سخن آخر

فصل شیدایی لیلاها رمانی است گویا و متفاوت از رمان های گویای هم سبک خود. این اثر که با رعایت اصول حرفه ای پا به میدان نشر گذاشته است موفق شده است نظر مخاطبین را جلب کند خلاصه این که مخاطب با خواندن یا شنیدن آن دقایق شیرین و خاطره انگیزی را تجربه می کند و  احساسش را برای لحظاتی با شخصیت ها همراه می کند، این برای یک کتاب گویا دستاورد بزرگی است.

/انتهای متن/