جواب همسایه ام را چه بدهم؟

رخساره مالک خانه ایست که بعد از کلی زحمت ساخته ولی حالا به خاطر اعتراض همسایه به دردسر افتاده است.

خودش می گوید:

 بعد از مدتها زندگی مشترک و داشتن پنج بچه قد و نیم قد، با کار شبانه روزی شوهرم و صرفه جویی های فراوان خودم، بالاخره یک قطعه زمین خریدیم برای ساخت خانه ای که سایبانی و سقفی بالای سر خودم و بچه ها و شوهرم باشد. با هزار قرض و وام و گرفتاری های دیگر و اجازه و تاییدیه شهرداری و نقشه، مهندس ناظر و … خانه را ساختیم ولی بعد از ساخت ملک و تمام شدن آن و اجاره دادن قسمتی از خانه برای  بازپرداخت وام و قرض ها، یکباره سر و کله همسایه جدیدی که ملک مجاور ملک ما را خریده بود، پیدا شد.

همسایه مان آمد با اعتراض و شکایت مبنی بر اینکه دیوار غربی که مجاور ملک ماست، 20 سانت به ملک من تجاوز کرده و بخشی از خانه ای که ساخته اید، در ملک من است.

 با شکایت همسایه، شوهرم به دادگاه احضار شد. هرچه کردیم این همسایه راضی به دریافت قیمت زمینی که سهوا و بدون اطلاع ما در ملک خانه ما قرار گرفته، نشد.  الان ما خیلی نگران از دست دادن و تخریب خانه مان هستیم که با هزار زحمت و قرض ساختیم. می ترسیم که حکم به تخریب ملک و پرداخت جریمه بکشد. که هردوی اینها هم برای ما مشکل ساز است. چون قادر به انجام هیچکدام نیستیم.

حالا باید چه بکنیم؟

پاسخ دکتر فرزانه اژدری:

بعضی مشکلاتی که امروزه در زمینه املاک و مستغلات وجود دارد، منشا قدیمی دارند. در گذشته حدود املاک و زمین ها با دقت زیاد اندازه گیری و مشخص نمی شد. زیرا در گذشته زمین، چه مسکونی و شهری و چه زراعی و کشاورزی، قیمت چندانی نداشت و در هنگام ساخت بنا خیلی به حدود و مرز زمین های همسایه دقتی نمی شد و خانه ها در مجاورت هم بدون فاصله و به اصطلاح امروزی درز انقطاع ساخته می شد و یک دیوار هم برای دوخانه حد فاصل بود. سابقا حقی بود برای همسایه به نام حق سرتیر. یعنی تیر اصلی سقف خانه را روی دیوار همسایه که از قبل ساخته شده بود، قرار می دادند و بسیاری حقوق دیگرهم برای همسایگان در ملک یکدیگر وجود داشت.

امروزه اما  زندگی مدرن این فرصت را از همسایگان گرفته که “هم سایه” باشند و غالبا فقط باعث ایجاد دردسر برای همدیگر می شوند.

مشکل رخساره و خانواده اش همین است. آنها سعی کردند خانه ای بسازند و دقیقا طبق قانون در این مورد عمل کنند ولی واقعیت این است که با بنای ساختمان خود به شهادت نقشه، ملک مجاور ناخواسته و غیر عمدی وارد ملک همسایه شده اند که این به معنای تصرف عدوانی است. البته قانون در این گونه موارد راه حل هایی منطقی ارائه داده است.

 راه قانونی آن این است که دادگاه بدل ملک تصرف شده را به صورت قیمت یا مثل آن را برای معترض کارسازی کرده و حکم صادر می کند. این نوع عوض را بدل به معنای عوض گرفتن مال تصرف شده می گویند.  چون این تصرف مالک را از دسترسی به بخشی از مالش محروم و دور ساخته، آن را “بدل حیلوله” می گویند، یعنی بدل و عوض به جای آنچه که متصرف شده و بین مالک و ملکش فاصله انداخته است.

در بدل حیلوله مثل یا قیمت مال پرداخت می شود. در صورتی که مال تلف شده مثل داشته باشد، باید مثل آن را به مالک پرداخت نمایند. ولی اگر مال قیمتی باشد یعنی نتوان عین مال را برگرداند، قیمت مال را به قیمت روز که با نظر کارشناسی تعیین می شود، باید به مالک پرداخت کرد.

در بدل گرفتن، باید عدم امکان مسترد نمودن مال باشد به این معنا که مال از بین نرفته است ولی امکان برگرداندن آن به مالک وجود ندارد.

این عوض گرفتن جایی است که برگرداندن مال منجر به بروز خسارات و نتایج نامطلوبی برای غاصب شود. حتی در این صورت هم باید مال غصبی برگردانده شود. مگر جایی که مالک با پیگیری و جدیت بیهوده، قصد آزار و اذیت داشته باشد که به آن توجه نمی شود و حکم به پرداخت بدل یا عوض داده می شود و مالک بعد از دریافت عوض دیگر حق تعرض و مراجعه به غاصب را ندارد.

/انتهای متن/