اولین زنانی که برکرسی هئیت رئیسه مجلس جلوس کردند

در دوره پنجم مجلس شورای اسلامی تعداد نمایندگان زن نسبت به دوره های گذشته رشد بیشتری پیدا کرد و این بار ۱۴ نماینده زن از میان ۲۷۷ نماینده به مجلس راه یافتند . دوره پنجم مجلس شورای اسلامی رکورددار حضور بیشترین تعداد نماینده زن در پارلمان تا قبل از دوره دهم است.

به زندگی برخی از نمایندگان مجلس که در ادوار گذشته در مجلس حضور داشتند از جمله خانم ها الهه راستگو، نیره اخوان بیطرف، زهرا پیشگاهی فرد ، مرضیه حدیدچی، منیره نوبخت، قدسیه سیدی علوی، نفیسه فیاض بخش و مرضیه وحید دستجردی پرداخته شده است.

 

مرضیه صدیقی

مرضیه صدیقی پس از گذراندن دوره متوسطه در دبیرستان هدف درسن 13 سالگی با سید غلامرضا شیرازیان دانشجوی رشته مهندسی راه وساختمان ازدواج کرد اما این ازدواج مانع تحصیل اونشد. وی درسال 1354 به همراه همسرش جهت ادامه تحصیل به امریکا رفت ودر سال 1358 در رشته راه وساختمان از دانشگاه فلوریدا فارغ التحصیل شد. پس از آن بلافاصله در دانشگاه آبورن آمریکا به تکمیل تحصیلات خود پرداخت و در سال 1360با کسب رتبه نخست به دریافت دانشنامه فوق لیسانس مهندسی وبرنامه ریزی حمل ونقل (عمران)نایل آمد. همسرش نیز در همین سال موفق به اخذ درجه دکترا در رشته مهندسی وبرنامه ریزی حمل ونقل شد. آن دو پس ازپایان تحصیلات ، علی رغم اینکه درخواست های زیادی از سازمان ها وشرک های دولتی وغیر دولتی آمریکایی جهت همکاری داشتند، در سال 1360به ایران بازگشتند.

مهندس صدیقی پس از بازگشت ، در سازمان برنامه وبودجه استان خراسان مشغول خدمت شد وبه تدریج مشاغل وسمت های زیر را احراز نمود:

کارشناس مسکن و دبیر امو زیر بنایی، همزمان عضوکمیسیون شهرداری مشهد، معاون مدیریت مسکن، ساختمان وعمران شهری سازمان برنامه وبودجه مرکز، مسئول پروژه های ساختمانی بانک استان خراسان، مشاور معاونت امور زیر بنایی سازمان برنامه وبودجه مرکز وعضو ستاد کشور.علاوه برآن وی عضو ستاد تلفیق برنامه ریزی نیز بوده است ودر تهیه وتدوین برنامه اول توسعه وهمچنین تهیه وتدوین طرح مطالعه جامع حمل ونقل کشور مشارکت وهمکاری جدی داشت و در طی سال های 70-65 مدیر اجرایی طرح جامع حمل ونقل کشور ومدیر ملی پروژه برنامه عمران سازمان ملل ( (undpنیز در این طرح بوده است . او همچنین در طی سال های 1367و1368 مشاورکمیته امدادامام خمینی(ره) بود و اولین برنامه پنج ساله کمیته امدادامام خمینی(ره)با مسئولیت اوتهیه وتدوین شد.

صدیقی در اردیبهشت 1368 ازسوی سازان برنامه وبودجه برای شرکت در سمینار منطقه ای عمران ملل متحد در خصوص نقش زنان در فرایند توسعه به کشور اندونزی اعزام شد . او در آنجا پس از آشنایی نزدیک با مشکلات وتوانمندی های زنان جوامع مختلف، به محض بازگشت خواستاربه خدمت گرفتن یک مشاور زن توسط رئیس جمهور شد. وی همچنین از این تاریخ فعالیت های اجتماعی اش را در حوزه زنان گسترش داد و در سال 1369 به سمت دبیر اولین سمینار” تشخص ومنزلت زن در نظام جمهوری اسلامی” انتخاب شد. پس از این سمینار بود که او به اتفاق خانم ها شهلا حبیبی و فاطمه هاشمی طرح تاسیس دفتر امور زنان در نهادریاست جمهوری را تهیه و به رئیس جمهور وقت آیت الله هاشمی رفسنجانی پیشنهاد نمود واین طرح بلافاصله مورد موافقت قرار گرفت و دفتر امور زنان به ریاست شهلا حبیبی در سال 1370در نهاد ریاست جمهوری تاسیس شد. مهندس صدیقی نیزبه عنوان عضو موسس ومعاون برنامه ریزی وپژوهش این دفتر انتخاب شد وتا سال 1374 به طور افتخاری با این دفتر همکاری کرد.

ازدیگر فعالیت ها وسمت های اجتماعی وی عبارت است از: آموزش واصول برنامه ریزی زنان در توسعه ، دبیر اولین کنفرانس بین المللی زنان مسلمان در مکه، موسس ورئیس هیئت مدیره کانون زنان کارآفرین، موسس و دبیرکل جمعیت آفتاب، شرکت در 17 سمینار وکنفرانس بین المللی مربوط به زنان در کشورهای مختلف جهان، قائم مقام کمیته ملی چهارمین کنفرانس جهانی زن، مشاور برنامه ریزی ومنابع مالی صندوق ذخیره فرهنگیان، راه اندازی شبکه های سازمان های غیر دولتی زنان، عضو هیئت امنای جمعیت طرفداری راه ها ودبیر همایش هم پیمانی ایمنی بانوان برای ارتقای فرهنگ ایمنی راه ها.

مهندس صدیقی در سال 1368 به علت ممانعت سازمان برنامه وبودجه برای ادامه تحصیل از آن سازمان استعفا داد وبرای همیشه از خدمات دولتی کناره گیری کرد.

وی درسال 1373 در آزمون دکترای حمل ونقل در دانشگاه علم وصنعت پذیرفته شد ولی به دلیل راهیابی به مجلس پنجم و سپس مهاجرت مجدد به امریکا صرفا به تکمیل دروس دوره دکتری مبادرت نمود وموفق به دفاع از پایان نامه خود نشد.

مهندس صدیقی در سال 1375 در انتخابات پنجمین دوره قانونگذاری از سوی مردم مشهد به نمایندگی مجلس انتخاب شد. دکتر غلامرضا شیرازیان همسر وی نیز ازجمله کاندیداهایی بود که در همین دوره به مجلس راه یافت.

صدیقی پس از ورود به مجلس به عضویت کمیسیون مسکن وشهرسازی و راه وترابری درآمد و مخبر این کمیسیون شد. از دیگر سمت های وی در دوره نمایندگی، عضویت در کمیسیون زنان وجوانان وخانواده، موسس وعضو هیئت رئیسه کانون حمایت از ایرانگردی وجهانگردی ، عضو کمیسیون اصلی رسیدگی به لایحه بودجه سال1377، عضو گروه دوستی ایران ولهستان، رابط پارلمانی دفتر امور زنان نهاد ریاست جمهوری در مجلس بود .

از جمله طرح ها ولوایحی که صدیقی در تصویب آنها نقش داشت عبارتنداز:

طرح تقسیم خراسان به سه استان شمالی ،جنوبی ورضوی، طرح اصلاح آیین نامه، داخلی مجلس وایجاد کمیسیون امور زنان جوانان وخانواده، طراح طرح تشدید مجازات متعرضین به گردشگران خارجی که با تلاش اوبه تصویب رسید ، اصلاح قانون اشتغال نیمه وقت بانوان ،طراح وپیگیر طرح محسبه مهریه به نرخ روز که تصویب شد،طرح اصلاح قانون انتخابات درمورد افزایش سطح سواد نمایندگان، طرح ایجاد دادگاه خانواده والزام حضور قاضی مشاور زن در این دادگاه .

یک سال پس از پایان مجلس پنجم صدیقی برای ادامه تحصیل فرزندانش به همراه تمامی خانواده به امریکا رفتند وپس از بازگشت به سمت مدیر برنامه ریزی وسرمایه گذاری فاز دوم توسعه فرودگاه امام خمینی (ره)منصوب شد.

از دیگر سمت های وی عضو جامعه اندیشمندان ترافیک از سال 1388، عضو هیئت امنای جمعیت طرفداران ایمنی راهها ، عضو شورای راهبردی مد ولباس، مشاور رئیس ورئیس کمیته اجرایی ، برنامه ریزی وهماهنگی کمیته های فراکسیون صنعت حمل ونقل جامع کشور در مجلس وعضو اتاق فکر معاونت حمل ونقل وترافیک شهرداری تهران وی دارای تالیفاتی در ارتباط با رشته تحصیلی خود نیز می باشد.

 

شهربانو امانی

شهربانو امانی پس از اخذ دیپلم در سال 1357 وبعد از پیروزی انقلاب ، همزمان با تشکیل سازمان توحیدی انفاق (سرای سالمندان ورسیدگی به مستمندان) به صورت تشکیلاتی به فعالیت های اجتماعی وخدمت رسانی به محرومان واقشار آسب پذیر ارومیه روی آورد. باشروع جنگ تحمیلی ، وی با بخش استانی گروه جنگ های نامنظم به فرماندهی شهید چمران به همکاری پرداخت وبه عنوان اولین زن داوطلب استان ارومیه راهی میدان تیر شد وضمن اموزش انواع ادوات وتسلیحات نظامی سبک وسنگین، دوره کمک های اولیه امدادی را نیز فراگرفت . پس از ازدواج درسال 1359باتوجه به سابقه فعالیت های اجتماعی ، به خدمت سازمان بهزیستی درآمد وتا سال 1375سمت هایی چون ریاست مجتمع های شهرستان ارومیه ، مشاور مدیر کل بهزیستی وریاست هیئت ورزشی معلولین ونابینایان اذربایجان غربی را احراز کرد .وی در سال 1368 دبیر کمیسیون بانوان فرمانداری شهرستان ارومیه بود.

امانی در سال 1375 در انتخابات پنجمین دوره قانونگذاری از سوی مردم ارومیه به نمایندگی مجلس انتخاب شد. وی در مجلس عضو کمیسیون اقتصاد و دارایی وتعاون ، عضو فراکسیون فرهنگیان، رزمندگان ومجمع حزب الله ، عضو هیئت موسس وهیئت مدیره جمعیت مبارز با اعتیاد وعضو اتحادیه بین المجالس در اجلاسیه دهلی نو بوده است. اودر حین نمایندگی به تحصیل خود ادامه داد و در سال 1378 موفق به اخذ لیسانس مدیریت دولتی شد.

امانی در سال 1378به عنوان کاندیدای اصلاح طلبان در انتخابات در دوره ششم مجلس شرکت کرد و موفق به کسب آرا از سوی مردم ارومیه شد. او در این دوره علاوه برعضویت در کمیسیون برنامه وبودجه عضو فراکسیون جبهه دوم خرداد ، رئیس هیئت نظارت بردومین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر وروستا در استان آذربایجان غربی وعضو گروه دوستی ایران و ایتالیا وعضو اتحادیه بین المجالس دراجلاسه بورکینافاسو نیز بوده است.

امانی در دوره های پنجم وششم مجلس، به مدت هشت سال ،عضو شورای فرهنگی واجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. وی در اواخر مجلس ششم به دنبال استعفای آقای خالقی از نمایندگی در تاریخ 6 اردیبهشت 1383 به سمت عضو ومنشی هئیت رئیسه انتخاب شد. بدین ترتیب او دومین زنی است که در طی نه دوره مجلس ، به کرسی هیئت رئیسه تکیه زده است، هرچند مدت حضور وی فقط یک ماه بود.

از جمله طرح ها ولوایحی که امانی در تصویب آنها نقش داشت عبارتنداز:

اصلاح قانون اعزام دختران دانشجو به خارج از کشور وحذف شرط تاهل، موظف شدن بانک ها به پرداخت تسهیلات به همسران جانبازان وآزادگان متوفی یا به قیم قانونی فرزندان آنها، طرح اهدای جنین به زوج نابارور، پرداخت حق پرستاری به همسران جانبازان 50درصد وبالاتر اعصاب وروان ، لایحه سقط درمانی، طرح قابل مطالبه بودن اجرت المثل زوجه پس از فوت مرد، طرح حل اختلافات خانوادگی، طرح توانمندی سازی زنان سر پرست خانوار، طرح ممنوعیت اعمال هرنوع تبعیض جنسیتی در گزینش دانشجو برای کلیه دانشگاه های دولتی وغیردولتی در تمام مقاطع تحصیلی، طرح حذف ماده 83 واصلاح ماده 81 قانون تامین اجتماعی مبنی برحذف ممنوعیت پرداخت مستمری مادران بیمه شده به فرزندان وطرح اصلاح مواد 946 تا 949 قانون مدنی راجع به امکان ارث بردن زن از اموال منقول وغیر منقول.

از مهم ترین اقدامات وی در حوزه انتخابیه ارومیه عبارتند از:

تحقق واجرایی شدن عملیات اجرای پل وآزادراه شهید کلانتری برروی دریاچه ارومیه، حذف مشارکت واخذ کد اجرایی راه آهن دور دریاچه ارومیه وشروع عملیات اجرایی آن ، تامین اعتبارات مورد نیاز برای اتمام پروژه های اجرایی، تامین اعتبارات آموزش و پرورش استان به خصوص حقوق ودیون معوقه فرهنگیان .و…

امانی از جمله نمایندگانی بود که اواخر مجلس ششم در اعتراض به عملکرد شورای نگهبان در رد تعدادبی شماری از نامزدهای نمایندگی مجلس هفتم ، در تحصن 26 روزه شرکت کرد وبه همراه 125 نماینده دیگر در بهمن ماه 1382، ازسمت نمایندگی استعفا داد. وی در انتخابات مجلس هفتم از سوی شورای نگهبان به استناد ماده 28 قانون انتخابات (عدم اعتقاد والتزام به اسلام،نظام ،ولایت فقیه وقانون اساسی)رد صلاحیت شد.

امانی پس از مجلس ششم به سمت مشاور وزیر بازگانی در امور زنان وهمچنین معاونت توسعه وبرنامه ریزی صنایع دستی کشور منصوب شد.

امانی در سال 1388در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری مسئول ستاد میرحسین موسوی بود وبه دنبال اعتراضات وناآرامی ها در 23 بهمن 1388دستگیر شد ودر 15 اسفند همان سال تبرئه واز زندان آزاد شد.

امانی در سال 1392 به سمت مشاور رئیس سازمان محیط زیست ونماینده تام الاختیار وی در کمیته راهبردی ستاد احیای دریاچه ارومیه منصوب شد وتاکنون در این سمت باقی می باشد.وی همچنین در شورای مرکزی کارگزاران ،مجمع زنان اصلاح طلب وهیئت رئیسه مجمع نمایندگان ادوار نیز عضویت دارد.

 

سهیلا جلودارزاده

سهیلا جلودارزاده پس از پایان تحصیلات متوسطه در سال 1354 به دانشگاه پلی تکنیک (امیر کبیر) راه یافت ودر رشته مهندسی نساجی به تحصیل پرداخت. جلودارزاده پس از ورود به دانشگاه وآشنایی با آثار شهید مطهری، دکتر شریعتی وافکار وعقاید امام خمینی(ره)به دانشجویان مبارز پیوست و در تکثیر وتوزیع اعلامیه های امام در دانشگاه مشارکت می کرد.

 در سال ۱۳۵۴ ازدواج می‌کند و در همان سال اولین دخترش به دنیا می‌آید.

جلودارزاده در 1357 به هنگام گذراندن دوره کارآموزی در کارخانه چیت سازی تهران، به همراه سایر کارگرها به اعتصاب کارگری پیوست . این اعتصابات تا پیروزی انقلاب اسلامی وتشکیل شورای کارگری در کارخانجات ادامه داشت. وی با عضویت در کمیته کارگری انجمن اسلامی دانشگاه پلی تکنیک ، از کارگران اعتصابی دانشگاه نیز حمایت کرد.

پس از پیروزی انقلاب جلودارزاده به استخدام آموزش وپرورش درآمد وبه سمت مسئول امور تربیتی دبیرستان های استان تهران منصوب شد. وی در دوران جنگ در کمیته های پزشکی جهاد دانشگاهی فعالیت داشت.

جلودارزاده فعالیت های حزبی خودرا با عضویت در حزب اسلامی کار آغاز کرد وپس از چندی به عنوان عضو دفتر سیاسی ومسئول سازمان های حزب اسلامی کار انتخاب شد. او از فعالان امور زنان واعضای موسس وشورای مرکزی جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران، عضو مجمع اسلامی بانوان، رئیس اتحادیه زنان کارگر وعضو هیئت علمی اولین کنگره زن وانقلاب جهانی اسلامی نیز می باشد. وی نماینده وزیر کار در کمیته اشتغال شورای فرهنگی –اجتماعی زنان وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است.

مهندس جلودارزاده درسال 1375 به عنوان کاندیدای حزب اسلامی کار در انتخابات دوره پنجم از سوی مردم تهران به نمایندگی مجلس انتخاب شد. وی درسال 1378 در دوره ششم   ودر سال 1385در انتخابات میان دوره ای دوره هفتم به مجلس راه یافت. وی در دوران نمایندگی در کمیسون های کار وامور اجتماعی عضویت داشته است.

جلودارزاده در اجلاسیه اول تا چهارم دوره ششم مجلس عضو ومنشی هیئت رئیسه بود. او اولین زنی است که بعد از انقلاب بر کرسی هیئت رئیسه تکیه زده است.

از جمله طرح ها ولوایحی که جلودارزاده در دوره های پنجم، ششم، هفتم در تصویب آنها نقش داشت عبارتنداز:

قانون بازنشستگی پیش از موعد کارگران در کارهای سخت وزیان آور، طرح تشکیل کمیسون زنان، جوانان وخانواده ، قانون برابری پرداخت حقوق بازماندگان ومستمری بگیران زن ومرد، قانون بازسازی صنایع نساجی، الزام فراگیری آموزش های فنی وحرفه ای برای اشتغال به کار، قانون اختصاصی تعدادی از دادگاه های موجود در دادگاه خانواده، طرح محاسبه مهریه به ارزش روز تادیه، طرح عقار(ارث بردن زن هم از عرصه هم از اعیان) طرح افزایش دوره شیر دهی ومرخصی زایمان، طرح تشکیل مراکز مشاوره خانواده،ارث بردن ورثه زن ازحقوق بازنشستگی او، قانون تسهیل ازدواج جوانان، قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی،قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک در خصوص فروش، فحشا وهرزه نگاری کودکان وقانون پرداخت مستمری به فرزندان زنان متوفی مشمول قانون تامین اجتماعی وسایر صندوق های باز نشستگی.

جلودارزاده از جمله نمایندگانی بود که در اواخر مجلس ششم در اعتراض به رد صلاحیت های گسترده نامزدهای نمایندگی مجلس هفتم توسط شورای نگهبان در مجلس تحصن شد وبه همراه 125 نماینده دیگر از سمت نمایندگی مجلس استعفا داد. وی پس از مجلس هفتم از وزارت آموزش وپرورش بازنشسته شد.

جلودارزاده پس از بازنشستگی ، به فعالیت های خود در احزاب اسلامی کار وحوزه زنان ادامه داد و ضمن عضویت در هیئت اجرایی آن حزب، همچنان به عنوان رئیس اتحادیه زنان کارگر سراسر کشور به خدمت مشغول می باشد .

علاوه بر آن وی از سال 1392تاکنون مشاور وزیر صنعت ومعدن نیز می باشد . وی در دوره دهم مجلس شورای اسلامی با لیست امید به مجلس راه یافت.

برگرفته شده از کتاب: زنان در عرصه قانون گذاری ایران (1285-1395)منوچهر نظری

/انتهای متن/