طرز فکر بچه‌ها را عوض کنید، آنها خود پوشش خود را انتخاب می‌کنند

هفته ای که اختصاص به تبلیغ عفاف و حجاب به عنوان یک  ارزش اجتماعی داشت، به پایان رسید . باید دید که آیا مجموعه کارهایی که برای تبلیغ و ترویج این ارزش دینی صورت گرفته، نتیجه مطلوب داده است؟ برای پاسخ به این سوال  قطعا نیاز به بررسی‌های عمیق کارشناسانه هست.

چرا بی حجابی ؟

 حجاب یک ارزش وهنجار اجتماعی درکشور ما وتمامی کشورهای مسلمان نشین است. به علاوه عدم رعایت حجاب وپوشش اسلامی در جامعه ما نوعی تخلف وضدهنجار تلقی شده وبنابر قوانین اجتماعی جرم تلقی می‌شود. دلایل گرایش به بی حجابی وعدم رعایت حدود قانونی حجاب در جامعه چیست؟ برای یافتن پاسخ این سوال گروهی از محققان وکارشناسان اجتماعی و مذهبی از دیدگاه‌های مختلفی به این امر پرداخته اند. قطعا یکی از ده ها دلیل چنین امری تربیت اسلامی نادرست افراد وضعف در ارائه صحیح مفاهیم اسلامی به فرزندان دارد به طوری که متأسفانه در اغلب موارد جهان بینی ودیدگاه کاملی در مورد چرایی پذیرش حجاب به عنوان یکی از هنجارهای دینی به فرزندان ارائه نشده و این مقوله به طور سنتی ومقلدانه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.

حجابی که مال نسل آ گاه است

 دکتر شریعتی درضمیمه کتاب فاطمه فاطمه است به این نکته اشاره داشته وگفته‌است:

 «یک انگیزه در حجاب این است که این یک لباس سنتی است، یک حجاب دیگر با همان فرم نیز هست اما نشانه این است که من یک طرز تفکر اعتقادی مذهبی خاص دارم . حجاب نوع اول به این معنا بود که خوب همه دارند ما هم داریم که نشانه هیچ ارزش انسانی نبود یک عادت سنتی بود ….اما یک حجاب مال نسل آگاهی است که به پوشش اسلامی برمی‌گردد…این فردی که آگاهانه پوشش اسلامی را برمی‌گزیند مظهر چیست؟ مظهر یک مکتب خاص، یک حزب خاص، یک جناح خاص ویک جبهه خاص که ارزش دارد. این فرد در برابر دختری که اساسا به این مسأله نمی‌رسد یا ارزشی برایش قائل نیست، نه تنها احساس حقارت نمی‌کند بلکه احساس برتری می‌کند. بنابراین شما طرز فکر بچه‌ها را عوض کنید آنها خود پوشش خود را انتخاب می‌کنند.( شریعتی , علی , مجموعه آثار 21 , زن , پیشین , ص 273-274 )

بررسی کارکردهای حجاب از نقطه نظر جامعه شناختی مثل  دلایل فردی واعتقادی این مقوله بسیار حائز اهمیت است. یکی از کارکردهای مهم حجاب تاثیر آن بر سلامت روانی افراد وبه دنبال آن سلامت اجتماعی تک تک افراد یک جامعه، چه مرد وچه زن، است. براین اساس به سراغ متخصصان حوزه اجتماعی رفته‌ایم تا با دلایل اجتماعی پذیرش حجاب به عنوان یک هنجار ارزشی دینی  و ریشه‌های نقض این هنجار در جامعه بیشتر آشنا شویم.

مصداق پوشش در ادیان مختلف فرق دارد

 دکتر رقیه محمد زاده«جامعه شناس ومدیرگروه نهادهای اجتماعی شبکه 2 سیما» در مورد حجاب می گوید: حجاب مفهومی عام است که در تمامی تمدن‌ها از گذشته وجود داشته است.حجاب تنها محدود به قومی خاص، جامعه ما ومحدوده زمانی خاصی نیست.در ادیان ابراهیمی وسایر ادیانی که حتی خارج از ادیان ابراهیمی هستند، به نوعی بحث پوشش وجود دارد. مفهوم حجاب مفهومی جدید نیست ودر ادوار گذشته تمدن کشور ما حتی در زمانی که اسلام دین ایرانیان نبوده است، به نوعی پوشش وجود داشته است. آنچه متفاوت است تعریف مصداق پوشش در ادیان مختلف است؛ به طوری که در دین اسلام هم در گذشته تعریف حجاب از ابتدا پوشش چادر نبوده ونیست؛ چادر پوششی مبتنی بر فضای فعلی کشور وسایر کشورهایی است که این نوع پوشش را انتخاب کرده‌اند.

معنای حجاب وسیع تر ازچادر است

وی افزود: رعایت چارچوب‌های انسانی قطعا برای فرد مصونیت می‌آورد وبه دلیل اینکه هریک از ما تک به تک تشکیل دهنده یک فضای اجتماعی هستیم،اجتماع هم از این مصونیت بهره مند خواهد شد.رعایت حریم‌های اجتماعی به طور خواسته ویا ناخواسته امنیت اجتماعی افراد را تأمین وسلامت فضای اجتماعی افراد را تضمین می‌کند. حجاب تنها پوشش چادر نیست ومعنای وسیع تری دارد که آثار آن در نحوه پوشش اجتماعی ورفتارفردی نمود می‌یابد؛زمانی که بین حریم شخصی خود وحریم اجتماعی تفاوت قائل شویم و به چارچوب‌هایی که فضای اجتماعی تعیین می‌کند مقید باشیم، مسلما آرامش خاصی را تجربه خواهیم کرد.

حجاب به شدت کارکرد مراقبتی دارد

این کارشناس مسائل اجتماعی در خصوص نقش حجاب برایجاد سلامت روانی اجتماعی افراد یک جامعه عنوان کرد: زمانی که روح افراد در سایه حجاب در آرامش باشد، بسیاری از توانمندی‌ها وخلاقیت‌های فردی فرصت شکوفایی پیدا می‌کند. نبود افتراق مابین حریم فردی وحریم اجتماعی در زندگی وتغییر مدل زندگی دنیای مدرن باعث غیرقابل تشخیص بودن مرز حریم‌های شخصی شده است. نتیجه چنین حالاتی جذب آسیب‌های اجتماعی به صورت ناخواسته است؛ درست مانند نوزادی که تازه متولد شده است وبدن اوبیشتر از سایرین پذیرش جذب آلودگی‌های محیطی را دارد زیرا ایمنی او تکمیل نشده است. در مورد انسان‌های بالغ در جامعه وضع به همین صورت است زمانی‌که حریم‌های احساسی او باز باشد وهیچ مرزی وجود نداشته باشد، طبیعتا زودتر شکننده می‌شود.انتخاب پوشش مناسب برای جسم وظاهر به طور طبیعی روح را در معرض آرامش قرار می‌دهد ودر نتیجه فرد را کمتر مورد آسیب قرار می‌دهد؛ واقعیت حجاب به شدت کارکرد مراقبتی دارد.

عموما عنادی ندارند

وی درادامه در خصوص دلایل جامعه شناختی معضل بدحجابی در جامعه اظهار داشت: عوامل متعددی در بروز این مسأله دخیل است  ونمی‌توان گفت تمام افرادی که پوشش مورد قبول وپذیرش جامعه را ندارند، حجاب را قبول ندارند؛ تعدادی از این افراد به نوعی با بدحجابی سعی در ارائه اعتراض اجتماعی دارند، دسته دیگری به واسطه فضای تربیتی نادرست نه تنها حجاب بلکه  سایر چارچوب های اعتقادی را قبول ندارند . جهت‌گیری های خاص ایدئولوژیک ونگاه‌های خاص اجتماعی از دلایل دیگر این مسأله هستند ولیکن عموم افرادی که این پوشش را نمی‌پذیرند نه از سر عناد ونه از سر نگاه خاص اجتماعی این رفتار را انتخاب کرده‌اند چراکه بارها دیده شده همین افراد در مراسم مذهبی شرکت کرده وحتی فرایض الهی را انجام می‌دهند که این مسأله قطعا جای بررسی و کنکاش دارد.

بسیاری از مدل‌های تبلیغی ما ضدتبلیغ است

مدیرگروه نهادهای اجتماعی شبکه 2 سیما با بیان این نکته که رفتارهای صرفا مقلدانه نه تنها درپذیرش قلبی حجاب بی فایده است بلکه در هیچ یک از نگاه‌های ایدئولوژیک عمق نداشته ونتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت، افزود: اغلب مسلمانانی که از کشورهای دیگر به دین اسلام گرویدند در بطن کفر عاشقانه چارچوب‌های دینی اسلام را رعایت می‌کنند کمااینکه ممکن است اغلب افراد در یک کشور مسلمان به این چنین باور عاشقانه‌ای در مورد اسلام دست نیابند؛ از این رو هیچ گاه نمی‌توان اندیشه وباوری را تنها با تقلید به افراد منتقل کرد واین امر در مورد حجاب هم صادق است. مدل تربیتی خانواده‌، مدرسه وحتی برنامه‌های تلوزیونی وفیلم‌های سینمایی در هنجار پذیری افراد در خصوص حجاب موثر است. متأسفانه در بیشتر برنامه‌های تلوزیونی وسریال‌ها اغلب خانم‌های چادری شیک پوش نیستند وافراد غیرچادری خوش پوش هستند؛ با توجه به اینکه جوان ذاتا طالب زیبایی وشیک پوشی است مسلما بیشتر جذب افرادی می‌شود که فاقد پوشش مناسب هستند. این تاثیر مهم تبلیغات را در موضوع حجاب نشان می دهد.

دکتر محمدزاده در خصوص راهکارپیشگیری از بدحجابی در جامعه گفت: مدل تربیتی فضاهای آموزشی ما باید به گونه‌ای باشد که به افراد حق انتخاب داده شود تا احساس اعتماد وکسب احترام کنند ،اجازه بروز زیبایی‌ها به صورت مساوی در این امر موثر است وقتی فردی خود چادر را قبول دارد ولی با رفتار ویا پوشش نازیبا  تصویر نادرستی از یک فرد چادری ارائه می‌دهد ناخودآگاه فرزند این فرد تأثیر عکس خواهد گرفت؛ متأسفانه بسیاری از مدل‌های تبلیغی ما ضدتبلیغ است ونتیجه سوئی به همراه خواهد داشت.

 /انتهای متن/