زنانی که از تهران به مجلس چهارم راه یافتند

دوره چهارم مجلس شورای اسلامی به نسبت سه دوره قبل تعداد بیشتری از زنان را در خود جای داد  و تعدادنمایندگان زن با افزایش نسبی دوبرابری  یعنی 9 زن ناز میان ۲۷۵ نماینده به پارلمان راه یافتند. در این دوره فقط خانم زعفرانی بهروز از سه دوره گذشته به مجلس آمده بود و هشت زن  نماینده دیگر جدید الورود بودند . در این دوره بر خلاف ادوار گذشته نمایندگانی نیز از حوزه انتخابیه شهرستان ها حضور داشتند.

نفیسه فیاض‌بخش متولد ۱۳۴۳، منیره نوبخت متولد ۱۳۲۹، مرضیه وحید دستجردی متولد ۱۳۳۸ و پروین سلیحی متولد ۱۳۳۶ از حوزه انتخابیه تهران به مجلس چهارم راه یافتند. 

 

نفیسه فیاض‌بخش

نفیسه فیاض‌بخش در یک خانواده اصیل ومذهبی در تهران به دنیا آمد.پدرش مردی خیر و متدین در بازار تهران بود وبرادرش دکتر محمد علی فیاض بخش در واقعه هفت تیر1360به شهادت رسید.

نفیسه پس از پایان تحصیلات متوسطه در سال 1361 به عنوان معلم در دبیرستان های تربیت،کوثر و زینب به تدریس بینش دینی مشغول شد. وی همزمان با تدریس در سال 1362به دانشکده الهیات دانشگاه تهران راه یافت و در سال 69 موفق به اخذ دانشنامه فوق لیسانس در رشته فلسفه گردید.

فیاض بخش در سال 1371 در سن 27 سالگی به عنوان کاندیدای جامعه روحانیت مبارز موفق به کسب آرای مردم تهران برای مجلس شد. وی جوان ترین زنی است که در تاریخ 108 ساله پارلمان ایران به مجلس راه یافته است. وی در سال 1375نیز با کسب آرا، مجددا به وکالت مردم تهران انتخاب شد.

فیاض بخش در دوره چهارم، در هیئت رئیسه کمیسیون آموزش وپرورش عضویت داشته است و در دوره پنجم عضو ومنشی کمیسیون حقوقی وقضایی ، عضو کمیسیون تازه تاسیس زنان ،جوانان وخانواده ،عضو شورای عالی حمایت ازحقوق بشر وهم چنین تنها زن عضو کمیسیون تلفیق بوده است. علاقه وی به مباحث حقوقی در مجلس پنجم باعث شد به تحصیل در این رشته بپردازد و در سال 1379به دریافت دانشنامه فوق لیسانس نائل آمد.او از سال 1377تا سال 1388 به عنوان استاد مدعو در دانشگاه تهران به تدریس متون اسلامی اشتغال داشته است.

بعداز پایان دور پنجم، فیاض بخش از مهرماه 1379، ضمن تدریس در دانشگاه تهران به عضویت هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در آمد. وی بعد از دوره پنجم به تحصیلات خود ادامه داد و در شهریور 1382 موفق به اخذ درجه دکترا در رشته فلسفه وکلام اسلامی گردید.

فیاض بخش در سال 1383 به عنوان کاندیدای جمعیت آبادگران انقلاب اسلامی در انتخابات دوره هفتم شرکت کرد وبرای سومین بار موفق به کسب آرا شد. او در این دوره ضمن عضویت در کمیسیون آموزش وپرورش  وتحقیقات ، در فراکسیون زنان وکمیته زنان اتحادیه بین المجالس هم عضویت داشته است.

از جمله طرح ها ولوایحی که  فیاض بخش در دوره های چهارم، پنجم  وهفتم مجلس در تصویب آنها نقش داشت:

طرح یکسان سازی عیدی کارکنان، طرح اصلاح قانون نیمه وقت کارکنان زنان وتقلیل ساعت کارکنان زن وتقلیل آن به سه چهارم ساعت در هفته، طرح تحقیق وتفحص ازبنیاد مستضعفان ومحرومان، طرح تحقیق وتفحص از بانک های ملی وصادرات، طرح ایجاد کمیسون زنان ، جوانان وخانواده، طرح تحقیق وتفحص از سازمان تربیت بدنی، قانون محسبه وپرداخت مهریه به ارزش روز تادیه، قانون امکان استفاده وراث از حقوق بازنشستگی مادر در صورت فوت او، قاون افزایش مرخصی شیر دهی ومرخصی زایمان، قانون حمایت از زنان سرپرست خانوار، طرح انطباق امور اداری وفنی موسسات پزشکی با موازین شرع مقدس اسلام، طرح لایحه سقط درمانی، طر      ح تشکیل مراکز تخصصی مشاوره خانواده، قانون بازنشستگی پیش از موعد برای زنان با 20سال سابقه کار وقانون تسهیل ازدواج جوانان.

فیاض بخش از طراحان واستیضاح کنندگان عبدالله نوری و عطاالله مهاجرانی وزرای کشور وارشاد دولت سید محمد خاتمی در دوره پنجم مجلس بوده است که استیضاح اول رای آورد ،اما دومی به حد نصاب نرسید.

فیاض بخش پس از پایان مجلس هفتم به دانشگاه بازگشت و ضمن تدریس، مدتی مشاور سازمان ملی جوانان شد. علاوه برآن وی از سال 1390تاکنون در حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان به تدریس علوم حوزوی اشتغال داشته و از آبان1391 تاکنون با شبکه قرآن وسازمان صداوسیما همکاری دارد. او همچنین عضو هیئت مدیره “جمعیت خیریه امید”وعضو هیئت تحریریه مجله “شاهد” می باشد.

دکتر فیاض بخش به زبان عربی تسلط دارد. تالیفات وی عبارتند از:تسبیح موجودات، ساکنان ملکوت،جمال حسن ونظام احسن، برهان صدیقین وحیات فرشتگان.

 

منیره نوبخت

منیره نوبخت در تهران به دنیا آمد پس از گذراندن تحصیل ابتدایی و متوسطه واخذ دیپلم به فراگیری علوم ومعارف اسلامی پرداخت واز محضر اساتیدی چون علامه محمد تقی جعفری، آیت الله مهدوی کنی، آیت الله امامی کاشانی و بانو توران انصاری بهره فراوان برد. وی به دلیل علاقه به علوم اسلامی به تحصیل در رشته الهیات پرداخت ودر سال 1357 از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد.

نوبخت همزمان با تحصیل به فعالیت های تبلیغی نیز روی آورد وبا سفر شهرهای مختلف به تیلیغ امور دینی وفرهنگی پرداخت. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت در حزب جمهوری اسلامی درآمد.او پس از آن به فعالیت های سیاسی را در جامعه اسلامی فرهنگیان و جامعه زینب (س)ادامه داد ودر شورای مرکزی این دوتشکل عضویت یافت.

نوبخت فعالیت های شغلی را ازسال 1355 با تدریس در مدارس منطقه 12 تهران آغاز کرد .وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به سمت معاون دبیرستان دخترانه علوی تعیین شد واز مهر ماه 1358 ریاست دبیرستان اسدی را برعهده گرفت. او در همین سال با ابلاغ شهید رجایی وزیرآموزش وپرورش وقت، با حفظ سمت به عنوان مشاور آموزش وپرورشی مرکز تربیت معلم دختران و در سال 1359 به عنوان مسئول تربیت معلم دختران منصوب شد و تا سال 1364 دراین سمت باقی ماند. وی در این سمت به دستور شهید رجایی مرکز تربیت معلمان پرورشی دختران را تاسیس کرد .او درسال 1364 همزمان با تاسیس دفتر فرهنگ اسلامی به آن دفتر مامور شد.

نوبخت در این سالها به تحصیل خود ادامه دادو در سال 1365 موفق به دریافت دانشنامه  فوق لیسانس در رشته تاریخ فرهنگ وتمدن اسلامی گردید.وی در همین سال به پیشنهاد آیت الله امامی کاشانی به سمت مدیریت در دبیرستان علوم ومعارف اسلامی دختران و باحفظ سمت به عنوان معاون آموزشی مدرسه عالی شهید مطهری منصوب شد. او درسال 1366به مدرسه رفاه مامور شد و دوره راهنمایی را در مدرسه رفاه تاسیس کردو خود مدیریت آن را برعهده گرفت .وی پس از چندی، دوره دبیرستان مدرسه رفاه را نیز تاسیس کرد .او درسال 1368مجددا به مرکز تربیت معلم بازگشت و مسئولیت مرکز تربیت معلم دینی وعربی (شهدای مکه)را برعهده گرفت. علاوه بر آن ارتباطش را با مدرسه رفاه قطع نکرد و مسئولیت امور آموزشی دوره های راهنمایی ودبیرستان مدرسه رفاه را نیز برعهده داشت.

نوبخت در سال 1371به عنوان کاندیدای جامعه روحانیت مبارز در انتخابات چهارمین دوره قانون گذاری شرکت کرد وموفق شد با کسب آرا از سوی مردم تهران به نمایندگی مجلس شورای اسلامی انتخاب گردد. وی در دوره پنجم نیز ازسوی مردم تهران مجددا به نمایندگی انتخاب شد.

از جمله طرح ها و لوایحی که  نوبخت دردوره های چهارم  و پنجم مجلس در تصویب آنها نقش داشتند:

طرح تشکیل شوراهای آموزش وپرورش در استانها وشهرستانها ، قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل ، قانون تشکیل وتوسعه بسیج توسعه دانشجویی، قانون تنظیم خانواده وجمعیت ، قانون تامین کودکان بی سرپرست ، قانون ترویج تغذیه با شیر مادروحمایت از مادران در دوران شیردهی ، قانون گزینش معلمان وکارکنان آموزش وپرورش ، طرح اصلاح قانون اشتغال نیمه وقت کارکنان زن، طرح ممنوعیت ابزاری از زنان در مطبوعات ، پیشنهاد ردیف بودجه مستقل برای شورای فرهنگی- اجتماعی  زنان که به تصویب رسید.طرح تشکیل کمیسیون زنان ، جوانان وخانواده که برای اولین بار در مجلس چهارم مطرح شد ، طرح محرم سازی فضای آموزشی وآزادی پوشش دختران در فضاهای آموزشی دختران، طرح ایجاد دادگاه خانواده والزام حضور قاضی مشاور دادگاه خانواده والزام حضور قاضی مشاور زن در این دادگاه ها، طرح اصلاح قانون انتخابات راجع به افزایش سطح سواد نمایندگان وقانون محاسبه وپرداخت مهریه به ارزش روز تادیه.

پس از پایان مجلس پنجم نوبخت به شورای عالی انقلاب فرهنگی منتقل شد وتا سال 1387ریاست شورای فرهنگی-اجتماعی زنان را برعهده داشت. وی ازسال 1388تا 1391عضوهئیت منصفه مطبوعات بود. وی در سال 1391 پس ا ز بازنشستگی از شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مشاور سازمان تبلیغات اسلامی و نماینده این سازمان در شورای فرهنگی – اجتماعی زنان تعیین شد. وی مدیر عامل”سازمان زنان انقلاب اسلامی”نیز می باشد که به پیشنهاد وی در سال 1391 تاسیس شد وتحت حمایت سازمان تبلیغات اسلامی در زمینه های فرهنگی ،اجتماعی ،مذهبی فعالیت می کند.او به خاطر فعالیت و مشغله های زیاد کاری ازدواج نکرده است.

 

مرضیه وحید دستجردی

دستجردی در خانواده ای اصفهانی و اهل علم  در تهران به دنیا آمد. پدرش از پزشکان متعهد بود که ازسال 1362تا 1378 ریاست جمعیت هلال احمر رابرعهده داشت .مرضیه تحصیلات متوسطه خودرا  در سال 1354 با کسب رتبه نخست در دبیرستان های تهران به اتمام رساند ودر همان سال درسن 16 سالگی به عنوان جوان ترین پزشک به دانشکده پزشکی دانشگاه تهران راه یافت ودر سال 1363 در رشته پزشکی عمومی با معدل الف فارغ التحصیل شد ودرسال 1367 به دریافت درجه تخصصی در رشته جراحی زنان و زایمان نایل آمد.

دکتر دستجردی درسال 1366 به عضویت شورای فرهنگی – اجتماعی زنان در شورای انقلاب فرهنگی  انتخاب شد. وی  پس از اخذ درجه تخصص به  عضویت هیئت علمی گروه زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی تهران درآمد ودر بیمارستان آرش مشغول به کار شد.

وی درسال 1369به عضویت شاخه پزشکی ستاد انقلاب فرهنگی  وهمچنین عضویت شورای مدیریت دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پز شکی تهران انتخاب شد.

دستجردی در سال 1371 به عنوان کاندیدای جامعه روحانیت مبارز درانتخابات دوره چهارم شرکت کرد وبا کسب آرا از حوزه انتخابیه تهران ازسوی مردم انتخاب شد. وی در سال 1375 در دوره پنجم با کسب آرا ازسوی مردم تهران مجددا به نمایندگی انتخاب شد.

او در دوره چهارم وپنجم ،عضو کمیسیون بهداری مجلس بود.وی برای تاسیس کمیسیون زنان، جوانان و خانواده بسیار تلاش کرد وبعد از تاسیس این کمیسیون در اوایل مجلس پنجم به ریاست آن انتخاب شد.

وی از نمایندگان تاثیر گذار به خصوص در مسائل پزشکی وامور زنان وپیشنهاد دهنده طرح های زیادی درمجلس بود .

از جمله طرح ها ولوایحی که  دستجردی در دوره های چهارم ،پنجم مجلس در تصویب آنها نقش داشتند:

قانون تامین زنان وکودکان بی سر پرست، قانون تنظیم خانواده وجمعیت ،  قانون ترویج تغذیه با شیر مادروحمایت از مادران در دوران شیردهی ، طرح اصلاح قانون اشتغال نیمه وقت کارکنان زن، طرح تشکیل کمیسیون زنان ، جوانان وخانواده که برای اولین بار در مجلس چهارم مطرح شد ، طرح محرم سازی فضای آموزشی وآزادی پوشش دختران در فضاهای آموزشی دختران،  طرح تشکیل پلیس زن ،قانون محاسبه و پرداخت مهریه به ارزش روز تادیه، قانون اختصاص تعدادی از دادگاه های موجود به دادگاه های خانواده،طرح حضور قاضی مشاور زن در دادگاه ها. طرح اصلاح خدمت نیمه وقت کارکنان زن وتقلیل ساعات کار بانوان به درسه چهارم ساعت در هفته. طرح انطباق اموردرمانی وفنی موسسات درمانی وپزشکی با موازین اسلامی، طرح یکسان سازی عیدی کارکنان ، قانون بازنشستگی زودتر از موعد بانوان در مشاغل سخت و زیان آور مثل پرستاری ، اصلاح قانون مطبوعات وعدم استفاده ابزاری ازتصاویر زنان  ومردان .

وی در مجلس چهارم از منتقدین افزایش بی رویه جمعیت در کشور و در دوره پنجم از مخالفین لایحه الحاق ایران به کنوانسیون امحای کلیه اشکال تبعیض علیه زنان وهمچنیین از طراحان استیضاح عبدالله نوری و زیر کشور دولت خاتمی بود که منجر به برکناری وی شد.

پس از اتمام مجلس پنجم دستجردی به دانشگاه تهران بازگشت ودرسال 1380به سمت ریاست بیمارستان آرش منصوب شد.او در سال 1384 به سمت مشاور رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران ومدیر روابط بین الملل این دانشگاه منصوب شد.

دستجردی در سال 1388 ازسوی احمدی نژاد به عنوان وزیر پیشنهادی دولت دهم برای تصدی پست وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد. وبه دنبال بعضی مخالفت هایی که با وزارت زنان مطرح شد،  درنهایت نمایندگان با 175 رای موافق  به عنوان وزیر بهداشت انتخاب شد.اوییشان نخستین زن در تاریخ جمهوری اسلامی است که به مقام وزارت تعیین شد.

دستجردی پس از برکناری از وزارت بهداشت به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به بیمارستان آرش بازگشت. دستجردی در اوایل سال 1395 از سوی آیت الله صادق آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه به سمت مشاور امور بانوان این قوه تعیین شد.

 

 پروین سلیحی

پروین سلیحی متولد اصفهان است که پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی ومتوسطه در سن 15 سالگی با مرتضی لبافی نژاد دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه تهران ازدواج کرد ودرتهران اقامت گزید.

سلیحی وهمسرش پیش از انقلاب فعالیت های سیاسی علیه رژیم شاهنشاهی داشتند که پس از اطلاع ساواک از فعالیت های آنان منزل آنان را تحت نظر گرفتند وانان مجبور شدند تهران  را ترک کنند. آن دو بعد از اقامت کوتاه در شهرستان های قزوین، یزد، اصفهان به تبریز رفتند و دکتر لبافی نژاد علاوه برفعالیت های سیاسی  ریاست در مانگاهی  را در تبریز برعهده گرفت ولی ساواک اورا شناخت  ودستگیر وبه تهران منتقل کرد. به دنبال این دستگیری سلیحی به همراه نوزادش به منزل خواهر همسرش رفت ولی ساواک او را در همان روز  دستگیر و از فرزندش جداکرد و  در کمیته شهربانی زندانی نمود. سلیحی و همسرش به مدت شش ماه درسلول انفرادی  کمیته شهربانی زندانی بودند تا اینکه به جرم اقدام علیه امنیت ملی به اعدام محکوم شدند. دکتر لبافی نژاد در4 بهمن 1354 تیرباران شد ولی سلیحی به دلیل این که سن او کمتر از 18 سال بود، حکم  اعدامش لغو و به دوسال حبس تغییر کرد. سلیحی بعد ازاعدام همسرش به مدت شش ماه دیگر درسلول انفرادی کمیته شهربانی ویک سال نیز در بند عمومی زندان اوین محبوس بود .وی دراین مدت فقط یک بار آن هم ده روز قبل از اعدام همسرش، موفق به ملاقات با او شد وبا سایر اعضای خانواده اش ممنوع الملاقات بود.سرانجام وی در مرداد1356 از زندان آزاد شد.

سلیحی پس از پیروزی انقلاب در دبیرستان کاخ در نوبت شبانه به تحصیل پرداخت و در سال 1359 موفق به اخذ دیپلم شد. پس از آن در سال 1362 به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان راه یافت و در سال 1365در رشته مامایی فارغ التحصیل شد. او ضمن تحصیل به فعالیت های سیاسی خود نیزادامه داد وهمزمان با تاسیس حزب جمهوری اسلامی به عضویت  آن حزب درآمد.پس از تعطیلی حزب جمهوری سلیحی فعالیت های سیاسی واجتماعی خودرا در جامعه زینب (س) پی گرفت واز اعضای شورای مرکزی این تشکل شد. وی در سال 1373 دفتر جامعه زینب (س)را در اصفهان تاسیس کرد و تاکنون دبیر جامعه زینب(س) می باشد.

سلیحی  در سال 1371 به عنوان کاندیدای جامعه روحانیت مبارز درانتخابات دوره چهارم شرکت کرد وبا کسب آرا از حوزه انتخابیه تهران از سوی مردم انتخاب شد. وی پس از ورود به مجلس به عضویت کمیسیون بهداشت ودرمان درآمد وچندی نیز منشی کمیسیون مشترک فرهنگ وآموزش عالی وبهداری وبهزیستی بود.

از جمله طرح ها ولوایحی که سلیحی در تصویب آنها نقش داشتند:

طرح حمایت از زنان خود سرپرست، طرح اصلاح قانون کارکنان زن و تقلیل ساعت کار آنان ، طرح ممنوعیت ابزاری از زنان در مطبوعات طرح تشکیل کمیسیون زنان ، جوانان وخانواده که برای اولین بار در مجلس چهارم مطرح شد ، طرح تحقیق وتفحص از بانک صادرات وارائه طرح تاسیس نظام مامایی که پس از پیگیری ها ی مکرر وی به تصویب رسید.

او از استیضاح کنندگان سعیدی کیا ،وزیر راه دولت خاتمی بود اما این استیضاح رای لازم را کسب نکرد.

سلیحی در حین نمایندگی به تحصیلات خود ادامه داد ودر سال 1374موفق به دریافت دانشنامه فوق لیسانس در رشته بهداشت کودک . پس از پایان دوره چهارم مجلس وی در مرکز پژوهش های مجلس شورا ی اسلامی به عنوان مسئول گروه زنان وخانواده مشغول به کار شد .او در سال 1376 به دعوت علی لاریجانی ،رئیس وقت صداو سیما به ان سازمان منتقل شد وهمزمان با تاسیس دفتر امور زنان ،به سمت رئیس دفتر امور زنان وهمچنین مشاور رئیس سازمان صداوسیما در امور بانوان منصوب شد و از سال 1376 تا سال 1394 که بازنشسته شد، در این سمت باقی ماند.

 

برگرفته شده از کتاب:

زنان در عرصه قانون گذاری ایران (1285-1395)منوچهر نظری

 

قسمت دوم (زنان نماینده مجلس چهارم)

 

/انتهای متن/