جایگاه نمایندگی برای زن و مرد فرقی دارد؟
نمایندگان زن و مرد چه تفاوتی باهم دارند و آیا مطالبه مسائل قانونی زنان، فقط وظیفه نمایندگان زن مجلس است؟
زهره الهیان پزشک، نماینده دوره هشتم مجلس و کاندیدای نمایندگی مجلس، فاطمه آلیا نماینده سه‌دوره اخیر مجلس و کاندیدای این دوره و فاطمه واعظ جوادی رئیس سابق سازمان حفاظت از محیط زیست و کاندیدای نمایندگی نظرات خود را در این زمینه با به دخت در میان گذاشته اند.
زهره الهیان: نماینده مجلس، نماینده یک ملت است و جنسیت تنها در این نکته می‌تواند تاثیرگذار باشد که در ارتباط با موضوعات مرتبط با خانواده و زنان، از خانم‌ها انتظار بیشتری وجود دارد و باید در کارگروه‌های این موضوع فعالیت بیشتری داشته باشند. البته این بدین معنا نیست که از مردان در حوزه زنان و خانواده انتظاری وجود ندارد، آنها هم باید برای عرصه تلاش داشته باشند، چون اساساً مقوله خانواده مقوله ای کاملاً عمومی است و مختص یک جنس نیست.
فاطمه آلیا: طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قوه مقننه و مجلس شورای اسلامی دو وظیفه اصلی”قانون‌گذاری” و “نظارت بر حسن اجرای قوانین” دارد و نکته مهم این است که این وظیفه جنسیت پذیر نیست؛ یعنی زن یا مرد بودن نماینده بر اجرای این دو وظیفه تاثیری ندارد.
اما اگر جزئی‌تر نگاه کنیم، در بحث‌های قانون‌گذاری گاهی موارد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی پیش می‌آید که به «خانواده» مربوط است و از آنجایی که طبق اصل دهم قانون اساسی کشور، کلیه مسائل «خانواده‌محور» هستند و طبق فرهنگ ایرانی- اسلامی در خانواده‌ها نیز «زنان» در محوریت قرار دارند، پس اگر نمایندگان در تمامی قوانین به این مولفه‌ها توجه کافی نداشته باشند، ممکن است با این مشکل روبه‌رو شویم که قوانین تصویب شده در برخی ابعاد نتیجه خوبی داشته باشد، اما در برخی ابعاد دیگر مانند موضوع خانواده و پیشرفت زنان خللی ایجاد کند. این‌جاست که نگرش زنانه نمایندگان زن مجلس بسیار کارساز است و به دلیل اینکه شناخت بهتری از هم‌نوعان و هم‌جنسان خود دارند، مسائل زنان برایشان ملموس‌تر است، پس تاثیرگذاری نظراتشان نیز بیشتر خواهد بود. اما حتی در این موارد نیز جنسیت نماینده به طور 100% موثر نیست.
نکته مهم دیگر اینکه برخی مسائل خاص در قانون‌گذاری در حوزه زنان وجود دارد که احساس می‌شود گاهی مورد غفلت نمایندگان مرد قرار بگیرد و برایشان علی‌السویه باشد؛ در این موارد نیز حضور نمایندگان زن در مجلس موجب مطرح شدن خلاهای حقوقی، اجتماعی و زنان خواهد شد.
فاطمه جوادی: نماینده، نماینده است و زن و مرد ندارد؛ هرکسی که وارد مجلس شد باید مسائل مهم کشور اسلامی را پیگیری کند و به آن رای دهد؛ هم آقایان و هم خانم‌ها باید در جهت اولویت‌ها فعالیت کنند و در کنار یکدیگر و بدون نگاه جنسیتی مشکلات را بررسی کنند. تفکیک زن و مرد از هم خارج از نگرش دینی است.
ما سه حوزه مشخص برای حوزه فعالیت نمایندگان مجلس داریم که محدوده فعالیتی آنان را مشخص می‌کند؛ یک “سند چشم‌انداز 20 ساله”، دوم “قوانین موضوعی کشور” و سوم “برنامه ششم توسعه”.
قابلیت ارائه طرح نیز یکی دیگر از اختیارات نمایندگان مجلس است که میزان پیگیری و پژوهش آنان را در مسائل گوناگون نشان می‌دهد و همچنین نشان‌دهنده کیفیت عملکرد آنها است.
علاوه بر موضوعات مشخص شده نمایندگان مجلس باید اولویت‌های کاری را درست شناسایی کنند و یکی از مسائلی که ما بررسی کرد‌ایم و زنان نماینده مجلس باید توجه ویژه‌ای را صرف آن کنند، موضوع خانواده‌های زن سرپرست است که گاهی تحت به‌طور غیر منطقی، عنوان خانواده‌های بی سرپرست تعبیر می‌شود.
هرکدام از خانم‌هایی که نماینده می‌شوند، ظرفیت و توانمندی‌هایی دارند که در این مسیر به آنها کمک خواهد کرد؛ از رشته های علوم انسانی گرفته تا شاخه‌های پزشکی، درجات علمی و ظرفیت‌های وجودی دارند که بنابر همان ظرفیت در کمیسیون‌های مجلس قرار می‌گیرند و می‌توانند به پیگیری امور بپردازند.
به‌دخت: آیا مطالبه مسائل قانونی زنان، فقط وظیفه نمایندگان زنان است؟
زهره الهیان: در همه قوانین باید یک توجه ویژه‌ای به مسئله زن و خانواده وجود داشته باشد و یک نوع پیوست خانواده در تمام قوانینی که در این حوزه وجود دارد، تصویب شود تا بتوانیم بررسی کنیم که هر قانون چه تاثیری بر مفهوم خانواده در کشور ایجاد کرده است. البته این کار فقط برعهده زنان نیست و آقایان هم باید چنین نگاهی را به فعالیت‌هایشان در مجلس لحاظ کنند.
فاطمه آلیا: خیر؛ یک نماینده مجلس، منتخب هر حوزه‌ای که باشد در کلیه موارد ملی و بین ا‌لمللی حق مداخله و اظهارنظر دارد. در مورد موضوعات زنان نیز همین‌طور است و هرگز نمی‌توان گفت که فقط نمایندگان زن، صلاحیت و حق مطرح کردن مطالبات زنان را دارند.
در مجموع رویکرد قوانین ما «جامعه محور» است و بهتر است بگوییم حوزه‌های فرهنگ، اجتماع، اقتصاد و غیره هرگز جنسیت‌پذیر نیست. بلکه در تمام حوزه‌ها نیاز به نگاه هر دو جنسیت دیده می‌شود و نگرش هر دو این‌ها باهم یک جامعیتی برای قوانین به‌وجود می‌آورد.
فاطمه جوادی: در طرح‌ها و لوایح گوناگون، از اقتصاد مقاومتی گرفته تا کاهش ساعت کاری بانوان، هم نمایندگان مرد و هم زنان مجلس صاحب نظر بوده و هستند و نمی‌توان گفت مسائل قانونی زنان را فقط زنان نماینده مجلس مطالبه کنند؛ مثلاً در موضوع کاهش ساعت کاری بانوان-که اتفاقا قانون بسیار خوبی است- سرنوشت مردان جامعه نیز بسیار دخیل است.
/انتهای متن/
