از نهضت سوادآموزی تا کرسی استادی و ریاست دانشکده

فریبا پهلوانی که اکنون تصدی ریاست دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد واحد یادگارامام خمینی(ره) را بر عهده دارد از زمانی می گوید که با وجود داشتن دو فرزند حتی سواد خواندن و نوشتن نداشته است و با شروع فعالیت نهضت سوادآموزی بعد از انقلاب اسلامی تصمیم می گیرد باسواد شود.

خانم پهلوانی، برای شروع بفرمایید چرا تا سن 18 سالگی تحصیل نکردید؟
خب می توانم بگویم موانع زیادی در مسیر تحصیل من در آن سال های پیش از انقلاب وجود داشت اما یکی از مهم ترین علل آن فعالیت های سیاسی پدرم علیه رژیم شاه بود. در واقع پدرم فردی مذهبی بودند که مخالف رژیم طاغوت فعالیت می کردند به همین خاطر هم از نظرامنیتی موافق تحصیل من نبودند وهم ازآنجا که درآن زمان پسران و دختران در مدارس مختلط بودند اجازه تحصیل به من ندادند و بعد از آن هم ازدواج کردم.

چگونه شد که تصمیم به تحصیل گرفتید و به نهضت سوادآموزی رفتید؟
به هر حال بعد از ازدواج با توجه به شرایطی که احساس کردم مهیا شده با وجود دو فرزند تصمیم گرفتم باسواد شوم.
در واقع تصمیم برای باسواد شدنم بر می گردد به روزی که برای خرید به مغازه ای رفته بودم و بروشورهایی در پیشخوان مغازه بود که من خیلی مشتاق بودم بدانم آن ها در مورد چه چیزی است اما خجالت می کشیدم که سؤال کنم و بگویم که بی سواد هستم واز اینکه نمی توانستم بخوانم خیلی ناراحت ودلگیر شدم. با روح آزرده خریدم را انجام دادم و با خودم فکر کردم چرا نباید سواد داشته باشم. در این گیرودار روزهای بعد که باز برای خرید از خانه بیرون آمدم و متوجه شدم خانم هایی که در صف شیرایستاده اند در مورد کلاس های نهضت سوادآموزی که در مسجد محل تشکیل شده با هم صحبت می کنند. کنجکاو شدم و بعد ازبازگشت به خانه تصمیم گرفتم که به مسجد محل بروم و در مورد این کلاس ها پرس و جو کنم.
به مسجد رفتم، دیدم کلاسی تشکیل شده منتظر ماندم تا پایان کلاس و بعد نزد مربی که مشغول تدریس بود رفتم که ایشان گفتند که مهلت ثبت نام تمام شده و کلاس مدتی ست که تشکیل شده و من باید منتظر دوره بعدی ثبت نام باشم اما از آنجا که حسی در من بیدار شده بود و خیلی علاقه مند بودم و این صبربرایم خیلی مشکل بود، ازایشان خواهش کردم که مرا ثبت نام کنند.گفتند باید بپرسند و  اطلاع بدهند و از من خواستند فردای آن روز مجدد به مسجد بروم و جواب درخواستم را بگیرم. فردای آن روز به مسجد رفتم که خوشبختانه درخواست من پذیرفته شده بود و آن خانم گفتند که باید بتوانم خودم را به درس های عقب افتاده کلاس برسانم. به هر صورت با هر دشواری بود درامتحانات دوره مقدماتی شرکت کردم، دوره تکمیلی را هم گذراندم و در طی یکسال موفق به گذراندن مقطع ابتدایی شدم. بعد از آن هم تحصیل در مقطع راهنمایی و دبیرستان و بعد هم دانشگاه، کارشناسی ارشد و دکترا.

چی شد که تا سطوح بالا ادامه تحصیل دادید آیا نهضت هم نقش داشت یا تنها علاقه شخصی خود شما بود؟
قطعا نمی توانم بگویم نهضت نقش نداشته یا تنها علاقه خودم بوده است. حتما این دو مکمل هم بوده اند. اما می توانم به طور قطع بگویم که خوشبختانه به برکت انقلاب اسلامی احترام و شخصیتی که دین اسلام برای زن ها قائل است توسط امام راحلمان به جامعه اسلامی برگشت و با کلام و فرمایش امام (ره) به زنان جامعه ما داده شد. خب من هم یکی ازهمان زنانی بودم که تا قبل از انقلاب سواد نداشتم و در واقع شرایط آن زمان این را برای من رقم زده بود درحالی که بعد از انقلاب شرایط برای حضور من در اجتماع بسیار تفاوت کرد. از طرفی هم این احساس و تفکر در من شکل گرفت که یک مادر در جامعه امروزی که علم و دانش به سرعت باد در حال پیشرفت است باید تحصیل کرده باشد تا فرزندانش را با توجه به شرایط روز بتواند خوب و درست پرورش دهد. به هر صورت هرچه زمان می گذشت نسبت به آموختن حریص تر می شدم و دلم نمی خواست رهایش کنم.

عکس العمل خانواده تان در این مورد چگونه بود؟
زمانی که تصمیم گرفتم و شروع کردم به باسواد شدن در درجه اول خیلی مورد تشویق قرار گرفتم به ویژه زمانی که علاقه مرا می دیدند. البته مسلماً ابتدا لطف و توکل به خدا مرا به اینجا رساند و اگر ایمان و توکلی که به خدا داشتم و دارم نبود قطعا به اینجا نمی رسیدم اما به هر حال کمک خانواده و همسرم نیز بسیار اثرگذار بود. کمکی که همسرم در امور منزل و رسیدگی به فرزندان انجام می دادند خیلی مهم بود. از طرفی حتی همسایگان و دوستانی هم داشتم که به من بسیار کمک کردند به ویژه درنگهداری فرزندانم؛ وقتی می دیدند که چقدر مشتاق درس خواندن و ادامه تحصیل هستم.

در صحبت هایتان هم کمی اشاره کردید، فکر می کنید چرا زنان ما باید باسواد باشند؟
ببینید علم و دانش باعث می شود ما بسیاری از توصیه های دین اسلام را عمیق تر متوجه شویم و به جامعه نشر دهیم. زمانی که من با سواد شدم و ادامه تحصیل دادم در واقع می توانم بگویم که چشم هایم بینا و زندگی ام متحول شد، دنیا برایم مفهومی دیگر پیدا کرد، به طور قطع علم نور است و با چیزی نمی توان آن را مقایسه کرد.
با سواد شدن برای زنان ضرورت است چراکه زنان ما بیش ترین اثرگذاری را در خانه و خانواده دارند به ویژه در شرایط کنونی که همه چیز در حال پیشرفت است و فرزندان ما انتظار دارند با توجه به شرایط درک شوند، زمانی که مادری با سواد است مطمئناً بهتر و بیش تر می تواند در پرورش و رشد فرزندش نقش داشته باشد. حتی طبق آمارها باسوادی زنان در کاهش مرگ و میر نوزادان اثر دارد و این مسئله مهمی است که به برکت انقلاب اسلامی این فرصت به زنان داده شده تا کم تر در معرض بی سوادی قرار گیرند.
ضرورت دیگر باسواد شدن زنان اثری است که بر فرزندانشان می گذارد. زمانی که مادر یا پدری در خانه کتاب مطالعه می کند، فرزند هم از او یاد می گیرد من معتقدم که آموزش از طریق عمل اتفاق می افتد نه از طریق گفتار. اثر باسواد شدن و ادامه تحصیلات را من به عینه در زندگی خود بر فرزندانم دیده ام.

به عقیده شما بین با سواد شدن و مدرک داشتن تفاوتی هست، کدامش برای زنان مهم تر است؟
قطعا مدرک تحصیلی به تنهایی نمی تواند مؤثر باشد در واقع من فکرمی کنم که مدرک تحصیلی یک هدف غایی نیست. اینطور بگویم که علم و دانش به مدرک نیست، علم همان طور که گفتم نور است و اگر به قلب کسی بتابد آن فرد می تواند به شناخت حقیقی و معرفت در زندگی دست پیدا کند.
سواد، آگاهی، دانش و علم برای زنان ضروری است و در مسیر زندگی یک مادریا زن تحصیل کرده مواجه با آسیب قدری آسان تر است چراکه این مادر راه و روش برخورد با مشکل و آسیب را فراگرفته است. در جامعه امروزی ما رسانه ها و سایت های مختلفی همراه با آسیب های فراوان در حال فعالیتند اگر مادری علم و دانش نسبت به این رسانه ها و آسیب ها نداشته باشد هیچ گاه نمی تواند به فرزندان خود راه را نشان دهد. اما اگر آگاهی نسبت به این مسائل داشته باشد به فرزند خود راه درست و استفاده صحیح از این ابزار ارتباطی را نشان می دهد و فرزند او کم تر به خطر می افتد.
یادآور می شود؛ فریبا پهلوانی از سال 64-65 به مدت شش سال دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه را در نهضت سوادآموزی گذراند. بعد از ورود به دانشگاه در رشته فقه و مبانی حقوق مدرک کارشناسی و ارشد خود را کسب کرد و در مقطع دکترا در رشته حقوق خصوصی ادامه تحصیل داد و اکنون به عنوان استاد و رئیس دانشکده علوم انسانی واحد یادگار امام خمینی(ره) در حال فعالیت است.
/انتهای متن/