قسمت دوم/ شور حسینی در قاره افریقا
گفتیم که قاره افریقا با مراسم عزاداری حسین(ع) بیگانه نیست و از سابقه این مراسم در کشورهای مصر، الجزایر و مراکش یاد کردیم. این بار نگاهی می کنیم به مراسم سوگواری سالار شهیدان را در کشورهای تونس، تانزانیا و نیجریه .
دوران تمدن طلائی اسلام در تونس
کشور تونس بخش بزرگی از منطقه باستانی کارتاژ بود. پس از ورود اسلام به این سرزمین در قرن اول هجری ابتدا اغالبه بیش از یک قرن بر این سرزمین حکومت کردند. اما بعد از آن در سال 296 ه.قمری خلفای هفت امامی فاطمیون مصر توانستند بر اغالبه پیروز شوند. فاطمیون تا حدود دو قرن بعد بر تونس حکومت کردند و در این دوران است که محبت اهل البیت نبوت – صلوات الله اجمعین- در دل مردم تونس به شدت نفوذ کرد؛ تا جایی که تا به امروز بانوان تونسی در روز عاشورا برای فرزندان حضرت زهرای مرضیه-سلام الله علیها- عزاداری می کنند. همچنین رجوع به نهج البلاغه و استفاده از کلام امیرالمومنین –علیه السلام- در محاوره های روزمره مردم تونس شیوع زیادی دارد…[1].
وضعیت شیعیان تانزانیا…
تانزانیا در قدیم «زنگبار» نامیده می شد. این کشور در شاخ آفریقا و در بخش شرقی این قاره قرار دارد. در قرن چهارم هجری قمری یک تاجر شیرازی و شیعه به نام «حسن بن علی شاهزاده شیرازی» به همراه شش پسرش و با کشتی های تجاری به منطقه زنگبار و شهر دارالسلام فعلی می روند. بعدها با ازدواج فرزندان حسن بن علی با دختران بومی زنگباری نسل جدیدی در این کشور به وجود می آید به نام شیرازیها که با مهاجرت گروه های دیگری از شیعیان منطقه استان فارس در دهه های بعدی به زنگبار، و سکونتشان در شهر «کیلوا» و ممزوج شدن آنها با اهالی زنگبار علاوه بر ایجاد زبان «سواحیلی»، حکومتی در آن منطقه بر سرکار می آید که به حکومت شیرازی ها معروف می شود. و به این ترتیب در طول چندین دهه حکومت شیرازی ها در منطقه زنگبار علاوه بر ایجاد آبادانی و ساخت بناهای مستحکمی چون مساجد، حمام، دارالحکومه و… اسلام تا حدودی در منطقه تانگانیا هم گسترش پیدا میکند. به طوریکه در حال حاضر 90 درصد مردم منطقه زنگبار مسلمان و 60 درصد مردم منطقه تانگانیا در کشور تانزانیای فعلی مسلمان هستند[2].
متاسفانه بعد از جنگ جهانی اول و فعالیت گسترده مسیونرهای مذهبی در تانزانیا، رشد اسلام در این کشور به شدت کاهش پیدا کرد و به جایش مسیحیت در میان مردمان بخش تانگانیکا رشد کرد. از طرف دیگر به علت سرکوب مسلمانان در سال های استعمار وضعیت اقتصادی و فرهنگی مسلمانان خوب نبود. گرچه در همان زمان هم علمایی چون «آیت الله سیدعبدالحسین مرعشی» و یا «آیت الله شوشتری» از علمای نجف اشرف در سال 1262.ش به تانزانیا و منطقه زنگبار رفتند و به تبلیغ اسلام و رهبری شیعیان آن مشغول شدند، اما بعد از چند دهه فعالیت در آن منطقه توسط عمال استعمار انگلستان از این کشور اخراج شدند[3]. اما از آنجا که روز به روز بر حرارت عشق به حسین-علیه السلام- در قلوب مردم افزوده می شود، در تانزانیای امروز نه تنها شیعیان که حتی سایر مسلمانان این کشور در ماه محرم مجالس عظیم عزاداری برای شهدای کربلا به پا می کنند…
شیعیان نیجریه و ارادت به سیدالشهدا
مسلمانان نیجریایی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی نگاه کاملا مثبتی به نظام جمهوری اسلامی و به ویژه امام خمینی(ره) داشتند. اما چون در آن زمان شرایط سیاسی در نیجریه بسیار متشنج بود و علاوه بر سلطه سیاسی و اقتصادی غرب بر این کشور، مسئله اختلافات مذهبی هم عامل دیگری برای آشفتگی در نیجریه بود؛ مسلمانان این کشور تنها می توانستند در ایام حج با علما و مسئولین ایرانی ارتباط برقرار کنند. همچنین بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از طریق سفارتخانه ایران در لاگوس مجله ای به نام «صوت الوحده» در مدارس دینی شهرهای مسلمان نشین کشور نیجریه توزیع می شد که در نشر آرمان های امام و نظام جمهوری اسلامی نقش بسیار مهمی داشت. یکی از رهبران مهم نیجریایی به نام «ابراهیم زکی زکی» است که با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و تحت تاثیر افکار امام خمینی شیعه شده است. او فعالیت گسترده ای را برای ترویج تشیع در این کشور انجام داد، بطوریکه در طول ده سال هت میلیون نفر به جمعیت شیعه این کشور اضافه شد. این روحانی وارسته مروج وحدت میان مسلمانان و مبارزه با ظلم و ستم حکومت بوده و هست. وی همچنین درباره ضدیت با رژیم صهیونیستی در نیجریه فعال است و با تلاش های او هرسال راه پیمایی روز «قدس» با حرارت تمام در شهر «زاریا» برپا می شود. براساس تلاش های این روحانی بزرگ و پدر سه شهید – حکومت جبارنیجریه در روز راه پیمایی روز قدس دو سال پیش سه تن از فرزندان این روحانی را به شهادت رساند- در ایام محرم مجالس بزرگ و پرشور عزاداری امام حسین (ع) در نیجریه برپا می شود[4].
اما اینها تنها چند نمونه از عشق و ارادت مردمان قاره آفریقا به خاندان اهل البیت بود. مردم سایر کشورهای این قاره مثل چاد، کنیا، آفریقای جنوبی و… همدرست مانند بقیه محبّان و شیعیان در ایام تاسوعا و عاشورا به عزاداری مصیبت شهادت حسین ثارالله می پردازند.
پی نوشت:
[1] -کتاب «روابط ایران و تونس در گذر زمان»، نوشته عثمان الکعاک، ترجمه ستار عودی، چاپ مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امورخارجه، چاپ اول 1387.ش، صفحات 42 تا 55
[2] -«دانشنامه جهان اسلام»، جلد ششم، زیر نظر غلامعلی حدادعادل، چاپ اول 1380.ش، ص 303 و 306
[3] -«تانزانیا»، نوشته رحیم امینی، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه، چاپ اول 1375.ش، ص 137
[4] -«امام خمینی و جهان معاصر»، جلد 1، -بخش مصاحبه با استاد یعقوب یحیی رهبر نهضت اسلامی نیجریه-، موسسه چاپ و نشر عروج.
/انتهای متن/
