فقط نیکان و پاکان نماز شب می خوانند
نماز شب یکی از نمازهای مستحبی است برای کسانی که می خواهند دور از غوغای زندگی روزانه از آرامش شب برای نزدیک شدن به خدا بهره ببرند…
زینب اسکندری/
برای افرادی که نمازشب میخوانند، مقام محمود به دست می آید. اما خود نماز شب خواندن پیش شرط دارد. تا از گروه نیکان و پاکان نباشیم نماز شب خوان نمی شویم.
وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَىٰ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا ﴿٧٩/اسراء﴾
“بعضی از شب را به خواندن قرآن (در نماز) بیدار و متهجّد باش، که نماز شب خاص توست، باشد که خدایت تو را به مقام محمود (شفاعت کبری) مبعوث گرداند.”
“تهجد” از ماده ی “هجود” در اصل چنان که راغب در مفردات می گوید به معنی خواب است، ولی هنگامی که به باب تفعل می رود به معنی از بین بردن خواب و انتقال به حالت بیداری آمده است، ضمیر “تجهد به” به قرآن برمی گردد یعنی قسمتی از شب را بیدار باش و قرآن بخوان، ولی این کلمه بعدا در لسان اهل شرع به معنی نماز شب به کار رفته است و “متهجد به” به کسی می گویند که نماز شب می خواند.
نماز شب یک عبادت بزرگ روحانی
غوغای زندگی روزانه از جهات مختلف، توجه انسان را به خود جلب می کند و فکر آدمی را به وادی های گوناگون می کشاند، به طوری که جمعیت خاطر و حضور قلب کامل، در آن بسیار مشکل است اما در دل شب و به هنگام سحر و فرونشستن غوغای زندگی مادی و آرامش روح و جسم انسان در پرتو مقداری خواب، حالت توجه و نشاط خاصی به انسان دست می دهد که بی نظیر است. آری در این محیط آرام و دور از ریا و تظاهر و خودنمایی و توام با حضور قلب حالت توجهی به انسان دست می دهد که فوق العاده روح پرور و تکامل آفرین است. به همین دلیل دوستان خدا همیشه از عبادت های آخر شب برای تصفیه ی روح و حیات قلب و تقویت اراده و تکمیل اخلاص، نیرو می گرفته اند.
مقام محمود
در آغاز اسلام نیز پیامبر (ص) با استفاده از همین برنامه ی روحانی مسلمانان را پرورش داد و شخصیت آن ها را آنقدر بالا برد که گویی آن انسان های سابق نیستند، یعنی از آنها انسان های تازه ای آفرید، مصمم، شجاع، باایمان، پاک، و با اخلاص و شاید مقام محمود که در آیه ی فوق به عنوان نتیجه ی نافله ی شب آمده است اشاره به همین حقیقت نیز باشد.
امیرمومنان علی (ع) می فرماید:
« قیام اللیل مصحه للبدن و مرصاه للرب عزوجل و تعرض للرحمه و تمسک باخلاق النبیین»
قیام شب موجب صحت جسم و خشنودی پروردگار و در معرض رحمت او قرار گرفتن و تمسک به اخلاق پیامبران است.
رسول خدا می فرماید:
« من صلی باللیل حسن وجهه بالنهار »
کسی که نماز شب بخواند صورت (و سیرتش) در روز نیکو خواهد بود.
فقط نیکان و پاکان
حتی در برخی از روایات می خوانیم که این عبادت به قدری اهمیت دارد که جز پاکان و نیکان موفق به آن نمی شوند.
مردی نزد امیرمومنان (ع) آمد و عرض کرد، من از نماز شب محروم شدم، علی (ع) فرمود:
« انت قد قیدتک ذنوبک »
تو کسی هستی که گناهانت تو را به بند کشیده است.
در حدیث دیگری از امام صادق (ع) می خوانیم:
«ان الرجل لیکذب الکذبه و یحرم بها صلوه اللیل فاذاحرم بها صلوه اللیل حرم بها الرزق»
انسان گاهی دروغ می گوید و سبب محرومیتش از نماز شب می شود، هنگامی که از نماز شب محروم شد ار روزی (و مواهب مادی و معنوی) نیز محروم می شود.
آداب نماز شب
البته نماز شب آداب فراوانی دارد ولی بد نیست ساده ترین صورت آن را در اینجا بیاوریم تا عاشقان این عمل روحانی بتوانند بهره ی بیشتری گیرند.
نماز شب به طور کاملا ساده یازده رکعت است و نامش نافله ی شب است و اذان و اقامه ندارد
1- جهار نماز دو رکعتی که مجموعا هشت رکعت می شود و نامش نافله شب است.
2- یک نماز دو رکعتی که نامش نافله شفع است و طرز انجام این نمازها درست همانند نماز صبح می باشد.
3- نماز یک رکعتی که نامش نافله ی وتر است و قنوت وتر را طولانی تر کنند بهتر است.
در کتب ادعیه توضیح بیشتر در مورد این نماز آمده است.
برگرفته از تفسیر نمونه /انتهای متن/
