کاری که به نام خدا شروع شود

زینب اسکندری/

میان همه ی مردم جهان رسم است که هر کار مهم و پر ارزشی را به نام بزرگی از بزرگان آغاز می­کنند و نخستین کلنگ هر موسسه­ی ارزنده ای را به نام کسی که مورد علاقه آن­هاست بر زمین می­زنند، یعنی آن کار را با آن شخصیت مورد نظر از آغاز ارتباط می­دهند.

پیوند با جاودانگی

ولی آیا بهتر نیست که برای پاینده بودن یک برنامه و جاویدان ماندن یک تشکیلات، آن را به موجود پایدار و جاویدانی ارتباط دهیم که فنا در ذات او راه ندارد؟! چرا که همه­ی موجودات این جهان به سوی کهنگی و زوال می­روند، تنها چیزی باقی می­ماند که به آن ذات لایزال بستگی دارد. اگر نامی از پیامبران و انبیاء باقی­ست به علت پیوندشان با خدا و عدالت و حقیقت است که کهنگی در آن راه ندارد. از میان تمام موجودات جهان آن که ازلی و ابدیست تنها ذات پاک خداست و به همین دلیل باید همه چیز و هر کار را با نام او آغاز کرد و در سایه­ی او قرار داد و از او استمداد نمود.

ارتباط با خدا نه با لفظ تنها

لذا در نخستین آیه از قرآن می­گوییم: «به نام خداوند بخشنده­ی بخشایشگر». این کار نباید تنها از نظر اسم و صورت باشد، بلکه باید از نظر واقعّیت و معنا با آن پیوند داشته باشد، چرا که این ارتباط آن را در مسیر صحیح قرار می­دهد و از هرگونه انحراف باز می­دارد و به همین دلیل چنین کاری حتماً به پایان می­رسد و پربرکت است.

در حدیث معروفی از پیامبر (ص) می­خوانیم:

«کل امر ذی بال لم یذکر فیه اسم الله فهو ابتر»

 هر کار مهمی که بدون نام خدا شروع شود، بی فرجام است.
امیرمومنان علی (ع) پس از نقل این حدیث اضافه می­کنند: «انسان هر کاری را که می­خواهد انجام دهد باید “بسم الل”ه بگوید یعنی با نام خدا این عمل را شروع می­کنم و هر عملی که با نام خدا شروع شود، خجسته و مبارک است.
در حدیثی از امام باقر (ع) نقل است: « سزاوار است هنگامی که کاری را شروع می­کنیم، چه بزرگ باشد و چه کوچک “بسم الله ” بگوییم تا پربرکت و میمون باشد.

دعوت پیامبران با نام خدا

خلاصه این که پایداری و بقای عمل  بسته به ارتباطی­ست که با خدا دارد. به همین مناسبت خداوند بزرگ در نخستین آیات که بر پیامبر وحی شد، دستور می­دهد که در آغاز شروع تبلیغ اسلام، این وظیفه­ی خظیر را با نام او شروع کند.

 « اقراء بسم ربّک» (1/علق)

و می­بینیم حضرت نوح (س) در آن طوفان سخت و عجیب، هنگام سوار شدن بر کشتی و حرکت روی امواج غول پیکر آب هر لحظه با خطرات فراوانی رو به رو بودو برای رسیدن به سر منزل مقصود و پیروزی بر مشکلات به یاران خود دستور می­دهد که در هنگام حرکت و موقع توقف کشتی “بسم الله” بگویند. «

و قال ارکبوا فیها بسم الله مجریها و مرسیها» (41/هود).

 همچنین سلیمان (س) در نامه ای که به ملکه صبا می­نویسد، سرآغاز آن را “بسم الله” قرار می­دهد. « انه من سلیمان و انه بسم الله الرحمن الرحیم» (30/نمل)

سوره های فرآن با نام خدا

و باز روی همین اصل تمام سوره­های قرآن با بسم الله آغاز می­شود تا هدف اصلی که همان هدایت و سوق بشر به سعادت است، از آغاز تا انجام با موفقیت و پیروزی و بدون شکست انجام شود. تنها سوره­ی توبه است که بسم الله را در آغاز آن نمی­بینیم، زیرا این سوره با اعلان جنگ به جنایتکاران مکه و پیمان شکنان آغاز شد و اعلام جنگ با توصیف خداوند به رحمان و رحیم سازگار نیست.

نام های خدا

«الله» جامع­ترین نام­های خداست و همه­ی صفات او را یکجا بازگو می­کند اما نام­های دیگر اشاره به بخشی از صفت و افعال اوست. مانند خالقیّت و رحمت او و دیگر صفات او. به هرحال هنگامی که کارها را با تکیه بر قدرت خداوند آغاز می­کنیم، خداوندی که قدرتش مافوق همه­ی قدرت­هاست، سبب می­شود که از نظر روانی نیرو و توان بیشتری در خود احساس کنیم، مطمئن­تر باشیم و بیشتر کوشش کنیم و از عظمت مشکلات نهراسیم و ضمناً نیت و عملمان را پاک­تر و خالص­تر کنیم.

برگرفته از تفسیر نمونه /انتهای متن/