از مصرف خودسرانه مکمل‌های تقویتی بپرهیزید
برای جلوگیری از عوارض پیری، در رژیم های لاغری و چاقیف برای تقویتی مو و شادابی پوست، برای کودکان، برای سالمندان و … باید مکمل مصرف کرد. این باور شایع چقدر درست است و به سلامت ما کمک می کند؟
مصرف مکمل‌های تقویتی امروزه در میان افراد به ویژه زنان، با این باور که با افزایش سن مصرف مکمل به منظور پیشگیری از عوارض پیری ضرورت دارد، شیوع پیدا کرده است.از طرفی تنوع مکمل‌ها ومولتی ویتامین‌های موجود در بازار این دسترسی را راحت کرده و خیلی وقت ها افراد خودسرانه با تجویز دوستان ونزدیکان اقدام به خرید ومصرف آنها می‌کنند. حال باید دید این باورها درز مورد ضرورت مصرف مکمل ها صحیح است یا خیر؟ پرسشی که دکتر سید محسن مداح متخصص تغذیه ورژیم درمانی پاسخگوی آن است.
مکمل، نقش درمانی ندارد
دکتر سید محسن مداح در مورد نقش درمانی مکمل ها گفت:
مکمل‌های تغذیه‌ای نقش درمانی ندارند بلکه به عنوان پرکننده کاستی‌های بدن هستند.اگر بدن به اندازه کافی عنصر یا ماده خاصی را دریافت نکند، بر اثر شواهد بالینی متخصص اقدام به تجویز مکمل می‌کند تا جایگزین کمبود شود. درحالتی که فرد مبتلا به کمبود شدید باشد وذخائر بدنی تهی باشد، میزان مکمل بیشتر است تا این کمبود رفع شود. اما پرسش مهمی که مطرح است این است که بر اساس کدام شواهد می‌توان متوجه شد که فرد دچار کمبود است؟
مکمل‌های ضروری برای همه خانم ها
وی افزود: اگر فرد وزن مناسبی داشته باشد وبر اساس الگوی غذایی از وضعیت خوبی برخوردار باشد، به این معنی که همه گروه‌های غذایی را به میزان کافی دریافت کند ویک رژیم غذایی متعادل ومناسب داشته باشد، قطعا نیازی به مکمل نخواهد داشت. تنها مکملی که خانم‌ها به دلیل شرایط فیزیولوژیک نیاز دارند، قرص آهن ماهانه است، خصوصا خانم هایی که عادت ماهانه طولانی مدت دارند، در معرض این کمبود هستند وبدون آزمایش بهتر است این مکمل را در هر ماه یک هفته بطور روزانه استفاده کنند واگر ذخائر آهن کمتری داشته باشند، مقدار این مصرف بیشتر است.
دومین مکمل هم ویتامین D است که منابع غذایی محدودی دارد وماهانه مورد نیاز خانم هاست.
وقتی کمبود مخفی است
این متخصص تغذیه ضمن اشاره به این موضوع که در شرایطی خاص نیاز به مصرف مکمل وجود دارد اظهار داشت:
فردی که قصد مصرف مکمل را دارد، باید با یک متخصص تغذیه مشورت داشته باشد والگوی مصرف و وضعیت متابولیسم در این فرد چک شود تا مشخص شود به مکمل نیاز دارد یا خیر؟ جالب است که آزمایش خون وضعیت نیازمندی افراد را نشان نمی‌دهد وتنها عناصری نظیر ویتامین D وآهن وموارد محدودی قابل تشخیص از این طریق هستند.
شواهد ما مصرف الگوی غذایی است
به طور کلی 34 ماده معدنی و ویتامین در بدن وجود دارد که از طریق مصرف مواد غذایی به بدن می‌رسند وبه صورت مولتی ویتامین در بازار موجود است.اندازه گیری این عناصر در خون بسیار پرهزینه است وقادر به این کار نیستیم وافرادی که از طریق آزمایش به کمبودهای خود پی می‌برند تنها به کمبودهای نام برده شده پی خواهند برد ومابقی کاستی‌ها تنها از طریق الگوی غذایی قابل برداشت هستند. به عنوان مثال فردی که به اندازه کافی لبنیات مصرف نمی‌کند، که معادل دولیوان شیر وماست در روز است، قطعا فقر کلسیم خواهد داشت ونیاز به مصرف مکمل دارد. درواقع شواهد ما مصرف الگوی غذایی است.
نان وغلات را حذف نکنید
دکتر مداح در ادامه گفت: در مواردی هم افراد کم وزنی دارند واز وزن قانونی کمتر هستند ویا کودکی که رشد کافی ندارد، به این دلیل که غذای او به لحاظ کمیت وکیفیت کافی نیست، مصرف مکمل ضرورت دارد. یا فردی که گوشت را به میزان کم مصرف می‌کند ویا هر گروه دیگر غذایی، قطعا با کمبود مواجه است. یا خانم هایی که نان وبرنج را به دلیل افزایش وزن از غذای خود حذف می‌کنند، مسلم است که در گروه غلات با کمبود مواجه هستند و ویتامین‌های این گروه را دریافت نمی‌کنند. در نتیجه بررسی این کمبودها بر عهده متخصص تغذیه است تا درصورت نیاز مکمل تجویز کند. مولتی ویتامین های موجود در بازار همه شبیه هم هستند وپزشک با توجه به نوع مناسب فرد آن را تجویز می‌کند.
مصرف مداوم مولتی ویتامین توصیه نمی شود
این متخصص رژیم درمانی افزود:
مقدار عناصری که در مولتی ویتامین‌های مخلوط وجود دارد، که حاوی تمام عناصر وویتامینهاست، بر حسب نیاز روزانه است واثر درمانی ندارد. به این معنی که فردی که فقر آهن دارد ضرورت دارد قرص آهن مصرف کند واین میزان از آهن که در مولتی ویتامین‌ها وجود دارد، برای او کافی نیست واثر نخواهد کرد. بنابراین مولتی ویتامین‌های مخلوط زمانی مناسب هستند که شواهدی مبنی بر کمبود ماده‌ای وجود نداشته باشد. به غیر از آهن وکلسیم وویتامین D که حتی در افراد با وزن بالا هم ممکن است کمبودش وجود داشته باشد، نیاز به مصرف مکمل‌های این سه عنصر وجود دارد.از طرفی مصرف مداوم مولتی ویتامین توصیه نمی‌شود وافراد بهتر است از گروه‌های غذایی کمبود خود را جبران کنند.
امگا3 برای جوان ترها معجزه نمی کند
وی در خصوص مصرف قرص‌های حاوی امگا 3 عنوان کرد:
امگا 3 در خانم های جوان ضرورت ندارد واغلب خانم ها از امگا 3 توقع معجزه دارند و گمان می‌کنند با مصرف امگا3 ریزش مو ویا کم خونی خود را درمان می‌کنند، درحالی که اثر امگا3 در سنین بالاست وبرای افراد مسن مناسب است واز تجمع پلاکت‌ها ولخته شدن خون در عروق پیشگیری می‌کند.
دوز مصرف با نظر پزشک تعیین می شود
در مورد کودکان هم مولتی ویتامین داروی اشتها نیست ونباید بی جهت برای افزایش وزن تجویز شود. در بارداری مکمل اسید فولیک،آهن وویتامین D تجویز می‌شود واگر خانم باردار هم غذای دریافتی ناکافی داشته باشد مکمل‌های دیگری هم تجویز می‌شود.در مورد سالمندان هم به دلیل اینکه جذب آهن از طریق دستگاه گوارش وجذب ویتامین B12 از این طریق کم می‌شود، نیاز به این دو ویتامین افزون می‌شود، پس مکمل تجویز می‌شود.علاوه بر کلسیم وویتامین D مصرف آهن و ویتامین B12 برای افراد سالمند معمولا ضرورت پیدا می‌کند. لیکن دوز این مصرف با صلاحدید پزشک تعیین می‌شود.البته این مصرف در مورد آهن بعد از مشاهده نتیجه آزمایش خون تعیین می‌شود؛ زیرا آهن عنصری است که ازدیاد آن در بدن بیماری قلبی عروقی ایجاد خواهد کرد.
قرص کلاژن ساز و معجزه جوانی!
وی افزود: متأسفانه مصرف مکمل در ایران به طور خودسرانه شیوع دارد واز طرفی افرادی که نیازمند این مکمل‌ها هستند از نیاز خود بی خبر هستند واستفاده نمی‌کنند. به خانم ها هشدار می‌دهیم در باشگاه‌های ورزشی از مربیان نه دستور غذایی بگیرند ونه تجویز مکمل. زیرا مکمل همانطور که گفته شد اگر نابجا مصرف شود، اثر منفی خواهد داشت واین مکمل ها باید با توجه به نیاز واز سوی متخصص تجویز شود. مورد دیگری که این روزها شیوع پیدا کرده است، مصرف قرص‌های حاوی کلاژن است که قطعا معجزه نمی‌کند وتنها با تأیید متخصص باید مصرف شود واثر درمانی به هیچ عنوان ندارد وجزو مکمل‌های تغذیه‌ای نیست واغلب توسط متخصص زانو و ارتوپد تجویز می‌شود وبرای سنین بالاست وبرای جوانی پوست اصلا کاربرد ندارد وبیهوده است.
/انتهای متن/
